اختلال در زندگی؛ رهاورد استفاده نادرست از فضای مجازی

به گزارش سراج24؛ فضای مجازی در عین حال که می تواند به‌سان ابزاری مفید در راستای تبادل اطلاعات و همچنین تسهیل گر بسیاری از عرصه های زندگی فردی و اجتماعی باشد، بی شک در صورت بی توجهی و کم توجهی به آسیب هایش، توأم با نتایج و آثار مخربی در زمینه روابط اجتماعی و فردی به خصوص با محوریت خانواده خواهد بود، کما این که اعتقاد داریم خانواده به عنوان مهم ترین رکن جامعه، نقش بی بدیلی در تامین نیازهای عاطفی و سلامت روانی افراد جامعه بر عهده دارد و چه بسا استحکام آن با استفاده نادرست از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مورد تهدید واقع شود.

عامل مهم در ایجاد اختلال در زندگی

حجت الاسلام و المسلمین مهدی هادی، کارشناس و مشاور خانواده با بیان این که بی شک استفاده غلط از فضای مجازی از جمله عوامل اختلال در زندگی به شمار می رود، ابراز می دارد: در روزگار فعلی، شرایط حاکم بر فضای مجازی و رسانه ها موجب شده با وجود آنکه زوجین در فضای مشترک خانه و به ظاهر در کنار یکدیگر هستند اما به معنای واقعی با هم نباشند، به این خاطر که هر کسی یک گوشی هوشمند در دستش هست و مشغول به آن است و یا در بهترین حالت در حال تماشای تلویزیون هستند.

وی می افزاید: در واقع ما باید شرایطی را مهیا کنیم که خانواده و به خصوص زن و مرد با یکدیگر هم کلام شده و همجواری واقعی داشته باشند و نه صوری. روان شناسان اجتماعی نیز معتقدند انسان هایی که در فضای مشترک قرار می گیرند نسبت به هم حس مثبت پیدا کرده و این باعث ایجاد علاقه می شود و حال آن که با وجود فضای مجازی و استفاده نادرست از آن، نه تنها این حس مثبت شکل نمی گیرد بلکه افراد به تدریج به ویژه در محیط خانه از هم دور می شوند، هر چند که در ظاهر در فضای مشترکی به نام خانه باشند.

نسخه ای برای رهایی از آسیب های رسانه ای

کارشناس و مشاور خانواده تأکید می کند: از این حیث به نظر بنده زوجین حتی چنانچه می خواهند به تماشای تلویزیون بپردازند می بایست این کار را در کنار هم انجام داده و بعد درباره فلان برنامه یا سریال یا فیلمی که دیده اند از هم نظرخواهی نموده و به واکنش های طرف مقابل نیز پاسخ لازم را بدهند. حتی در مواجهه با فضای مجازی نیز می توان به عنوان مثال از محتوایی استفاده کرد که زن و مرد در کنار هم به آن واکنش نشان داده و از یکدیگر نظرخواهی کنند تا دست کم در این مورد کنار هم بودن بیشتر مصداق پیدا کند نه این که زن در یک فضایی باشد و مرد هم در فضای دیگری.

حجت الاسلام و المسلمین هادی می افزاید: از سویی شاهد هستیم که متاسفانه بعضی از خانواده ها در بسیاری از مواقع نسبت به خطرات و آسیب های فضای مجازی، درک و شناخت لازم را ندارند؛ به عنوان مثال در یک مهمانی، گوشی همراه یا تبلت را به دست بچه می دهند تا حضور و فعالیت فیزیکی او مزاحم صحبت بزرگترها نباشد و این وضعیت مثل حالتی است که ما فرزند خود را بدون محافظ و ایمنی لازم در دریا رها کنیم به این خاطر که خودمان راحت باشیم و حال آن که سلامت وی به شدت در معرض خطر است.

خطر کاهش روابط عاطفی در کانون خانواده

به اعتقاد دکتر مرضیه عزیزی روان‌شناس بالینی و مدرس دانشگاه زوجین نسبت به یکدیگر دارای وظایف، تکالیف و تعهداتی هستند که با ورود به فضای مجازی این تعهدات و انتظارات ممکن است دچار تزلزل شود.

روان‌شناس بالینی همچنین می افزاید: پژوهش های بسیاری در سال های اخیر مؤید کاهش روابط عاطفی و تعامل بین زوجین و وجود روابط منفی معناداری بین رضایت جنسی و عاطفی زوجین با وقت گذرانی غیرکنترل شده آن‌ها در فضای مجازی است.

وی در رابطه با تاثیرات منفی فضای مجازی بر روابط زوجین می گوید: شبکه‌های اجتماعی به منزله اجتماع مجازی برای کاربران است و همین مسئله موجب می شود تا افراد در این اجتماع مجازی با یکدیگر ارتباط داشته باشند و طیف گسترده‌ای از فعالیت اجتماعی و تفریحات را در این فضا تجربه کنند و اطلاعات مورد نیاز خود را بدست بیاورند. در عین حال باید توجه داشت که معمولاً شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی، تعریف نادرستی از زندگی مشترک ارائه می کنند و همین مساله باعث می شود که افراد در مفهوم عشق، اعتماد و تعهد نسبت به یکدیگر دچار سوءتفاهم شوند.

روان‌شناس بالینی می گوید: طبعاً وقتی در فضای مجازی یک فضای رمانتیک و رؤیا گونه‌ای از روابط را مشاهده می کنیم، افراد این شرایط را با روابط واقعی زناشویی خود قیاس می‌کنند، با این وجود توجه نمی‌کنند که واقعیت زندگی متفاوت از آن چیزی است که در فضای مجازی به نمایش درمی آید و بر روی آن تأکید می شود.

کاهش ارتباطات و تعاملات کلامی

این مدرس دانشگاه همچنین بیان می دارد: شواهد حاکی از آن است که طلاق عاطفی در بین زوجینی که وقت بسیاری را در فضای مجازی می‌گذرانند بیشتر بوده است، ضمن آن که باید توجه داشت که کاهش ارتباطات و تعاملات کلامی که ساده ترین نوع مناسبات در بین زوجین است حتی با ۲۰ دقیقه حضور در فضای مجازی کمرنگ تر می شود و لذا به این وسیله شاهد گسست عاطفی در خانواده به ویژه در بین زوجین خواهیم بود.

وی خاطرنشان می کند: حضور بیش از حد هر یک از زوجین در فضای مجازی موجب می گردد تا فرد از فضای روانی و محیطی همسر خود دور شود تا جایی که همین مساله باعث می شود زوجین صرفاً در فضای فیزیکی مشترک زندگی ‌کنند و به این معنا از اهدافی که برای زندگی مشترک خود در نظر داشتند دور می‌شوند.

ابزارهای نوین رسانه ای لزوماً خلأها را پُر نمی کند

نرجس شکرزاده، محقق و پژوهشگر حوزه علمیه خواهران نیز با بیان این که لزوماً ابزارهای نوین رسانه ای نمی تواند خلأهای فرهنگی و تربیتی جامعه ما را پر کند، می گوید: گاهی اوقات ما در شبکه‌های اجتماعی سلیقه‌های متفاوتی را مشاهده می کنیم به این معنا که یکی دیگر از آسیب‌های فضای مجازی تغییر سبک زندگی افراد است؛ زوجینی که با یک سلیقه و اهداف مشترک وارد زندگی شدند بعد از تماشای سبک‌های متفاوت و خاصی از زندگی در شبکه‌های اجتماعی خواهان تغییر در سبک زندگی خودشان می‌شوند، آن‌ها شرایط زندگی خود را با سبک زندگی تجملاتی که در فضای مجازی می‌بینند مقایسه می‌کنند و به دنبال تحقق مسائلی هستند که شاید رسیدن به آن‌ها در شرایط زندگی واقعی شان سخت باشد و همین سبب فشار اقتصادی در خانواده و نارضایتی از کیفیت زندگی خودشان می‌شود و در واقع فشار روانی برای زوجین به ارمغان می‌آورد.

وی یادآور می شود: مشاهده شرایط رؤیاگونه و توهمی از زندگی دیگران که در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته می‌شود احساس حقارت و خود کم بینی و عدم رضایت از شرایطی که فرد در آن زندگی می‌کند را به او القا می کند، ضمن آن که غالباً به شکلی ناخودآگاه این تصور را برای فرد ایجاد می‌کند که برای همسر خود جذاب نیست؛ این مسأله در خانم‌ها منجر به انجام جراحی‌های متعدد زیبایی می‌شود. البته گاهی این مقایسه ها توسط هر یک از زوجین مطرح می‌شود که می‌تواند برای زندگی مشترک بسیار مخرب باشد.

مراقب حریم خصوصی زندگی خود باشیم

وی همچنین با تاکید بر اینکه زوجین حتما می بایست نسبت به حفظ حریم خصوصی خود اهتمام داشته باشند، می افزاید: آن چه مسلم است این که زن و مرد نباید مسائل زناشویی و احساسی خودشان را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارند، ضمن آن که زوجین زمانی که در منزل هستند نباید برای ارتباط با همسرشان از فضای مجازی استفاده کنند.