به گزارش سراج24 به نقل از روابط عمومی سازمان فضای مجازی سراج، چهل و چهارمین نشست مجمع مقام با حضور آقای آرش الهی متخصص رسانه‌های غیرمتمرکز از انگلستان و با دبیری جناب آقای سبحان دودانگه پژوهشگر فضای مجازی برگزار شد. در این نشست، مباحث مهمی درباره اهمیت فضای سایبر، جنگ ادراکی، نقش رسانه‌ها، حکمرانی سایبری و چالش‌های پیش‌روی جهان دیجیتال مطرح شد.
اهمیت فضای سایبر در زندگی امروز
آرش الهی سخنرانی خود را با تأکید بر نقش حیاتی فضای سایبر در زندگی بشر آغاز کرد. وی اشاره کرد که بیش از ۹۰ درصد فعالیت‌های روزمره، از جمله ارتباطات، خرید و تراکنش‌های بانکی از طریق دنیای دیجیتال انجام می‌شود و هرگونه اختلال در این فضا می‌تواند پیامدهای فلج‌کننده‌ای داشته باشد. الهی فضای سایبری را فراتر از هک و نفوذ تعریف کرد و آن را شامل مدیریت اطلاعات دیجیتال افراد دانست که رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بخشی از آن هستند.
جنگ ادراکی: ابزار نوین تقابل در قرن ۲۱
الهی با مقایسه جنگ‌های گذشته، نسل جدید تقابل‌ها را «جنگ ادراکی» نامید. به گفته وی، این جنگ‌ها نه با سلاح، بلکه از طریق رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های ویدئویی و با هدف تغییر افکار و باورهای مردم صورت می‌گیرد. او پیش‌بینی کرد که جنگ جهانی چهارم، جنگی رسانه‌ای و ادراکی خواهد بود.
نقش رسانه در شکل‌دهی به افکار عمومی
در ادامه، الهی به تئوری گلوله جادویی یا نظریه سوزن تزریقی (Hypodermic needle model) در مطالعات رسانه‌ای اشاره کرد. طبق این تئوری، رسانه‌ها قادرند با تزریق هدفمند پیام‌ها و اطلاعات، به صورت نامحسوس افکار و عقاید افراد را تغییر دهند، بدون آنکه فرد متوجه منبع یا فرآیند این تغییر شود. وی با مثال‌هایی از تأثیر رسانه‌ها در رواج خرافات یا تغییر فرهنگی در جوامع، بر قدرت رسانه در شکل‌دهی به باورها تأکید کرد.
حکمرانی سایبری و رویکردهای جهانی
الهی به رویکرد کشورها در حکمرانی فضای سایبری پرداخت. وی به سیستم‌های نظارتی پیشرفته در چین، از جمله استفاده از هوش مصنوعی و فناوری تشخیص چهره برای مدیریت اجتماعی و امنیتی و همچنین به سیاست‌های محدودکننده در غرب و تلاش برای کنترل محتوا و اطلاعات در فضای مجازی اشاره کرد.
سواد رسانه‌ای و ضرورت آموزش
الهی سواد رسانه‌ای را یکی از ارکان اساسی زندگی در عصر دیجیتال دانست و یادآور شد که نسل حاضر آخرین نسلی است که دنیای پیش از فضای مجازی را تجربه کرده است. وی خواستار برنامه‌ریزی حاکمیت‌ها برای آموزش سواد رسانه‌ای به مردم شد.
چالش‌های بین‌المللی حکمرانی سایبر
الهی به نبود ساختار قانونمند بین‌المللی در حکمرانی فضای سایبر اشاره کرد و آن را با حوزه‌هایی مانند هسته‌ای و هوایی مقایسه نمود. وی هشدار داد که هوش مصنوعی می‌تواند به اندازه سلاح‌های هسته‌ای حساسیت‌برانگیز شود و بر لزوم توسعه دانش بومی در این زمینه تأکید کرد.
جاسوسی دیجیتال و تهدید حریم خصوصی
الهی به طرح‌های جاسوسی گسترده توسط قدرت‌های جهانی اشاره کرد که شامل جمع‌آوری اطلاعات از طریق شبکه‌های اجتماعی، دستگاه‌های هوشمند و حتی اسباب‌بازی‌های کودکان می‌شود. وی هشدار داد که حریم خصوصی در معرض تهدید جدی قرار دارد و شرکت‌های فناوری گاه از داده‌های کاربران سوءاستفاده می‌کنند.
هوش مصنوعی و کنترل اجتماعی
در بخش دیگری از سخنرانی، آرش الهی به نقش هوش مصنوعی در کنترل جامعه پرداخت. وی توضیح داد که سیستم‌های اعتبارسنجی در برخی کشورها تنها به وضعیت مالی افراد محدود نمی‌شوند، بلکه رفتارهای اجتماعی، مشارکت سیاسی و حتی عادات روزمره را نیز بررسی می‌کنند. این سیستم‌ها می‌توانند افراد را بر اساس عملکردشان تشویق یا تنبیه کنند و در نتیجه، ابزاری قدرتمند برای هدایت جامعه در مسیر مورد نظر حکومت‌ها هستند.
ضرورت استقلال دیجیتال
الهی بر لزوم استقلال دیجیتال کشورها تأکید کرد و راهکارهایی را برای دستیابی به این هدف ارائه داد. وی ایجاد زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری داخلی، فرهنگ‌سازی در زمینه استفاده صحیح از فناوری و تقویت دیپلماسی سایبری را از جمله اقدامات ضروری دانست.
چالش‌های حکمرانی دیجیتال و نقش دولت
آرش الهی به چالش‌های حکمرانی دیجیتال اشاره کرد و نقش دولت را در حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و مخترعان داخلی حیاتی دانست. وی با اشاره به فرصت‌های از دست رفته در ایران، تأکید کرد که بدون حمایت دولتی، بسیاری از نوابغ کشور به خارج مهاجرت می‌کنند و دانش آن‌ها در اختیار دیگران قرار می‌گیرد. بنابراین، ایجاد نهادهای تخصصی برای مدیریت هوش مصنوعی و فناوری‌های دیجیتال از جمله اقدامات ضروری است که باید توسط دولت پیگیری شود.
لزوم ایجاد پلتفرم‌های رسانه‌ای مستقل
آرش الهی در بخشی از سخنرانی خود بر ضرورت ایجاد پلتفرم‌های رسانه‌ای مستقل با کیفیت و سطح سرویس‌دهی مشابه نمونه‌های جهانی مانند تیک‌تاک و اینستاگرام تأکید کرد. وی اشاره کرد که چنین اپلیکیشن‌هایی می‌توانند نقش مؤثری در تغییر بازی رسانه‌ای در غرب ایفا کنند.
به گفته این پژوهشگر حوزه رسانه و سایبری، صداقت با مردم پایه اصلی موفقیت در هر کسب‌وکار یا رسانه است و این عامل می‌تواند موجب بازگشت مخاطبان شود.
نگرش مردم اروپا به تحولات جهانی
در بخش دیگری از سخنرانی، الهی به تحلیل نگرش مردم اروپا نسبت به مسائل جهانی پرداخت. وی بیان کرد که اکثریت مردم اروپا با وجود تبلیغات گسترده رسانه‌ای، مخالف سیاست‌های اسرائیل هستند و از مقاومت حمایت می‌کنند.
آرش الهی مهاجران را عامل اصلی تغییر ذهنیت مردم اروپا دانستند، چرا که این گروه‌ها با به اشتراک گذاشتن ویدئوها و اطلاعات دست‌اول، روایت رسمی رسانه‌ها را به چالش کشیده‌اند.
نقش شبکه‌های اجتماعی در روایت‌سازی
آرش الهی در بخش پایانی سخنان خود، به تأثیر شبکه‌های اجتماعی در شکل‌دهی به افکار عمومی اشاره کرد و توضیح داد که فیلتر کردن اطلاعات مخالف روایت رسمی، ناخواسته مردم را به سمت منابع جایگزین سوق می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد که این رویکرد باعث شکست پروپاگانداهای رسانه‌ای شده و فضایی برای انتشار حقایق فراهم کرده است.
علاقمندان برای دسترسی به فیلم این جلسه می‌توانند به این لینک مراجعه نمایند.
