به گزارش سراج24؛ مدیرکل تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی، شش اصل کلیدی از سیره پیامبر اعظم (ص) را به عنوان مهم‌ترین درس‌ها در زمینه وحدت معرفی کرد:
تأکید بر برادری و برابری: آموزه پیامبر مبنی بر اینکه “هیچ عربی بر غیرعرب و هیچ سفید بر سیاه برتری ندارد، مگر به تقوا” (خطبه حجة‌الوداع)، بنیان‌های تبعیض قومی، نژادی و طبقاتی را در هم شکست.
اخوت اسلامی (پیمان برادری): پیمان پیامبر میان مهاجران و انصار پس از هجرت به مدینه، دشمنی‌های کهن را به همبستگی بدل کرد و پایه‌ای برای جامعه نوین اسلامی بنا نهاد.
مدارا و پذیرش تنوع: بستن پیمان “صحیفه مدینه” با یهودیان و مسیحیان، نشان‌دهنده جایگاه و حقوق اقلیت‌ها در جامعه اسلامی و پذیرش تنوع بود.
عدالت به عنوان ستون انسجام: اجرای بی‌طرفانه عدالت، حتی در مورد نزدیکان، توسط پیامبر، اعتماد عمومی را تقویت کرد و عامل اساسی انسجام اجتماعی شد.
مشورت و مشارکت مردمی: مشورت پیامبر با اصحاب در مسائل مهم، حس مشارکت و تعلق جمعی را در میان مردم افزایش داد.
اخلاق و احترام متقابل: مهربانی، فروتنی و خوش‌رفتاری پیامبر، دل‌ها را جذب کرد و نشان داد که انسجام اجتماعی بدون اخلاق و احترام پایدار نخواهد بود.
مدل «وحدت اجتماعی به سبک نبوی»؛ راهنمایی برای ایران امروز
حجت‌الاسلام حسینی با تطبیق آموزه‌های نبوی با شرایط کنونی ایران، مدلی کاربردی برای تحقق انسجام ملی ارائه داد: برابری و رفع تبعیض: همانگونه که پیامبر تبعیض نژادی را رد کرد، ایران امروز نیازمند فرصت‌های برابر آموزشی، شغلی و مدیریتی برای همه اقوام و مذاهب است. قانون‌گذاری عادلانه و بدون امتیازدهی ویژه به گروهی خاص، از ارکان این مدل است.
تقویت همبستگی اجتماعی: الگوبرداری از پیمان مدینه، نیازمند گسترش نهادهای مدنی و مردمی برای گفت‌وگوی اقوام و اجرای پروژه‌های مشترک میان استان‌هاست تا حس “ما بودن” تقویت شود.
احترام به تنوع و همزیستی: همانطور که پیامبر با اقلیت‌ها همزیستی کرد، ایران باید به ترویج زبان‌ها و فرهنگ‌های محلی در کنار زبان ملی و برگزاری جشنواره‌های فرهنگی مشترک بپردازد.
مبارزه با فساد و بی‌عدالتی: اجرای شفاف قوانین برای همگان و توزیع متوازن منابع، به‌ویژه در مناطق کمتر توسعه‌یافته، روح عدالت نبوی را در جامعه ایران زنده می‌کند.
تقویت دموکراسی و مشارکت: افزایش نقش شوراها و نهادهای محلی و شنیدن صدای نخبگان، اقوام و جوانان در سیاست‌گذاری ملی، پاسخی به آموزه مشورت پیامبر است.
ترویج اخلاق و احترام: صداقت مسئولان با مردم، سخن گفتن محترمانه و پرهیز رسانه‌ها از تخریب و برچسب‌زنی، پایه‌های انسجام اجتماعی مبتنی بر کرامت انسانی را بنا می‌نهد.
تاریخ ایران؛ گواه قدرت انسجام ملی در برابر تهدیدات خارجی
حسینی با استناد به تاریخ ایران، نمونه‌های برجسته‌ای از قدرت انسجام ملی در برابر تهدیدات خارجی را برشمرد:
مقاومت در برابر مغول: جذب مهاجمان مغول در فرهنگ ایرانی، نشان‌دهنده قدرت انسجام فرهنگی-تمدنی ایران بود.
اتحاد اقوام در برابر عثمانی: بسیج اقوام مختلف توسط شاه عباس صفوی، نمونه‌ای از انسجام سیاسی-نظامی موفق در برابر حملات خارجی.
جنبش مشروطه: اتحاد اقوام و گروه‌های مختلف برای حفظ استقلال کشور در برابر فشارهای استعماری.
نهضت ملی شدن صنعت نفت: همبستگی اقشار مختلف جامعه در برابر سلطه اقتصادی خارجی.
دفاع مقدس (جنگ تحمیلی): ایستادگی یکپارچه اقوام و مذاهب مختلف در برابر تجاوز عراق، نماد مقاومت ملی.
دفاع مقدس ۱۲ روزه (۱۴۰۴): وحدت ملی در برابر رژیم صهیونیستی.
این نمونه‌ها تأکید می‌کنند که تمرکز بر منافع مشترک، کلید سربلندی ایران در برابر تهدیدات بوده است.
رسانه‌ها؛ شمشیر دو لبه انسجام ملی
در عصر حاضر، رسانه‌ها و فضای مجازی نقشی دوگانه در تقویت یا تضعیف انسجام ملی ایفا می‌کنند:
نقش مثبت: افزایش آگاهی، تقویت هویت ملی مشترک، ایجاد بستری برای گفت‌وگوی عمومی و بسیج اجتماعی در شرایط بحران.
نقش منفی: انتشار اخبار جعلی، تشدید شکاف‌های قومی و مذهبی، قطبی‌سازی سیاسی و اجتماعی، و مقابله با جنگ نرم و دخالت خارجی.
راهکارهای عملی برای رسانه‌ها؛ بسترسازی وحدت
برای آنکه رسانه‌ها به ابزاری برای تقویت وحدت تبدیل شوند، اقدامات زیر ضروری است:
ارتقای سواد رسانه‌ای: آموزش تشخیص اخبار صحیح از جعلی و تأکید بر شفافیت و مستند بودن اخبار.
تولید محتوای وحدت‌بخش: معرفی تنوع فرهنگی، برجسته‌سازی دستاوردهای ملی و ترویج الگوهای تاریخی همبستگی.
ایجاد فضای گفت‌وگو: راه‌اندازی گفت‌وگوهای بین‌فرهنگی و بین‌مذهبی و تشویق به بحث‌های سازنده.
مدیریت محتوای تحریک‌آمیز: ایجاد مکانیزم‌های سریع برای مقابله با اخبار جعلی و قوانین محدودکننده محتواهای تفرقه‌افکن.
سخن پایانی
همانطور که آموزه‌های نبوی و تاریخ پرفراز و نشیب ایران نشان می‌دهد، انسجام ملی تنها یک شعار نیست، بلکه پایه‌ای استوار برای بقا، پیشرفت و امنیت پایدار است. با عملیاتی کردن اصول وحدت به سبک نبوی و بهره‌گیری هوشمندانه از ظرفیت رسانه‌ها، ایران می‌تواند تنوع قومی و مذهبی خود را از یک چالش بالقوه به یک سرمایه ملی بی‌بدیل تبدیل کند.
