به گزارش سراج24؛ ماجرای خلع سلاح حزب‌الله سابقه‌ای دیرینه دارد و حدود دو دهه برای این موضوع تلاش شده است. بعد از جنگ 33 روزه و شکست سنگین اسرائیل از نیروهای حزب‌الله در سال 2006، قطعنامه 1701 صادر گردید که خواهان خلع سلاح حزب‌الله بود. اما هیچ‌گاه طرح مذکور به نتیجه نرسید.
7 اکتبر و آواره شدن اشغالگران
یک روز پس از شروع جنگ غزه در 7 اکتبر 2023، یعنی از 8 اکتبر، سیدحسن نصرالله اعلام کرد که حزب‌الله در حمایت از مردم فلسطین، وارد مقابله با صهیونیست‌ها شده است. نیروهای حزب‌الله به‌طور میانگین هر روز علیه اشغالگران عملیات انجام می‌دادند. به طوری که شمال سرزمین‌های اشغالی، خالی از سکنه شده بود. منابع صهیونیستی اعلام کردند که ساکنان شمال اسرائیل، آواره شده‌اند و دولت نمی‌تواند آن‌ها را ساماندهی کند.
تلاش اسرائیل برای تغییر موازنه قوا
بعد از ترور شهید نصرالله، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، بنیامین نتانیاهو اعلام کرد که این عملیات تروریستی را با هدف تغییر موازنه قوای منطقه انجام داده است. به‌عبارتی‌دیگر، نتانیاهو اعتراف کرده بود که تا پیش از این ترور، موازنه قوا و دست برتر منطقه، حداقل در جبهه شمالی، به سمت مقاومت بود و با این عملیات قصد داشت وضعیت را تغییر دهد.
اگرچه با ترور فرماندهان ارشد و دبیرکل حزب‌الله، ضربات سنگینی به این گروه مردمی وارد شد. اما با این حال، عملیات‌های حزب‌الله علیه صهیونیست‌ها ادامه یافت. حتی تعداد آن رو به افزایش بود؛ به‌طوری‌که در یک روز، نیروهای حزب‌الله بیش از 30 عملیات علیه صهیونیست‌ها انجام دادند. حزب‌الله با موشک‌های نقطه زن و پهپادها، تجمعات نظامیان اسرائیل را هدف قرار می‌داد و تصاویر آن را منتشر می‌کرد.
شکست در اشغال لبنان
ورود همه‌جانبه نیروهای ارتش اسرائیل از جنوب لبنان به خاک این کشور، رویای دیرینه صهیونیست‌ها بود. رویایی که در جنگ‌های پیشین شکست خورد. بعد از ترور سیدحسن، اسرائیل گمان کرد که می‌تواند به این هدف دیرینه دست یابد. شهید نصرالله قبل‌تر اعلام کرده بود که اگر تانک‌های اسرائیل به جنوب لبنان بیایند، هیچ تانکی برایشان باقی نخواهد ماند. این وعده شهید نصرالله بعد از ترور نیز محقق شد. نیروهای حزب‌الله تانکی‌هایی که از مرز جنوبی قصد ورود را داشتند، هدف قرار دادند و از یورش زمینی گسترده به این کشور، جلوگیری کردند.
آتش‌بس و زمزمه‌های خلع سلاح
درنهایت، در نوامبر 2024، آتش‌بس میان حزب‌الله و رژیم صهیونیستی برقرار شد. اسرائیل در طول دهه‌های مختلف ثابت کرده است که اولا، اگر در جنگ، دست برتر را داشته باشد، به‌راحتی و بدون امتیاز، به آتش‌بس راضی نخواهد شد. ثانیا، به مفاد توافقات آتش‌بس پایبند نخواهد بود.
یکی از بخش‌های اصلی آتش‌بس، این بود که اسرائیل در فوریه 2025، از 5 نقطه جنوب لبنان عقب‌نشینی کند و ارتش لبنان در کنار نیروهای حافظ صلح سازمان ملل، در این نقاط مستقر شوند. اما با گذشت حدود 8 ماه، صهیونیست‌ها از این مناطق عقب‌نشینی نکردند. رئیس‌جمهور لبنان نیز صرفاً به تلاش دیپلماتیک برای حل این موضوع روی آورد.
سران اسرائیل و شخص نتانیاهو از روز اول جنگ تاکنون، بارها تاکید کرده‌اند که هدف اصلی از ادامه جنگ، نابودی و حذف کامل حماس است. رژیم برای رسیدن به این هدف، عملیات‌های متعدد طراحی کرد و بیش از 180 هزار نفر از مردم فلسطین را قتل‌عام نمود. با این حال، بر اساس گزارش ارتش اسرائیل، میزان نیروهای حماس در حال حاضر، با نیروهای آن در 7 اکتبر برابری می‌کند که نشان می‌دهد باوجود ترورهای گسترده، مردم فلسطین به‌طور مستمر عضو این گروه می‌شوند. این موضوع، اصلی‌ترین مؤلفه قدرت حماس است.
حال به حزب‌الله بازگردیم. نابودی و حذف حزب‌الله، به‌مراتب برای اسرائیل دشوارتر و غیرممکن‌تر از نابودی حماس است. هدفی که صهیونیست‌ها به این نتیجه رسیدند از دستیابی به آن عاجز بوده و باید از راهی دیگر آن را دنبال کنند.
درنتیجه به دنبال پروژه خلع سلاح حزب‌الله از طریق دولت لبنان روی آوردند. در این طرح، آمریکایی‌ها بازیگر اصلی هستند. زمزمه خلع سلاح حزب‌الله پس از آتش‌بس به میان آمد. پاول مورکوس، وزیر اطلاع‌رسانی دولت لبنان در فوریه 2025 اعلام کرد که دولت لبنان باید انحصار کامل تسلیحات را در اختیار بگیرد.
تحمیل طرح آمریکا به دولت لبنان
تام باراک، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در سوریه و لبنان، طرح خلع سلاح را به دولت لبنان ارائه داد. این طرح دخالت آشکار در امور داخلی لبنان و دستور دادن به دولت این کشور است.
کابینه لبنان در تاریخ 7 آگوست 2025 جلسه‌ای با موضوع بررسی طرح خلع سلاح تشکیل داد. 4 وزیر شیعه نزدیک به حزب‌الله، جلسه را ترک کردند اما درنهایت، کلیات این طرح در کابینه لبنان تصویب شد.
اهداف کلی طرح خلع سلاح
اهداف این طرح آمریکایی-اسرائیلی عبارت‌اند از:
1. حذف تدریجی حضور مسلحانه بازیگران غیردولتی ازجمله حزب‌الله
2 . استقرار نیروهای لبنانی در مناطق کلیدی مرزی و داخلی
3. تضمین عقب‌نشینی اسرائیل از پنج موضع
4. حل مسئله زندانیان از طریق مذاکرات غیرمستقیم
5. تعیین مرزهای دائمی لبنان با اسرائیل و سوریه
مراحل و جزئیات طرح آمریکا
مراحل طرح پیشنهادی آمریکا برای خلع سلاح حزب‌الله نیز از این قرار است:
1. در فاز اول از دولت لبنان می‌خواهد که ظرف 15 روز، فرمانی صادر کند که طبق آن، به خلع سلاح کامل حزب‌الله تا پایان سال 2025، متعهد شود. در این مرحله، اسرائیل عملیات‌های زمینی، هوایی و دریایی خود علیه لبنان را تعلیق می‌کند.
2. فاز دوم طرح آمریکا، لبنان را ملزم می‌کند که ظرف مدت 60 روز، اجرای خلع سلاح را آغاز کند. همچنین طرحی مبنی بر الزام قرار گرفتن تمام سلاح‌ها در اختیار ارتش لبنان، تصویب کند. در این مرحله، اسرائیل عقب‌نشینی از مواضع خود در جنوب لبنان را آغاز و لبنانی‌های زندانی‌شده در اسرائیل را آزاد می‌کند.
3. در طول مرحله سوم، ظرف ۹۰ روز، اسرائیل از دونقطه پایانی از پنج نقطه‌ای که در اختیار دارد، عقب‌نشینی خواهد کرد.
4. در فاز چهارم، ظرف ۱۲۰ روز، سلاح‌های سنگین باقی‌مانده در دست حزب‌الله، ازجمله موشک‌ها و پهپادها، باید برچیده شوند. در این مرحله، ایالات‌متحده، عربستان، فرانسه و قطر یک کنفرانس اقتصادی برای حمایت از بازسازی لبنان برگزار خواهند کرد.
تام باراک در اوایل شهریور ماه، در سفری به اسرائیل، با نخست‌وزیر این رژیم دیدار کرد. طبق اخبار واصله، موضوع لبنان یکی از محورهای این دیدار بود و اسرائیل رویکردی گام‌به‌گام برای رسیدن به هدف اصلی خود یعنی خلع سلاح دارد.
تصویب در سایه تهدید
حزب‌الله در واکنش، ضمن تاکید بر حفظ آرامش داخلی لبنان، این طرح را نپذیرفت و تاکید کرد تا زمانی که صهیونیست‌ها به حملات مستمر خود به لبنان ادامه می‌دهند و از نقاط تعیین‌شده، خارج نشده‌اند، صحبت از خلع سلاح حزب‌الله، اشتباهی راهبردی است.
این طرح در پی تهدیدهای مشخص آمریکا به این نقطه رسید. به گونه که آمریکایی‌ها تهدید کردند که اگر خلع سلاح این گروه تا پایان سال میلادی به سرانجام نرسد، اسرائیل تمام لبنان را بمباران می‌کند.
ماجرای طرح ارتش لبنان در کابینه دولت
روز جمعه، 5 سپتامبر 2025(14 شهریور) دولت لبنان با حضور رودولف هیکل، فرمانده ارتش لبنان برگزار شد. در این جلسه، طرح ارتش برای خلع سلاح لبنان بررسی و درنهایت پذیرفته شد. وزیر اطلاع‌رسانی دولت گفت که ارتش طرح خلع سلاح را اجرا خواهد کرد.
بر اساس گزارشات واصله، 5 وزیر شیعه کابینه لبنان، به نشانه اعتراض جلسه را ترک کردند. چهار نفر از این وزرا، وزیرانی هستند که حزب‌الله و جنبش امل انتخاب کرده بودند. اما وزیر پنجم فادی مکی، مستقل به‌حساب می‌آمد.
این طرح در حالی تصویب شد که لبنان تنها دو روز پیش از آن، شاهد حملات هوایی اسرائیل به خود بود.
نواف سلام، نخست‌وزیر لبنان، گفته بود که «مسیر انحصار سلاح به ارتش، راهی است که آغاز شده و راه برگشتی از آن وجود ندارد.»
این طرح اعتراضات مردمی لبنان را در پی داشت و حامیان حزب‌الله با آن مخالفت کرده و اعتراضات خیابانی مسالمت‌آمیزی را شکل دادند. برخی منابع نیز معتقدند تلاش برای خلع سلاح حزب‌الله، می‌تواند به جنگ داخلی منجر شود.
تصویب غیرمطلوب
اما در تصویب این طرح در روز جمعه دو نکته وجود دارد. اولا برخلاف خواست آمریکا و اسرائیل، زمان دقیق برای خلع سلاح ارائه نشد و ثانیا، ارتش اجرای طرح را آغاز خواهد کرد؛ اما بر اساس امکانات موجود که از نظر لجستیکی، مادی و نیروی انسانی محدود هستند.
در همین راستا، برخی منابع لبنانی می‌گویند که این روند و کاهش فشار اولیه دولت و ارتش، درنتیجه رایزنی‌های حزب‌الله و جنبش امل با نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور لبنان است.
بر اساس گزارش منابع لبنانی، فرمانده ارتش در جلسه کابینه گفت: «ارتش لبنان توانایی لجستیکی برای اجرای نقشه را ندارد. مأموریت ارتش، حفظ صلح داخلی است نه اینکه باعث ایجاد مشکل با یک‌طرف داخلی شود. از سوی دیگر با توجه به شرایط مالی و اداری و لجستیکی نهاد نظامی، این نهاد توانایی تعیین مهلت برای اجرای نقشه را ندارد.»
اگر بر فرض محال حزب‌الله خلع سلاح شود یا به دلیل تلاش در این مسیر، جنگ داخلی شکل بگیرد، اولین آسیب به دولت و مردم لبنان وارد می‌شود. هرکدام از این دو سناریو، منجر به حملات هوایی بی‌وقفه اسرائیلی‌ها و ورود زمینی از جنوب لبنان و اشغال این کشور می‌گردد. همانگونه که در سوریه رخ داد.
