به گزارش سراج24؛ در دنیای پرشتاب امروز که مرز میان واقعیت و مجاز روزبه‌روز کم‌رنگ‌تر می‌شود، خانواده‌ها با چالشی بزرگ‌تر از هر زمان دیگری مواجه‌اند؛ چالشی به نام «فضای مجازی». فضایی که اگرچه در ظاهر، فرصتی برای رشد، یادگیری و ارتباط‌گیری بیشتر فراهم کرده، اما در بطن خود، تهدیدهایی پنهان دارد که می‌تواند بنیان‌های روانی، اخلاقی و حتی امنیتی فرزندان را به لرزه درآورد.
روزگاری بود که والدین تنها نگران بیرون رفتن فرزندان‌شان، ارتباط با دوستان ناهنجار یا بی‌احتیاطی در کوچه و خیابان بودند، اما حالا این نگرانی به پشت درهای بسته‌ی اتاق فرزندان‌شان نیز نفوذ کرده است؛ جایی که گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها، دریچه‌ای تمام‌وقت به جهانی بی‌مرز از اطلاعات و ارتباطات گشوده‌اند. جهانی که در آن، با یک کلیک ساده، کودک می‌تواند از آموزش ریاضی وارد دنیایی از خشونت، پورنوگرافی، قمار یا فریب‌های سایبری شود.
در این میان، والدینی که همچنان با تعریف سنتی از «نظارت» به تربیت فرزند می‌پردازند، بیش از دیگران در معرض آسیب‌اند؛ کسانی که شاید تصور کنند خرید یک گوشی برای فرزندشان، تنها یک هدیه‌ی تکنولوژیک است، نه مجوز ورود او به دنیایی بدون مرز از تعاملات ناشناخته. درحالی‌که واقعیت امروز ایجاب می‌کند تا والدین، نه‌فقط ناظر، بلکه همراه دیجیتال فرزندان‌شان باشند.
مرزهایی که دیگر دیده نمی‌شوند
آن‌چه امروز در فضای مجازی رخ می‌دهد، دیگر «مجازی» نیست؛ این فضا، بخش لاینفک زندگی کودکان و نوجوانان ما شده و در برخی موارد حتی بیش از دنیای فیزیکی بر ذهن، هویت و تصمیم‌هایشان اثر می‌گذارد. پس اگر نظارت، آگاهی‌بخشی و گفت‌وگو در این فضا جدی گرفته نشود، چه‌بسا بحران‌هایی به‌مراتب عمیق‌تر از آسیب‌های خیابانی، در دل خانه‌ها شکل بگیرد.
در چنین شرایطی، نقش نهادهایی مانند پلیس فتا از یک سو، و والدین از سوی دیگر، برجسته‌تر از همیشه است. آنان که در خط مقدم این میدان قرار دارند، باید بدانند که مبارزه با تهدیدهای سایبری، با فیلترینگ یا هشدار ممکن نیست؛ بلکه با آموزش، ارتباط عاطفی و حضوری فعال در دنیای دیجیتال فرزندان، باید سنگرهایی امن و مهربان برای نسل آینده ساخت.
در ادامه‌ی این گزارش، با مروری بر توصیه‌های رئیس پلیس فتا استان فارس، به راهکارهایی می‌پردازیم که می‌تواند به والدین کمک کند تا به جای ایستادن در مقابل فرزندان، در کنار آن‌ها بایستند و نقش مؤثری در کاهش آسیب‌های فضای مجازی ایفا کنند؛ نقشی که امروز، حیاتی‌تر از همیشه است.
سنگرهای دیجیتال بسازیم
سرهنگ امیرحسین سلیمانی، رئیس پلیس فتا استان فارس در گفت‌وگویی با تأکید بر اهمیت حضور فعال والدین در کنار فرزندان خود در فضای مجازی، می‌گوید: «خواهشی که از والدین محترم دارم این است که، نسبت به عملکرد فرزندان خود در فضای مجازی نظارت داشته باشند و در کنار آن‌ها باشند و آن‌ها را نسبت به آسیب‌ها و مشکلات فضای مجازی آگاه کنند.»
این جمله، هشداری جدی برای والدینی است که تصور می‌کنند نظارت فیزیکی، تنها وظیفه آن‌هاست. در حالی‌که سلیمانی تأکید می‌کند که تعریف سنتی ما از فضای مجازی نیاز به بازنگری دارد. به اعتقاد او «برخلاف تصورات والدین، یک زمانی فضای مجازی، مجازی بود اما امروز این نام مناسب این فضا نیست.»
در واقع، فضای مجازی حالا آن‌قدر به زندگی واقعی ما گره خورده که باید آن را «واقعیت دوم» نامید. دوستی‌ها، خریدها، سرگرمی‌ها، تحصیل و حتی تهدیدها، همگی در این بستر در حال شکل‌گیری‌اند و کودکان و نوجوانان در برابر این موج گسترده، آسیب‌پذیرتر از هر زمان دیگری هستند.
کنترل نه، همراهی آگاهانه
سلیمانی در ادامه می‌گوید: «والدین همانگونه که در فضای واقعی مراقب رفت و آمدهای فرزندان خود، دوستان و فعالیت آن‌ها هستند، همین حساسیت و همین نظارت را در فضای مجازی نیز نسبت به کودکان و نوجوانان خود داشته باشند و همراه فرزندان خودشان باشند تا قبل از اینکه دیگرانی که با چشم طمع و سوءاستفاده کردن به فرزندان ما نگاه می‌کنند، همراهشان شوند.»
همراهی؛ این کلیدواژه‌ای است که بیش از هر زمان دیگری باید در دل روابط والد و فرزند جاری شود. نه با ابزارهای کنترل خشک و خشن، بلکه با آموزش، گفت‌وگو و ایجاد حس امنیت روانی. نوجوانی که از والدین خود بیاموزد چگونه در فضای مجازی رفتار کند، نیازی به آموزه‌های خطرناک کاربران ناشناس ندارد.
در نهایت، پلیس فتا بار دیگر تأکید می‌کند که مسئولیت امنیت دیجیتال فرزندان، تنها بر دوش نهادهای حاکمیتی نیست؛ بلکه این والدین هستند که در خط مقدم این جبهه باید بایستند. همانگونه که برای سلامت جسم فرزندشان می‌کوشند، باید برای امنیت روان و اخلاقی آن‌ها در فضای آنلاین نیز چتر محافظتی گسترده‌ای فراهم کنند. آینده‌ی فرزندان ما، در دنیای واقعی یا مجازی، نیازمند نظارت آگاهانه و همراهی دل‌سوزانه است.
