به گزارش سراج24؛ خردادماه پارسال بود که «سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران» در جلسه ۹۰۱ مورخ ۲۹ خرداد ۱۴۰۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد. ۳۰ آبان پارسال هم رئیس جمهور آن را ابلاغ و معاونت علمی ریاست جمهوری را مامور کرد که با همکاری سازمان اداری و استخدامی، سازمان برنامه و بودجه، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ ظرف ۳ ماه اساسنامه «سازمان ملی هوش مصنوعی» را تدوین کند و به تصویب هیات وزیران برساند. اما حالا پس از گذشت بیش از ۶ ماه از صدور دستور رئیس جمهور، به تازگی در جلسه هیات دولت در ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ تشکیل «ستاد توسعه فناوری و کاربردی هوش مصنوعی» به تصویب رسید. تعارض ماهیت وجود این «ستاد» با «سازمان ملی هوش مصنوعی» توجه رسانه‌ها و فعالان و متخصصان حوزه هوش مصنوعی را به خود جلب کرد. برای بررسی بیشتر ابعاد این موضوع، با دکتر محمدرضا مخبر دزفولی عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس فرهنگستان علوم و از طراحان «سند ملی هوش مصنوعی» گفت‌و‌گو کردیم.
ساختار «ستاد» برای فناوری هایی مثل «نانو» کفایت می کند؛ برای «هوش مصنوعی» نه!
مخبر دزفولی عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و از اعضای نقش آفرین این شورا در تدوین سند ملی هوش مصنوعی، در گفت‌و‌گویی گفت: شاخص‌هایی در ابعاد مختلف در این سند در نظر گرفته شده، برای مثال در نیروی انسانی، در رشته‌های علمی، در ورود هوش مصنوعی در زندگی مردم مثل موضوعات اجتماعی و اقتصادی، صنعتی، کشاورزی و موضوعات مختلف در این طرح کلان دیده شده و اجرای این امور باید سامان پیدا کند، یعنی یک متولی داشته باشد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: برداشت عمومی و برداشت دانشمندان و متخصصین ما این بود که برای موضوعاتی مثل نانو ستاد کفایت میکند. اما درباره موضوع هوش مصنوعی یک تفاوت جدی نسبت به موضوعات قبلی وجود دارد.
او نقش هوش مصنوعی را در معادلات جهانی با فناوری‌های قبل از آن غیرقابل مقایسه دانست و تاکید کرد: دامنه و گستره هوش مصنوعی بسیار گسترده‌تر از فناوری‌های پیشین است. پس لازم بود یک ساختار که در عین چابکی، کاملا کارآمد و کاملا منسجم و به روز در سطح رقابت جهانی باشد وجود داشته باشد.
اهمیت حفظ «سازمان ملی هوش مصنوعی» بر اساس سند ملی هوش مصنوعی
مخبر دزفولی با اشاره به جایگاه و نقش قانونی شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی این سازمان را ایجاد کردیم و توقع نداریم که سازمان به ستاد تقلیل پیدا کند، چون به هیچ وجه یک ستاد نمیتواند کار یک سازمان را انجام بدهد. اصلا با توجه کامل به این موضوع بود که در شورای عالی انقلاب فرهنگی این سازمان تشکیل شد. یک ستاد کار‌های سطح میانی را انجام میدهد؛ از این رو ما معتقد هستیم همین سازمان باید باقی بماند و مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی باید اتقان پیدا کند.
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره «ساختار سازمان ملی هوش مصنوعی» که در سند ملی هوش مصنوعی در نظر گرفته شده گفت: سازمان ملی هوش مصنوعی شامل یک شورای راهبری به ریاست رییس جمهور و نایب رییس ریاست جمهوری و معاون علمی و با استقلال کامل از نهاد‌های دیگر شکل گرفت. مخبر دزفولی با تاکید بر الزام حمایت همه جانبه از سازمان ملی هوش مصنوعی بیان کرد: این سازمان نیاز دارد ذیل ساختار مناسب خود و بودجه مناسب و امکانات لازم که مفصل در اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی باید دیده شود، به فعالیت خود ادامه دهد.
کشور در مسیر توسعه هوش مصنوعی وقت بحث‌های فرسایشی و اتلاف انرژی و منابع را ندارد
رئیس فرهنگستان علوم تاکید کرد: ما زمان برای درگیری در بحث‌های فرسایشی نداریم. کاری که انجام گرفته، دیگر نباید تکرار شود؛ چرا که هوش مصنوعی فقط یک فناوری نیست، هوش مصنوعی سبک زندگی بشر را تحت تاثیر قرار میدهد. مخبر دزفولی با ابراز خرسندی از اشراف رئیس جمهور بر بسیاری از موضوعات علمی گفت: خوشبختانه جناب آقای دکتر پزشکیان که خود از اهالی علم و دانش اند و ریاست عالی همه فرهنگستان‌ها را بر عهده دارند، در موضوع هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته اهتمام لازم را دارند. او با تاکید بر رسیدگی به نیاز‌های قانونی در ادامه مسیر سازمان ملی هوش مصنوعی گفت: ذیل سندی که نوشته شده باید قانون و اساسنامه مرتبط برای این سازمان در نظر گرفته شود و از طرف دیگر باید از ظرفیت معاونت علمی و مجموعه دولت محترم به عنوان پشتوانه کار منسجم در سامان یافتن حوزه هوش مصنوعی استفاده شود.
زمان پشتیبانی و قانون گذاری مجلس است
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر نقش حمایتی و قانون گذاری مجلس گفت: ما نیاز داریم مجلس محترم در نگارش اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی برای تخصیص بودجه و امکانات لازم و ایجاد ساختار‌های قانونی به این سازمان کمک کند. پس همه نهاد‌های مرتبط باید در تقسیم کار مناسبی فعالیت کنیم. مخبر دزفولی افزود: ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی تاسیس سازمان را تصویب کردیم و انجام شد. این سازمان اساسنامه نیاز دارد، این اساسنامه میتواند به وسیله دولت محترم یا شورای عالی انقلاب فرهنگی و یا به صورت مشترک به مجلس محترم پیشنهاد شود. همچنین می‌توان از ظرفیت‌های مجلس در این امر استفاده کرد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی صلاحیت تصویب اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی را دارد
عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به حیطه اختیارات این شورا گفت: باید توجه داشت شورای عالی انقلاب فرهنگی صلاحیت تصویب اساسنامه مناسب را دارد، همانطور که در سال‌های بعد از انقلاب اساسنامه‌های متعددی در این شورا تصویب شده است؛ از جمله دستگاه‌های مختلفی که در حال حاضر در نظام علمی، اجرایی، آموزشی و پژوهشی کشور فعالیت می‌کنند.
طبق قانون فقط شورای عالی انقلاب فرهنگی صلاحیت ابطال مصوبه خود را دارد
مخبر دزفولی با اشاره به لزوم در نظر گرفتن قوانین کشور تاکید کرد: مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را فقط همان شورا میتواند ابطال کند و نهاد دیگری نمیتواند مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را لغو کند.
محمدرضا مخبر دزفولی، عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نقش این شورا در پیشبرد اهداف علمی کشور گفت: در بیشتر موارد شورای عالی انقلاب فرهنگی، پیشگام پرداختن به موضوعات مرتبط با فناوری‌های پیشرفته و نوظهور در کشور بوده و به این موضوع توجه داشته است. ما باید برای این فناوری‌های نوظهور برنامه ریزی کنیم و وارد میدان‌های رقابت جهانی شویم.
مخبر دزفولی با اشاره به ایجاد حمایت‌های لازم برای پیشبرد فناوری‌ها و علوم نوین در کشور گفت: از دو دهه قبل ما در فناوری‌ها و علوم نوین در بعضی زمینه‌ها پیشگام بودیم و به این علوم توجه داشتیم و کار مطالعاتی انجام دادیم و همپا با جریان‌های جهانی در زمینه این فناوری‌ها وارد شدیم، طراحی کردیم، هدف گذاری کردیم و متناسب با اهداف شاخص تعیین و برنامه ریزی کردیم. این اتفاق به این دلیل بوده یک قوه عاقله‌ای به نام شورای عالی انقلاب فرهنگی توسط امام راحل (رحمت الله علیه) و همچنین در استمرار این مسیر با عنایت مقام معظم رهبری برای رصد مسیر پیشرفت کشور وجود داشته است.
او افزود: شورای عالی انقلاب فرهنگی با کمک صاحب نظران حوزه هوش مصنوعی که صاحب صلاحیت بودند، با نگاهی جامع، هم از منظر فناوری و علمی و هم از منظر نگاه فلسفی، فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی، سند ملی هوش مصنوعی را تنظیم و تصویب کرد. رئیس فرهنگستان علوم با اشاره به تخصصی و جامع بودن سند ملی هوش مصنوعی اضافه کرد: از نظر همه متخصصان، سند ملی هوش مصنوعی قابلیت خوبی برای پیشرفت ایجاد میکند. عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اهمیت نقش متولی مناسب برای پیاده سازی اهداف سند گفت: ما در این سند چشم انداز، اصول، مبانی، روش‌ها و راهبرد‌هایی را برای اینکه به اهداف قید شده در سند برسیم، مشخص کردیم.
