به گزارش سراج24؛ رضا تقی پور کارشناس ارشد رسانه و فعال فضای مجازی در خصوص عملکرد تلگرام در حریم خصوصی نوشت: تلگرام به‌عنوان یکی از پیام‌رسان‌های جهانی با نزدیک به یک میلیارد کاربر، با چالش‌های زیادی در زمینه مسئولیت‌پذیری، امنیت و حریم خصوصی مواجه است. ادعاهای پاول دوروف، مدیرعامل تلگرام، درباره تعهدات این پلتفرم به حفظ حریم خصوصی کاربران و مقابله با تهدیدات امنیتی، توجه‌های زیادی را به خود جلب کرده است. در این گزارش، به بررسی دقیق‌تر این ادعاها و چگونگی مواجهه تلگرام با چالش‌های مختلف در سطح بین‌المللی پرداخته‌ایم.
تلگرام و نماینده رسمی در اتحادیه اروپا
پاول دوروف مدعی است که تلگرام دارای یک نماینده رسمی در اتحادیه اروپا است که به درخواست‌های قانونی نهادهای این منطقه پاسخ می‌دهد. این نماینده وظیفه دارد که پاسخگوی نگرانی‌ها و شکایات دولت‌ها و نهادهای نظارتی در مورد محتوای منتشرشده در تلگرام باشد. از نظر تئوری، این ساختار به منظور بهبود تعاملات تلگرام با مقامات اروپایی ایجاد شده است تا به درخواست‌های قانونی در زمینه محتواهای مجرمانه یا نقض قوانین پاسخ داده شود.
اما عملکرد این نماینده تا چه حد مؤثر بوده است؟ برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که در موارد بحرانی، پاسخ‌دهی تلگرام به درخواست‌های کشورهای اروپایی چندان سریع و کارآمد نبوده است. برای مثال، بازداشت پاول دوروف در فرانسه نشان می‌دهد که همکاری تلگرام با نهادهای قانونی همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو است. به‌خصوص در مواقعی که مسائل مرتبط با امنیت ملی یا تهدیدات تروریستی مطرح می‌شود، این پلتفرم نتوانسته انتظارات مقامات قانونی را برآورده کند. این مسئله اهمیت زیادی دارد، چراکه تلگرام به‌عنوان یک پیام‌رسان جهانی باید توانایی مدیریت درخواست‌های بین‌المللی را داشته باشد تا از پیامدهای قانونی و سیاسی جلوگیری کند.
استفاده تلگرام برای مقاصد تروریستی
تلگرام بارها به دلیل استفاده توسط گروه‌های تروریستی و جنایتکاران سایبری مورد انتقاد قرار گرفته است. این پلتفرم به دلیل استفاده از رمزنگاری پیشرفته، محیطی امن برای ارتباطات فراهم می‌کند که در برخی موارد مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. گروه‌های تروریستی به‌ویژه در سال‌های اخیر از تلگرام به‌عنوان ابزاری برای هماهنگی عملیات و انتشار پیام‌های تبلیغاتی استفاده کرده‌اند.
پاول دوروف در این زمینه ادعا کرده که تلگرام به‌طور روزانه میلیون‌ها پست و کانال مضر را حذف می‌کند. این اقدام نشان‌دهنده تلاش‌های این پلتفرم برای مقابله با تهدیدات تروریستی است. با این حال، بسیاری از دولت‌ها و نهادهای امنیتی معتقدند که این تلاش‌ها کافی نیست. به عنوان مثال، فرانسه یکی از کشورهایی است که بارها از نقش تلگرام در تسهیل ارتباطات تروریستی شکایت کرده و خواستار نظارت بیشتری بر این پلتفرم شده است.
این مسئله نشان‌دهنده یک تناقض پیچیده است: از یک سو تلگرام به‌دلیل حفظ حریم خصوصی کاربرانش مورد ستایش قرار می‌گیرد و از سوی دیگر به‌دلیل عدم نظارت کافی بر محتوای مجرمانه مورد انتقاد قرار می‌گیرد. یافتن تعادلی مناسب بین این دو جنبه، یکی از چالش‌های اصلی تلگرام است.
حریم خصوصی کاربران؛ تا کجا خصوصی؟
حریم خصوصی کاربران، یکی از شعارهای اصلی تلگرام و پاول دوروف است. دوروف همواره تأکید کرده که این پلتفرم با استفاده از سیستم‌های رمزگذاری پیشرفته، امکان دسترسی به مکالمات کاربران را برای دولت‌ها و سازمان‌های دیگر غیرممکن می‌کند. تلگرام از پروتکل رمزنگاری اختصاصی خود به نام MTProto استفاده می‌کند که اجازه می‌دهد پیام‌ها به صورت نقطه‌به‌نقطه رمزگذاری شوند.
اما سوال اینجاست که این حریم خصوصی تا کجا خصوصی است؟ آیا واقعا تلگرام می‌تواند به وعده‌های خود در این زمینه عمل کند؟ از یک سو، دولت‌ها به‌ویژه در کشورهای دموکراتیک، خواستار دسترسی به اطلاعات مرتبط با تهدیدات امنیتی هستند. از سوی دیگر، کاربران تلگرام انتظار دارند که ارتباطاتشان کاملاً خصوصی بماند و در معرض نظارت دولت‌ها قرار نگیرد.
از نظر فنی، تلگرام تا حد زیادی به وعده‌های خود درباره حریم خصوصی پایبند بوده است، اما این امر همچنین به معنای ایجاد چالش‌هایی در زمینه همکاری با نهادهای قانونی است. در برخی موارد، مثل درخواست‌های روسیه برای دسترسی به کلیدهای رمزگذاری، تلگرام مقاومت کرده و حتی منجر به ممنوعیت آن در این کشور شده است.
وضعیت حریم خصوصی کاربران در ایران
ایران یکی از کشورهایی است که تلگرام به دلایل سیاسی و امنیتی در آن محدود شده است. در سال 2018، تلگرام در ایران به‌طور رسمی مسدود شد. دلیل اصلی این مسدودیت، درخواست محدودیت کانال های معاند و ضد انقلاب علیه جمهوری اسلامی ایران بود که پاول دوروف اعلام کرد که تلگرام حاضر نیست با ایران همکاری کند.
با این حال، همچنان بسیاری از کاربران ایرانی از تلگرام استفاده می‌کنند و این سوال مطرح است که آیا تلگرام واقعاً قادر به حفظ حریم
خصوصی کاربران ایرانی در برابر رصد و نظارت دولت‌ها است؟ بسیاری از کارشناسان معتقدند که حتی در شرایطی که تلگرام به‌صورت رسمی مسدود شده باشد، راه‌هایی برای دسترسی به اطلاعات کاربران وجود دارد و ریسک‌های امنیتی همچنان باقی است.
ادعای تلگرام مبنی بر دفاع از حقوق مردم؛ حقیقت یا اغراق؟
پاول دوروف تلگرام را به‌عنوان یک پلتفرم مدافع حقوق اولیه مردم معرفی می‌کند. او معتقد است که این پلتفرم برای حفاظت از آزادی بیان و حقوق شهروندی در برابر رژیم‌های استبدادی ساخته شده است. به عنوان مثال، تلگرام حاضر به همکاری با دولت‌های روسیه و ایران برای مقابله با مخالفان و نظارت بر کاربران نشد و به همین دلیل در این کشورها با ممنوعیت مواجه شد.
اما سوال اینجاست که آیا این دفاع از حقوق مردم در همه موارد به‌درستی اعمال شده است؟ برخی منتقدان معتقدند که تلگرام گاهی از این ادعا به‌عنوان ابزاری تبلیغاتی استفاده می‌کند و در واقعیت، سیاست‌های این پلتفرم همیشه منطبق بر ادعاهایش نیست. به عنوان مثال، در برخی کشورها، تلگرام با قوانین محلی همکاری کرده و نظارت‌های محدودی را پذیرفته است. این تناقضات نشان می‌دهد که تلگرام نیز به‌عنوان یک شرکت تجاری، در مواردی مجبور به مصالحه با نهادهای دولتی می‌شود و متأسفانه فقط با روسه و ایران همکاری نمی کند.
گزارش‌های شفافیت تلگرام؛ کافی یا ناکافی؟
یکی از مهم‌ترین ادعاهای تلگرام این است که گزارش‌های شفافیت روزانه منتشر می‌کند و این گزارش‌ها نشان‌دهنده میزان فعالیت این پلتفرم در مقابله با محتواهای مضر و درخواست‌های دولتی است. پاول دوروف تأکید کرده که این گزارش‌ها به‌طور روزانه به‌روز می‌شوند و تلگرام با سازمان‌های غیردولتی برای پردازش سریع درخواست‌های فوری همکاری دارد.
اما واقعیت این است که این گزارش‌ها به‌طور عمومی منتشر نمی‌شوند و بیشتر به نهادهای نظارتی و سازمان‌های غیردولتی ارائه می‌شوند. این مسئله سوالاتی درباره شفافیت واقعی تلگرام ایجاد کرده است. کاربران عادی به اطلاعات دقیقی درباره این گزارش‌ها دسترسی ندارند و این موضوع باعث شده که برخی معتقد باشند تلگرام در این زمینه شفافیت کافی را به نمایش نمی‌گذارد.
تلگرام مدعی‌ست به‌عنوان یکی از پیام‌رسان‌های پیشرو در زمینه حریم خصوصی و امنیت، با چالش‌های جدی مواجه است. از یک سو، این پلتفرم تلاش می‌کند تا حریم خصوصی کاربران را در برابر درخواست‌های نظارتی دولت‌ها حفظ کند و از سوی دیگر، باید به مسائل امنیتی و مقابله با محتوای مضر بپردازد. در نهایت، موفقیت تلگرام در رسیدن به تعادلی مناسب بین این دو حوزه به عملکرد آن در تعامل با نهادهای بین‌المللی و شفافیت در گزارش‌دهی بستگی دارد. سوالات زیادی همچنان باقی است که تلگرام باید به آنها پاسخ دهد تا بتواند اعتماد کاربران و نهادهای نظارتی را جلب نماید.
