به گزارش سراج24؛ در سال‌های میانی دولت حسن روحانی، توزیع ارز اربعین به یکی از نقاط انتقادی زائران و رسانه‌ها تبدیل شده بود. تصاویر و گزارش‌هایی از صف‌های طولانی مقابل صرافی‌ها و بانک‌ها، کمبود دینار عراق، محدودیت ساعات کاری و حتی تحویل ارز در مکان‌های غیررسمی و نامناسب منتشر شد.
بسیاری از زائران در داخل عراق با تأخیر یا ناتوانی در دریافت ارز مواجه بودند و بی‌نظمی موجود، انتقادهای گسترده‌ای را برانگیخته بود. نبود هماهنگی کافی با طرف عراقی، اختلالات زیرساختی و محدودیت مراکز توزیع، از جمله دلایل این مشکلات بود.
تغییر رویه در دولت شهید رئیسی
اما در دولت سیزدهم، رویکرد متفاوتی در پیش گرفته شد. با ابلاغ دستورالعمل جدید بانک مرکزی و هماهنگی ستاد اربعین، سقف ۲۰۰ هزار دینار عراق برای هر زائر با نرخ سامانه معاملات الکترونیکی ارز (ETS) تعیین شد و تعدادی از بانک‌های منتخب، بدون کارمزد، ارز را به متقاضیان تحویل دادند.
این نرخ‌گذاری مشخص، فاصله قابل توجهی با بازار آزاد داشت و فشار مالی زائران را به شدت کاهش داد.سامانه «سماح» نیز نقش محوری در این تحول ایفا کرد. ثبت‌نام، احراز هویت، ارائه مدارک شناسایی و کد رهگیری در این سامانه، شرط دریافت ارز شد و فرآیند توزیع از حالت پراکنده به شکل متمرکز درآمد.
بانک‌ها برای تسهیل خدمت‌رسانی، ساعات کاری برخی شعب را افزایش دادند و مراکز مرزی نیز برای پرداخت ارز فعال شدند. این تغییرات سبب شد صف‌های طولانی و ازدحام سال‌های قبل، جای خود را به روندی منظم و قابل پیش‌بینی بدهد.
تغییر نگرش در مدل مدیریت در دولت سیزدهم
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: وقتی دولت می‌پذیرد که ارز زیارتی را با نرخ رسمی و بدون کارمزد در اختیار زائران بگذارد، در واقع به یک پیام اقتصادی و اجتماعی پاسخ می‌دهد که با برنامه‌ریزی می‌توان مشکلات را حل کرد.
وی افزود: برخلاف تصور عده‌ای، توزیع ارز اربعین به این شکل، اثر منفی چندانی بر بازار آزاد ندارد. چرا که سقف تعیین شده و نرخ ETS، عملاً مانع از ایجاد تقاضای سفته‌بازانه می‌شود. از طرف دیگر، پرداخت منظم دینار باعث می‌شود زائران مجبور نباشند از صرافی‌های غیرمجاز یا بازار آزاد خرید کنند و همین، جریان خروج ارز نقدی از کشور را کاهش می‌دهد.
از صف‌های طولانی تا ساماندهی هوشمند
توزیع ارز زیارتی اربعین که در دولت روحانی با بی‌نظمی‌ها و حاشیه‌های فراوان همراه بود، در دولت شهید رئیسی با اجرای سازوکارهای هدفمند و شفاف، ساماندهی شد.کاهش صف‌ها، نرخ‌گذاری مشخص، حذف کارمزد و کنترل سوءاستفاده‌ها از مهم‌ترین تغییرات این فرآیند در سال‌های گذشته بوده است.
در نهایت، تجربه نشان داده که با طراحی سازوکارهای شفاف، استفاده از سامانه‌های هوشمند و هماهنگی میان دستگاه‌ها، می‌توان خدمتی حساس همچون تأمین ارز اربعین را از چالش و بی‌نظمی به الگویی از مدیریت موفق تبدیل کرد؛ الگویی که در دولت شهید رئیسی، احترام به زائر جایگزین تجربه تلخ سال‌های پیش شد.
