به گزارش سراج24؛ در دنیای امروز، فضای مجازی به یکی از ارکان اساسی زندگی افراد تبدیل شده است. این فضا به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان که در حال شکل‌گیری شخصیت و هویت خود هستند، تأثیرات زیادی دارد. از یک سو، اینترنت فرصتی بی‌نظیر برای یادگیری، آشنایی با دنیای جدید و برقراری ارتباط با دیگران فراهم می‌آورد، اما از سوی دیگر، تهدیدات و چالش‌های زیادی را برای این گروه سنی به همراه دارد.
کودکان و نوجوانان به دلیل کنجکاوی ذاتی و عدم آگاهی کافی از خطرات فضای مجازی، به‌راحتی می‌توانند در معرض محتوای غیر اخلاقی، بازی‌های پرخشونت و حتی تهدیدات سایبری قرار گیرند. این تهدیدات می‌تواند اثرات منفی بر سلامت روان و جسم آنان بگذارد.
علاوه بر این، دسترسی به اینترنت بدون نظارت مناسب والدین، خطرات دیگری چون اعتیاد به اینترنت، آسیب‌های جسمانی ناشی از کم‌تحرکی و همچنین مشکلات اجتماعی و رفتاری را به دنبال دارد.
فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟
به‌طور خاص، برای نوجوانان، تأثیرات فضای مجازی می‌تواند به‌طور چشمگیری در شکل‌دهی رفتارها و نگرش‌های آنان مؤثر باشد. بازی‌های آنلاین، فیلم‌ها و محتوای ویدیویی و حتی حضور در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند رفتارهای پرخاشگرانه، اعتیاد به اینترنت و مشکلات مربوط به هویت فردی و اجتماعی را در آنان تقویت کند.
در این میان، مسئولیت والدین و معلمان در جهت آگاهی‌دهی و نظارت بر فعالیت‌های آنلاین کودکان و نوجوانان بیش از پیش احساس می‌شود.
رئیس پلیس فتا استان فارس، به‌خوبی این تهدیدات را شناسایی کرده و تأکید می‌کند که با وجود مزایای زیادی که فضای مجازی برای نوجوانان به همراه دارد، بدون آگاهی و مدیریت صحیح، می‌تواند تبدیل به معضلی بزرگ برای سلامت روان و جسم آنان شود. در این گزارش، به بررسی تهدیدات فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان و راهکارهای مقابله با آن‌ها پرداخته خواهد شد.
غرق در محتوای ممنوعه
سرهنگ امیرحسین سلیمانی، با اشاره به تهدیدات و چالش‌های موجود در فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان، بیان می‌کند: «آشنایی و برخورد با محتواهای غیر اخلاقی و نامناسب که مناسب سن کودکان نیست، یکی از مهم‌ترین چالش‌هاست که به‌ویژه به صورت ناخواسته در این فضا رخ می‌دهد.»
بسیاری از کودکان و نوجوانان به دلیل دسترسی آزاد به اینترنت و عدم نظارت دقیق، با محتواهایی مواجه می‌شوند که درک آن‌ها از مفاهیم اخلاقی و انسانی را دچار چالش می‌کند. این محتواها می‌توانند در نهایت به شکل‌گیری رفتارهای پرخاشگرانه، خشم و حتی تقلید نادرست از شخصیت‌های مجازی منجر شوند.
خشونت آنلاین؛ دنیای بی‌رحم بازی‌ها
به گفته رئیس پلیس فتا استان فارس، «رفتارهای پرخاشگرانه و روحیه خشن، به‌ویژه در اثر مشاهده بازی‌ها و محتوای نامناسب رایانه‌ای، از دیگر تهدیدات بزرگ فضای مجازی برای نوجوانان است.» بازی‌های آنلاین که گاهی سرشار از خشونت و رفتارهای تهاجمی هستند، می‌توانند تأثیرات منفی بر رفتار کودک داشته و موجب تغییر در الگوهای رفتاری آن‌ها شوند.
کودکان و نوجوانانی که مدت زمان زیادی را به این بازی‌ها می‌پردازند، ممکن است در دنیای واقعی نیز دچار مشکلات رفتاری و اجتماعی شوند.
اعتیاد به اینترنت؛ کابوسی بی‌پایان
«اعتیاد به اینترنت» یکی دیگر از تهدیدات جدی فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان است. سرهنگ سلیمانی در این‌باره می‌گوید: «عدم زمان‌بندی در استفاده از اینترنت، به‌ویژه در ساعات غیرمجاز، باعث می‌شود تا کودکان و نوجوانان مدت زمان زیادی را در فضای آنلاین بگذرانند.
این مسأله می‌تواند به اعتیاد به اینترنت منجر شود که یکی از معضلات جدی جامعه ما در سال‌های اخیر است.» استفاده بی‌رویه از اینترنت نه تنها می‌تواند از نظر روانی و اجتماعی آسیب‌زا باشد، بلکه به دلیل عدم تحرک کافی، می‌تواند منجر به مشکلات جسمانی مانند چاقی و اختلال‌های حرکتی نیز شود.
تهدیدات جنسی در دنیای دیجیتال
از دیگر خطرات فضای مجازی که سرهنگ سلیمانی به آن اشاره کرد، «مخاطرات جنسی و زورگویی سایبری» است. در دنیای آنلاین، بسیاری از نوجوانان در معرض خطر سوءاستفاده‌های جنسی و تهدیدات از سوی افراد ناشناس قرار دارند. این تهدیدات می‌توانند به شکلی پنهانی و با استفاده از هویت‌های جعلی به وقوع بپیوندند و آسیب‌های جدی به روان نوجوانان وارد کنند.
اطلاعات شما در خطر است!
«دسترسی به اطلاعات شخصی و مالی خانواده‌ها» یکی از مسائل دیگری است که می‌تواند زندگی فردی کودکان و خانواده‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. سلیمانی تأکید می‌کند: «کودکان و نوجوانان به دلیل عدم آگاهی از امنیت آنلاین، گاهی به‌طور ناخواسته اطلاعات شخصی خود و خانواده‌شان را به افراد ناشناس در فضای مجازی می‌دهند که این می‌تواند به مشکلات امنیتی و مالی بزرگ برای خانواده‌ها منجر شود.»
نظارت والدین؛ کلید امنیت آنلاین
فضای مجازی، با تمامی تهدیداتش، نمی‌تواند به‌طور کامل از زندگی کودکان و نوجوانان حذف شود. اما آگاهی‌بخشی به والدین و مسئولان و ایجاد برنامه‌های آموزشی برای بهبود فرهنگ استفاده از اینترنت می‌تواند کمک بزرگی به کاهش این تهدیدات باشد. سلیمانی در پایان می‌گوید: «برای کاهش این تهدیدات، والدین باید نظارت دقیقی بر فعالیت‌های آنلاین فرزندان خود داشته باشند و همچنین از امکانات فیلتر و محدودیت‌های زمانی برای استفاده از اینترنت بهره‌برداری کنند.»
فضای مجازی اگر به درستی مدیریت و کنترل شود، می‌تواند ابزاری ارزشمند برای یادگیری و پیشرفت باشد، اما اگر بی‌دقتی و سهل‌انگاری در استفاده از آن صورت گیرد، تهدیدات جدی برای کودکان و نوجوانان به‌وجود خواهد آورد.
