به گزارش سراج24؛ امروز سالگرد شهادت جانسوز حضرت جوادالائمه (ع) است. در راستای تبیین و تشریح سیره علمی و تبلیغی نهمین اختر تابناک امامت و ولایت، حضرت امام محمد تقی (ع) که به امام جواد (ع) شهرت دارند، شایسته است با نگاهی جامع و عمیق‌تر، به ابعاد گوناگون زندگانی پربار ایشان پرداخته شود. امام جواد (ع) در سال ۱۹۵ هجری قمری در مدینه منوره چشم به جهان گشودند و در عنفوان نوجوانی، پس از شهادت پدر بزرگوارشان، مسئولیت خطیر امامت را بر عهده گرفتند. با وجود دوران کوتاه امامت، ایشان منشأ خیرات و برکات فراوانی برای جامعه اسلامی بودند و نقش بسزایی در حفظ و گسترش معارف ناب اهل بیت (ع) ایفا نمودند.
یکی از بارزترین جلوه‌های سیره امام جواد (ع)، تبحر و تسلط ایشان بر علوم مختلف اسلامی بود. با وجود سن کم، ایشان در مناظرات علمی با دانشمندان و علمای بزرگ عصر خود، چنان استدلالی قوی و بیانی شیوا ارائه می‌دادند که همگان را به تحسین و تعجب وا می‌داشت. این مناظرات، نه تنها نشان‌دهنده عمق دانش امام (ع) بود، بلکه فرصتی را فراهم می‌کرد تا حقانیت مذهب تشیع در برابر سایر فرقه‌ها و مکاتب اثبات شود.
به عنوان نمونه، مناظره مشهور ایشان با یحیی بن اکثم، قاضی‌القضات دربار عباسی، از جمله وقایع تاریخی است که عظمت علمی امام جواد (ع) را به خوبی نمایان می‌سازد. در این مناظره، یحیی بن اکثم سؤالاتی پیچیده و دشوار در زمینه فقه و حدیث مطرح کرد، اما امام (ع) با پاسخ‌هایی دقیق، مستدل و جامع، همگان را مبهوت ساختند و برتری علمی خود را به اثبات رساندند. این مناظره، تأثیر بسزایی در آگاه‌سازی مردم و گرایش آنان به مذهب اهل بیت (ع) داشت.
علاوه بر مناظرات، امام جواد (ع) همواره پاسخگوی سوالات فقهی، کلامی و اعتقادی مردم و علما بودند. پاسخ‌های ایشان که در قالب روایات و احادیث به دست ما رسیده است، گنجینه‌ای ارزشمند از معارف اسلامی است. این پاسخ‌ها، نه تنها به تبیین احکام شرعی و مسائل فقهی می‌پردازند، بلکه به مسائل اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی و سیاسی نیز توجه دارند و راهنمایی‌های لازم را برای سعادت و رستگاری انسان ارائه می‌دهند.
امام جواد (ع) با تربیت شاگردانی برجسته و متعهد، نقش مهمی در انتقال معارف اسلامی به نسل‌های بعدی ایفا کردند. این شاگردان که از مناطق مختلف جهان اسلام به محضر امام (ع) می‌رسیدند، پس از کسب علم و دانش، به ترویج آموزه‌های ایشان در جوامع خود می‌پرداختند و بدین ترتیب، چراغ هدایت و معرفت را در دلهای مردم روشن می‌ساختند.
در کنار فعالیت‌های علمی، امام جواد (ع) به ترویج ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی نیز اهتمام ویژه‌ای داشتند. ایشان با تأکید بر اهمیت عدالت، احسان، صداقت، امانت‌داری، صبر، شکر و پرهیز از گناه، سعی در اصلاح جامعه و تربیت انسان‌های مؤمن، متعهد و مسئولیت‌پذیر داشتند. ایشان همواره مردم را به رعایت حقوق یکدیگر، دستگیری از نیازمندان، کمک به مظلومان و مبارزه با ظالمان دعوت می‌کردند و بدین ترتیب، جامعه‌ای سالم، پویا و پیشرفته را آرزو می‌کردند.امام جواد (ع) با وجود محدودیت‌هایی که از سوی حکومت عباسی برای ایشان ایجاد شده بود، همواره با مردم در ارتباط بودند.
به همین مناسبت با حجت الاسلام والمسلمین دکتر ناصر رفیعی به گفتگو نشستیم که در ادامه حاصل آن را می‌خوانید:
راهکار امام جواد(ع) برای نزدیکی دلهای مردم به انسان؛ مجاهدت علمی امام
دکتر ناصر رفیعی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: امام جواد علیه السلام نخستین امامی است که بعد از شهادت پدر بزرگوارشان امام رضا علیه السلام در کودکی و سن هفت سالگی به مقام امامت رسیدند. ایشان هجده سال امام بودند و در سن بیست و پنج سالگی به شهادت رسیدند؛ بنابراین جوان‌ترین ائمه از نظر سن ایشان است.
وی افزود: امام رضا علیه السلام در سن چهل و هفت سالگی صاحب اولاد شدند برای همین افراد زیادی مدام به ایشان می‌گفتند شما دیگر صاحب فرزند نمی‌شوید و امام در پاسخ می‌فرمود به خدا قسم این شب و روزها تمام نمی‌شود تا خداوند به من پسری دهد تا بین حق و باطل فاصله بیاندازد؛ زمانی که امام جواد علیه السلام به دنیا آمد امام رضا فرمودند تا به حال مولودی با برکت تر از ایشان برای ما به دنیا نیامده است.
رفیعی ادامه داد: یکی از مهمترین رسالت‌های اهل بیت علیهم السلام مبارزه با انحرافاتی است که در جامعه رواج دارد و در دوران غیبت این رسالت بر عهده علما است. یکی از انحرافاتی که در دوران امام جواد علیه السلام وجود داشت و امام در برابر آن ایستاد و مبارزه کرد انحرافات عقیدتی بود.
این استاد حوزه علمیه اضافه کرد: هیچ انحرافی بدتر از انحراف عقیدتی نیست که عقیده انسان به واسطه آن نابود شود، امروز دشمن به وسیله فضای مجازی و برنامه‌های ماهواره‌ای درصدد نابود ساختن اعتقادات جوانان است. یکی از فرقه‌هایی که در دوران امام جواد علیه السلام رشد کرد فرقه واقفیه بود، این فرقه معتقد بود که بیشتر از هفت امام وجود ندارد و امام کاظم علیه السلام را آخرین امام معصوم می‌دانست، برای همین زمانی که امام جواد علیه السلام به دنیا آمد امام رضا علیه السلام ایشان را مولودی با برکت خواند چون وجود مقدس امام نهم مانع رشد فرقه انحرافی واقفیه شد.
وی افزود: امام رضا علیه السلام درباره فرزند گرامیشان فرمودند تو شبیه عیسی بن مریم و موسی بن عمران هستی؛ حضرت عیسی در گهواره فرمود من پیامبر هستم و امام جواد علیه السلام نیز در کودکی امام شد و موسی بن عمران در برابر آزار ساحران ایستاد و امام جواد علیه السلام نیز به آزار دهندگان پدر گرامیشان که می‌گفتند امامت منقطع شده و شما صاحب فرزند نمی‌شوی پایان داد. همچنین وجود مقدس امام جواد علیه السلام امامت امام رضا علیه السلام را تثبیت کرد.
رفیعی گفت: امام جواد علیه السلام عالم به علوم بودند و یکی از جهات شاخص زندگی آن حضرت به شمار می‌رفت. ایشان علاوه بر اینکه با انحرافات اعتقادی مقابله می‌کرد به برخورد با انحرافات اخلاقی، سیاسی، علمی و … نیز اهتمام داشتند. در برخورد را انحرافات اخلاقی لازم به ذکر است که در دوران خلفای عباسی، عباسیان بسیار به ترویج موسیقی، غنا و خوانندگی و شراب‌خواری می‌پرداختند. امام در مراسم عروسی خویش اجازه نداد نوازنده مامون به نوازندگی بپردازد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه امام جواد (ع) جوان‌ترین امام شیعیان به شمار می‌آید همین سن کم او در هنگام شهادت پدر، سبب شد تا شماری از اصحاب امام رضا (ع) نسبت به امامت ایشان در شک و تردید قرار گیرند. ولی با این وجود، آن حضرت با علم ژرف خود بسیاری از شیعیان و محبان را از تحیر و سرگردانی نجات دادند.
رفیعی ادامه داد: حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) از حضرت جواد (ع)، ایشان از پدرش و او از جدّش روایت کرده که فرمود: از حضرت صادق (ع) شنیدم می‌فرمود: سرپیچی از فرمان و دستورات پدر و مادر از گناهان بزرگ است زیرا خداوند (عاق) را ستمگر و بدبخت معرفی فرموده و او را به سخت‌ترین عذاب‌ها وعده داده است.
وی گفت: روایات متعددی از حضرت عبدالعظیم به نقل از امام جواد علیه السلام نقل شده که دو حدیث را در این مطلب بیان می‌کنم که نشان از اهمیت داشتن اخلاق نیکو است. حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) فرمود: به حضرت جواد (ع) عرض کردم، از پدرانت برای من حدیثی روایت فرما. حضرت فرمود: پدرم از جدش و او از پدرانش از حضرت امیر المومنین (ع) روایت کرده که فرمود: شما هرگز نمی‌توانید مردم را به‌وسیله ثروت و مالی که در دست دارید به خود متوجّه سازید، بلکه آنان را به‌وسیله اخلاق و روش صحیح به خود نزدیک کنید. گوید عرض نمودم بیشتر بیان نمائید، فرمودند: بد توشه‌ای است برای روز قیامت دشمنی کردن با بندگان خدا.
