به گزارش سراج24؛ «یک پرده مشکی که 7 دختر پشت آن ایستاده‌اند و ظاهرشان معلوم نیست و پسر باید از روی استایل و پای دخترها آن‌ها را انتخاب کند.» این یکی از کوچک‌ترین صحنه‌های یک برنامه‌ای است که این روزها پربازدید شده. کافی است در فضای مجازی چرخی بزنید تا صفحاتی را ببینید که شور یک فرهنگ غربی را درآورده‌اند و حتی از خود آن‌ها هم جلوتر می‌روند. دیگر کمتر کسی است که اسم بلایند دیت یا (دیتینگ) قرار ملاقات‌هایی که به اسم‌های مختلف بین دختر و پسرها برگزار می‌شود را نشنیده باشد. پدیده‌ای که از سال 1920 در آمریکا رایج شد و احتمالاً یک شیوه همسریابی یهودی است. این برنامه چند وقتی است در ایران رایج شده است و یک دختر و پسر که هیچ رابطه محرمیت و عرفی با هم ندارند و اصلاً یکدیگر را نمی‌شناسند باید درباره خیلی مسائل هم نظر بدهند، حتی درباره اندام یکدیگر.
حیازدایی، سوغات بلایند دیت‌ها
«یک چرخ می‌زنی؟» «می‌خواهی عضلات چهارسر و دوقلو را نشانت بدهم.» خیلی از صحبت‌هایی که در این برنامه‌ها با شوخی و خنده بین شرکت‌کننده‌ها رد و بدل می‌شود قابل گفتن نیست. به گفته فاطمه محمدی دکترای جامعه‌شناسی «حیازدایی» بخشی از پازلی است که در چند سالی که از انقلاب اسلامی گذشته است روی آن کار شده و امروز دارد خود را نمایان می‌کند. این قبح‌زدایی برای دیروز و امروز نیست که ما فکر کنیم این‌ها به یکباره تصمیم گرفتند جوانان ایرانی را در فضای مجازی بی‌حجاب و بی‌عفت کنند. فضایی به نام جنگ نرم شروع شده که ما از آن غافل بودیم. تکه تکه طی سالهای مختلف جلو رفت و امروز به «حیازدایی» رسیدیم.
حیازدایی مستقیم خانواده را هدف گرفته است
حیا زدایی هدف دارد. مثلاً در جنبش‌های فمینیستی به بهانه برابری زن و مرد یا اینکه هر چیزی که برای مرد هست برای زن هم باید باشد، قبح زنانه را ریخته‌اند و در هر جامعه‌ای بر اساس فرهنگ زنانه و خانوادگی آن قبح‌شکنی‌ها و حیازدایی‌ها متفاوت کردند. اما در جامعه ما چیزی که مشاهده می‌کنیم به بیان محمدی این است که خانواده دارد از بین می‌رود و هدف اصلی این حرکت هم همین بود. «حیا زدایی» مستقیم «خانواده» را هدف گرفته است. مثلاً جامعه‌ای که روزی برای پخش‌شدن فیلم یک بازیگر معروف کلی اعتراض کردند الان در صفحات فضای مجازی گفت‌وگوهای حتی جنسی در چنین برنامه‌هایی را می‌بیند و نه‌تنها اعتراضی نمی‌کنند بلکه خیلی وقت‌ها از آن‌ها الگوبرداری می‌کنند. این دکترای جامعه‌شناس می‌گوید: در پروژه حیا زدایی دقیقاً هدف می‌رود روی «عادی‌سازی». فضای مجازی یک گفتمان غربی است با برنامه‌ریزی که هرسال باید چه اتفاقی بیفتد پروژه‌ها را پیش می‌برند. از طرفی ما زیرساختش را نداریم و نمی‌توانیم با آن مقابله کنیم.
شلیک مستقیم دیت‌ها به هویت دختران
«در این برنامه مرحله‌به‌مرحله پرده بالا می‌رود و حالا پسر باید بر اساس استایل و سلیقه یکی‌یکی دخترها را حذف کند.» صحنه‌هایی که به عقیده خیلی از کارشناسان باعث می‌شود دخترها هویت خودشان را از دست بدهند و فکر کنند برای جذب جنس مخالف همیشه باید در یک رقابت باشند. محمدی با اشاره به این عادی بودن برخی مسائل برای نسل امروز گفت: در خانواده‌های قدیم (نه صرفاً خانواده‌های مذهبی) دخترخانم مجرد، دخترخانم عقدکرده و خانم ازدواج کرده از نظر ظاهری کاملاً با هم متفاوت بودند و می‌توانستیم این تفاوت را در نگاه اول از ظاهر آن‌ها بفهمیم. صحبت در مورد مسائل خصوصی یک دخترخانم در خانه‌ها اصلاً به‌صورت علنی اتفاق نمی‌افتاد. در این میان است که باید بگوییم ما یک آسیبی دیدیم. این آسیب همان «حیا زدایی» یا «قبح‌شکنی» و یا بهتر است در برخی موارد بگوییم هویت‌زدایی اتفاق افتاده است. نمی‌شود گفت این برنامه‌ها فقط جنبه سرگرمی دارند. ذات رسانه تأثیرگذار است. آن هم با چنین برنامه‌ای که با استفاده از تکنیک‌های خاص مثل عشق، رنگ و لعاب زیاد، جذابیت جنس مخالف و… جاذبه برنامه را برای جوانانی که قرار است پدر و مادران آینده این سرزمین شوند، بیشتر هم کرده است. از طرفی هم ما خواه‌ناخواه در معرض این محتواها هستیم اما به عقیده کارشناسان اگر کاربران با آگاهی و درک عمیق از فضای مجازی استفاده کنند نه‌تنها تأثیر منفی مثل حیا زدایی را ندارد بلکه ممکن است باعث تجربه‌های درست شود.
