آسیب های جدی طوفان‌ الاقصی به فناوری اسرائیل

به گزارش سراج24؛ در پی عملیات «طوفان الأقصی» که توسط نیروهای مقاومت فلسطینی در 7 اکتبر 2024 علیه رژیم صهیونیستی آغاز شد، آسیب‌های گسترده‌ای به زیرساخت‌های امنیتی، اقتصادی و فناوری این رژیم وارد شد. روزنامه معاریو در گزارشی در جولای 2024 اعلام کرد که حدود 40000 شرکت اسرائیلی پس از آغاز این درگیری‌ها مجبور به بستن درهای خود شده‌اند و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال، این تعداد به 60000 برسد. این آمار نشان‌دهنده تأثیرات شدید جنگ بر اقتصاد رژیم صهیونیستی است که حتی قابل مقایسه با بحران‌های قبلی، از جمله بحران کرونا در سال 2020، است؛ سالی که در آن، حدود 74000 شرکت تعطیل شدند. از این تعداد شرکت، 77 درصد کسب‌وکارهای کوچک هستند که به‌عنوان آسیب‌پذیرترین بخش‌ها در مواجهه با بحران‌های اقتصادی شناخته می‌شوند. به گزارشMiddle East Monitor  طبق یک نظرسنجی‌ انجام شده، 56 درصد از مدیران شرکت‌های تجاری اسرائیل اعلام کرده‌اند که از ابتدای جنگ با کاهش قابل توجهی در فعالیت‌های خود مواجه بوده‌اند. 

یکی از حوزه‌هایی که به‌شدت تحت تأثیر این جنگ قرار گرفته، حوزه علم، فناوری و زیست‌بوم استارت‌آپی اسرائیل است. این اکوسیستم فناوری که به‌عنوان موتور اصلی رشد اقتصادی اسرائیل شناخته می‌شود، حدود 16 درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) و بیش از 50 درصد از صادرات این کشور را تشکیل می‌دهد. همچنین، این بخش بیش از 25 درصد از کل مالیات بر درآمد جمع‌آوری‌شده توسط دولت را تأمین می‌کند.

تأثیر جنگ بر سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری
سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری به دلیل ناپایداری امنیتی و اقتصادی به‌شدت تحت‌ تأثیر قرار گرفته است. پس از حملات حماس و شروع درگیری‌های گسترده در اسرائیل، سرمایه‌گذاران خارجی نسبت به تزریق سرمایه در این کشور با احتیاط بیشتری عمل می‌کنند. این مسئله به‌ویژه در بخش استارت‌آپ‌های فناوری بیشتر مشهود است، چراکه این حوزه به شدت به سرمایه‌گذاری‌های خارجی وابسته است. 
بر اساس گزارش Start-Up Nation Policy Institute، در سه ماه پس از حمله حماس، میزان جذب سرمایه در بخش فناوری اسرائیل به پایین‌ترین سطح خود از سال 2017 رسیده است.
افزایش ریسک‌های امنیتی و عدم‌اطمینان اقتصادی موجب شده است که بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل کمتری به سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها و پروژه‌های فناوری در اسرائیل داشته باشند. این مسئله به‌ویژه در حوزه‌هایی که مستلزم سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت و ریسک‌پذیر هستند، بیشتر دیده می‌شود. 
استارت‌آپ‌های فناوری در این شرایط نه‌تنها با مشکلاتی در جذب سرمایه مواجه شده‌اند، بلکه بسیاری از آنها مجبور به کاهش فعالیت‌های خود یا حتی تعلیق کامل عملیات شده‌اند.

شاخص‌های مالی مرتبط با حوزه علم و فناوری
یکی از تأثیرات مشهود این جنگ، افت شدید شاخص‌های مالی شرکت‌های فناوری در بازارهای بورس اسرائیل است. شرکت‌های فعال در حوزه فناوری که به‌عنوان موتور محرک اقتصادی اسرائیل شناخته می‌شدند، اکنون با افت ارزش سهام و کاهش جذب سرمایه مواجه هستند. این کاهش‌ها ناشی از چند عامل عمده است. 
نخستین عامل، عدم اطمینان اقتصادی و بی‌ثباتی سیاسی ناشی از درگیری‌های نظامی است. دومین عامل، نگرانی‌های امنیتی است که موجب شده بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی ترجیح دهند سرمایه‌های خود را به بازارهای امن‌تر انتقال دهند. با اینکه برخی بخش‌های خاص همچنان توانسته‌اند سرمایه‌هایی جذب کنند، بخش بزرگی از اکوسیستم فناوری با افت شدید مواجه است. به‌عنوان مثال، حوزه امنیت سایبری همچنان توانسته سرمایه‌هایی جذب کند و حتی چندین معامله بزرگ در این حوزه انجام شده است اما در مقابل، بسیاری از بخش‌های دیگر، از جمله بخش‌های نوآوری و تکنولوژی محور، با افت ارزش سهام و کاهش جذب سرمایه مواجه هستند. این مسئله به‌ویژه در حوزه عرضه‌های اولیه (IPO) مشهود است که روند آن به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی به‌شدت کاهش یافته است.

خروج استارت‌آپ‌ها از اسرائیل
یکی از اصلی‌ترین تبعات جنگ، خروج استارت‌آپ‌های فناوری از اسرائیل است. رژیم صهیونیستی که تا پیش از جنگ یکی از قطب‌های اصلی استارتاپ و نوآوری‌های فناوری در جهان بود، اکنون با موجی از خروج استارتاپ‌ها مواجه است.
بسیاری از استارت‌آپ‌های نوآورانه به دلیل شرایط ناامن اقتصادی و نگرانی‌های امنیتی، تصمیم به انتقال فعالیت‌های خود به خارج از اسرائیل گرفته‌اند. به‌عنوان نمونه، شرکت Soapy  که در زمینه فناوری‌های بهداشت و سلامت فعالیت می‌کند، اعلام کرده است که عملیات خود را به نیویورک منتقل کرده تا از فشارهای امنیتی و اقتصادی ناشی از جنگ دور بماند. 
شرکت Alsomine  نیز که در زمینه بلاک‌چین فعالیت دارد، با مشکلاتی در جذب سرمایه مواجه شده و به دنبال انتقال بخشی از فعالیت‌های خود به خارج از اسرائیل است.
بسیاری از استارت‌آپ‌های دیگر نیز به دلیل کاهش حمایت‌های مالی و سرمایه‌گذاری خارجی، به دنبال فضاهای امن‌تر و پایدارتر برای ادامه فعالیت‌های خود هستند. طبق گزارش‌های منتشرشده توسط Times of Israel، حدود 24 درصد از استارتاپ‌های اسرائیلی بخش‌هایی از فعالیت‌های خود را به خارج از کشور منتقل کرده‌اند و حدود یک‌سوم دیگر نیز اعلام کرده‌اند که قصد دارند در سال آینده عملیات خود را به خارج از کشور گسترش دهند. 
علاوه بر این، حدود 49 درصد از این استارتاپ‌ها لغو سرمایه‌گذاری‌ها را تجربه کرده‌اند و تنها 31 درصد از آنها اطمینان دارند که می‌توانند در سال آینده سرمایه جدید جذب کنند.

خروج شرکت‌های فناوری از اسرائیل
علاوه بر استارت‌آپ‌ها، شرکت‌های بزرگ فناوری نیز تحت تأثیر این شرایط ناپایدار قرار گرفته‌اند. بسیاری از شرکت‌های چندملیتی که دفاتر و فعالیت‌هایی در اسرائیل داشتند، برای جلوگیری از ریسک‌های احتمالی تصمیم به انتقال فعالیت‌های خود به خارج از کشور گرفته‌اند. به‌عنوان نمونه، شرکت‌هایی مانند Trustifi  و Propel AI  به‌دلیل افزایش خطرات امنیتی و کاهش فعالیت‌های اقتصادی، تصمیم به کاهش فعالیت‌ها و انتقال بخشی از عملیات خود به دفاتر خارجی گرفته‌اند. 
خروج این شرکت‌های بزرگ فناوری به معنای کاهش فرصت‌های شغلی در این بخش و همچنین کاهش نوآوری و همکاری‌های بین‌المللی است. بسیاری از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند دفاتر خود را به کشورهایی که از امنیت بیشتری برخوردار هستند منتقل کنند تا بتوانند بدون نگرانی از وضعیت امنیتی اسرائیل، به فعالیت‌های خود ادامه دهند. این تغییرات نه تنها به دلیل مشکلات امنیتی و نظامی است، بلکه به دلیل کاهش پروازها به اسرائیل و تأثیرات مستقیم اقتصادی نیز است.
جنگ و درگیری‌های مداوم تأثیرات عمیقی بر اکوسیستم فناوری و اقتصاد استارت‌آپی اسرائیل داشته است. افزایش ریسک‌های امنیتی و اقتصادی موجب کاهش سرمایه‌گذاری‌ها، افت شاخص‌های مالی و خروج استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های بزرگ فناوری از اسرائیل شده است.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که در صورت تداوم این جنگ و افزایش تنش‌ها، به‌ویژه اگر به درگیری مستقیم با ایران منجر شود، اثرات منفی بر اقتصاد و زیست‌بوم استارت‌آپی اسرائیل تشدید خواهد شد.
رکود اقتصادی ناشی از کاهش مصرف داخلی و افت سرمایه‌گذاری خارجی به شدت افزایش خواهد یافت و بسیاری از شرکت‌ها به تعطیلی کامل کشیده خواهند شد. تا پایان سال 2024، پیش‌بینی می‌شود که هزاران شرکت دیگر تعطیل شوند و اکوسیستم فناوری اسرائیل به شدت تحت تأثیر قرار گیرد.

منابع:
 [1] https://www.jpost.com/business-and-innovation/tech-and-start-ups/article-773181
 [2]https://www.ynetnews.com/business/article/sk7ityv1r
 [3]https://www.calcalist.co.il/ctechnews/article/hk9omvjpr
 
 [4]https://www.middleeastmonitor.com/20240711-40000-israeli-companies-have-closed-since-october/
 
[5]https://www.timesofisrael.com/after-israeli-tech-mobilized-in-wartime-how-will-startups-fare-in-2024/
[6]https://www.timesofisrael.com/almost-70-of-israeli-startups-act-to-shift-funds-relocate-due-to-judicial-shakeup/
*مدیر پژوهش و فناوری مرکز نوآوری و استعداد هوش مصنوعی (ITAIC)

سجاد فلاحتکار