به گزارش سراج24؛ وقتی صحبت از نسبت سینما و تاریخ میشود، برخی بر بازنمایی کامل تاریخ در یک فیلم تأکید دارند و وسواس بسیاری به خرج میدهند تا اجزا و زوایای مختلف یک روایت سینمایی را با واقعیتهای تاریخی انطباق دهند. در مقابل اما برخی مهمتر از جزییات و مستندات گذشته، بر پیدا کردن نقطه اشتراکی میان تاریخ با امروز تأکید میکنند.در نمونه جهانی در همین سال گذشته، سینمای آمریکا مهمترین فیلم تاریخی خود را به تولید و اکران رساند و حتی در مراسم مهم جشن سالانه اسکار، بهای ویژهای به آن داد. «اوپنهایمر» نه فقط پرترهای از یک دانشمند که بازنمایی مقطعی کلیدی از تاریخ شکلگیری مناسبات آمریکا با دیگر کشورهای جهان است؛ فیلمی به کارگردانی کریستوفر نولان.
قهرمانی که او در فیلم تازهاش به آن جان بخشیده هم کسی نیست جز پدر کشندهترین سلاح کشتار جمعی تاریخ بشر، یعنی بمب اتم. او اما هنرمندانه در فیلمش از این کاراکتر قهرمانی معصوم و حتی مظلومم خلق کرده است. قهرمانی که سیاستهای امروز آمریکا را میتوان در تاروپود آن یافت و درباره انطباق آن با واقعیتهای تاریخی هم اما و اگرهای بسیاری وجود دارد.
قهرمانی که هنوز نامش هست، یادش هست ...
«آسمان غرب» یکی از تازهترین روایتهای تاریخی در سینمای ایران است. فیلمی به کارگردانی محمدعسگری که به بازخوانی تحولات روزهای ابتدایی آغاز جنگ تحمیلی و نقشآفرینی خلبانان هوانیروز در دفاع از میهن تمرکز دارد.آنچه در فیلم روایت میشود، شاید انطباق جزبهجز با مستندات تاریخی نداشته باشد اما از دل آن قهرمانی به نام علیاکبر شیرودی جان گرفته است که گویی گردوخاک گذشته از چهرهاش زدوده شده و حرفهایی از جنس امروز میزند. این همان جادوی سینما است.
جادویی که بریده دیالوگهای میلاد کیمرام در سکانسی کلیدی از «آسمان غرب» درباره نفرت از جنگ و لزوم دفاع از ناموس و مردم را به یکی از پربازدیدترین ویدئوهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی در روزهای اخیر تبدیل کرده است.
زندگی قهرمان، کنار امروز ما ...
چند روز پیش بود که همه احساس افتخار آمیز پیروزی را با وعده صادق تجربه کردیم، احساسی که قهرمانان زیادی برای آن به خاک افتاده و کلمه شهید کنار اسمشان نصب شده است.حضور قهرمانان در «آسمان غرب» از این جنس است، از جنس فداکردن خود برای میهن!
حسین همدانی در این فیلم جان بر کف حاضر است برای جلوگیری از پیشروی اولین لشگر متجاوز دشمن بعثی. صحنهای پر از احساس با قهرمانانی که کنار شخصیتهای اصلی فیلم ایفای نقش میکنند، مردمی که ایستادهاند و همگی با هم در قامت یک قهرمان ظاهر میشوند.هرچند شاید برخی ایرادات فنی نسبت به این فیلم وارد شود، اما قطعا گنجینه عظیم شخصیتی مانند شیرودی به جذابیتهای «آسمان غرب» افزوده است.
ادای دین هنر هفتم ...
سینما از دیرباز نقش مهمی ماندگاری و بازتاب شخصیتهای مهم تاریخ داشته است، اتفاقی که دفاع هشت ساله را نیز شامل شده تا امروز سینما سکانس به سکانس دین آزادی امروزش را ادا کند.چه زمانی که جواد عزتی در «تنگه ابوقریب» و درست در زیر آتش دشمن یادآوری میکرد: «ما نمی جنگیم، از خونه و زندگیمون دفاع میکنیم!» چه آنجا که حاج کاظم خطاب به مسافران مستأصل «آژانس شیشهای» انگشت اشارهاش را به سمت عباس گرفت، از جمع «یاعلی» خواست و گفت: «نذاریم این رگ غیرت خشک بشه.»
دهه 90؛ از باکری تا چمران ...
سینمای دفاع مقدس در نیمه نخست دهه 90 و با ورود فیلمسازان جوان، جان دوبارهای گرفت.در سال 94 این محمدحسین مهدویان بود که سراغ بازخوانی مستند از زندگی حاج احمد متوسلیان رفت و فیلم تحسینبرانگیز «ایستاده در غبار» را با بیان و ساختاری بهشدت ضدکلیشهای روی پرده فرستاد. در همین دهه است که فیلمسازان زن هم وارد میدان میشوند، نرگس آبیار «شیار 143» را کارگردانی میکند و منیر قیدی سراغ «ویلاییها» و «دسته دختران» میرود.
سینمای جنگ از منظر پروداکشن تولید هم به سمت حرفهایتر شدن میرود و بهرام توکلی با «تنگه ابوقریب» روایتی نفسگیر از حماسهآفرینی در میدان جنگ را به تصویر درمیآورد. در دهه 90 دیگر کمتر نشانی از نگاههای کلیشهای سابق نسبت به دفاع مقدس وجود دارد و این تغییر نگاه تا همین سالهای ابتدایی دهه 1400 هم ادامه دارد. هادی حجازیفر در همین مقطع فیلم تحسینبرانگیز «موقعیت مهدی» را کارگردانی کرد تا شمایل یک قهرمان باورپذیر به نام مهدی باکری را روانه پرده سینماها کند. قهرمانان جنگ حالا بیش از گذشته در کانون توجه قرار گرفتهاند، از «منصور» و «غریب» گرفته تا «مجنون» و «آسمان غرب»، حالا سینمای ایران در حال کلیشهزدایی از تصویر اسطورههای دفاع مقدس است.
«آسمان غرب» و یک روایت ناگفته
بسیاری از فیلمهای دفاعمقدس، تلاش داشتهاند تا روایتگر تأثیرات جنگ بر زندگی روزمره مردم هم باشند و در کنار به تصویر درآوردن حماسهها در میدان، نیمنگاهی هم به جریان عادی زندگی مردم داشتهاند. «آسمان غرب» اما از منظر تاریخی هم سعی کرده است سراغ مقطعی مغفول از تاریخ جنگ برود.در دو الی سه روز ابتدایی پس از حمله نیروهای بعث عراق به خاک ایران، علیاکبر شیرودی به همراه جمع اندکی از همراهانش در نیروی هوایی، تن به دستورات «بالا» نمیدهد و ترجیح میدهد نسبت به آن تمرد کنند! همین تمرد از یک دستور نظامی اما تأثیری شگرف بر ادامه تحولات جنگ میگذارد و محمد عسگری تلاش کرده است در فیلم خود این چند روز ملتهب را به تصویر درآورد. «آسمان غرب» از محصولات سازمان سینمایی سوره است که در کنار شهید شیرودی با نقشآفرینی میلاد کیمرام، به چهرههای شاخص دیگری همچون شهید ادبیان با بازی امیرحسین آرمان و حاج حسین همدانی با بازی آرمین رحیمیان هم در روایت خود ادای احترام کرده است. تاریخ هشت ساله جنگ تحمیلی، هنوز هم قصههایی بکر از این جنس کم ندارد.
