به گزارش سراج24؛ امین محمودی کارشناس حوزه کشاورزی، شیلات، منابع آبی و محیط زیست در خصوص بحران آب و خشکسالی در کشور اظهار داشت: طبق اعلام وزارت نیرو سالانه از 100درصد میزان بارندگی در کشور، بیشتر از 30 درصد آن در کشور باقی نمی‌ماند و فقط از 30 درصد آب ناشی از بارندگی برای مصارف صنعتی، کشاورزی، شرب و تامین امنیت غذایی 85 میلیون نفر در کشور است این در حالی‌ست که آب ناشی از بارندگی هر ساله به روش های گوناگون مانند تبخیر یا رودهای مرزی از کشور خارج می‌شود.
وی افزود: اگر می‌توانستیم 30 درصد دیگر از آب ناشی از بارندگی را در کشور نگهداریم امکان توسعه دو برابری زمینهای کشاورزی و صنایع بود و می‌توانستیم آب و غذای حدود 170میلیون نفر را تامین کنیم و با هیچ مشکلی روبرو نبودیم.
کارشناس کشاورزی، شیلات، منابع آبی و محیط زیست بیان داشت: امروزه شاهد این هستیم که در اکثر استانهای کشورمان تنش آبی به وجود آمده و مسئولان این استانها با یکدیگر درگیر هستند که چرا استان دیگری از آب آن استان استفاده می‌کند، در حالی که اگر 90 درصد آب ناشی از بارندگی را بتوانیم در کشور نگهداریم می‌توان برای حدود 300 میلیون نفر آب تامین کنیم و کشاورزی و صنعت 6 برابر توسعه پیدا کند اما متاسفانه در کشور هیچ برنامه‌ای برای تامین آب در نظر گرفته نشده است.
وی عنوان داشت: تحقیقاتی که در سایت‌های محیط زیستی، کشاورزی، نیروی برق و ... کشورهای مختلف دنیا انجام شده نشان می‌دهد کشورهایی مانند آمریکا، آلمان، روسیه و انگلیس و حتی کشورهای همسایه مانند هند، افغانستان و پاکستان اقداماتی برای نگهداری آب در سرزمین خودشان انجام داده و توانسته‌اند مانع تبخیر آن شوند.
محمودی تصریح کرد: در کشورهای دیگر با استفاده از آبخیزداری و آبخوان‌داری برای آب ناشی از بارندگی در مبادی بارش استفاده می‌کنند و آب را به دل سفره‌های زیرزمینی برده و برای فصول گرم استفاده می‌کنند، آبخیزداری مفهومی نیست که در آن نسبت به دنیا عقب افتاده باشیم چراکه ایرانیان از اولین مخترعین قنات بودند که یکی از بارزترین اشکال آبخیزداری است که آب را به سفره‌های زیرزمینی می‌بردند و ذخیره می‌شد.
وی اضافه کرد: متاسفانه در کشور ما حدود 10 سال است که به آبخیزداری توجه می‌شود و حتی تا حدود 5 سال پیش هم عمده اعتباراتی که برای آبخیزداری و آبخوان‌داری اختصاص داده می‌شد توسط صندوق توسعه ملی و توسط مقام معظم رهبری اختصاص پیدا می‌کرد و عملا بودجه آبخیزداری خیلی کم بود در حالی که در دنیا به جای سدسازی بر روی عملیات آبخیزداری و آبخوان‌داری کار می‌شد اما در کشور ما برعکس بود.
کارشناس تشریح کرد: یکی از دلایلی که به آبخیزداری توجهی نمی‌شود این است که کل اعتبارات مربوط به آب در بودجه هر ساله به وزارت نیرو اختصاص داده می‌شود ولی سازمان جنگلها و مراتع، زیر مجموعه وزارت جهاد کشاورزی است و وزارت نیرو هیچ وقت کمکی نمی‌کند که از این طریق شاهد توسعه در آبخیزداری و آبخوان‌داری در کشورمان باشیم.
وی ادامه داد: از طرف دیگر شاهد بوده‌ایم که در کشور سدسازی‌های زیادی شده که این سدسازی‌ها باعث شده آب زیادی در پشت این سدها جمع‌آوری شده که به سادگی تبخیر و از چرخه تامین آب کشور خارج می‌شود و این آب به دل خاک نمی‌رود و به همین دلیل قابلیت کشاورزی‌اش را از دست داده و خاک نیز تبدیل به شوره‌زار و ریزگرد می‌شود و شاهد هستیم که حتی در فصل زمستان هم ریزگرد داریم.
این کارشناس یادآور شد: بهترین روش آبخیزداری طبق مطالعات جهانی توسعه جنگل‌کاری، درخت‌کاری و توسعه کشت گیاهان و کشاورزی است چراکه ساقه و ریشه درختان و درختچه‌ها بهترین محل برای ذخیره و انتقال آب به سفره‌های زیرزمینی است. اگر نگاهی به سایت‌های داخلی بیندازیم می‌بینیم که بر عدم کشاورزی تاکید شده در حالی که این روش اشتباه بوده و باید توسعه کشت گیاهی و کشاورزی و جنگل‌کاری داشته باشیم تا تامین آب شربمان در فصول مختلف تامین شود.
محمودی تشریح کرد: علت کاهش سطح آب حوضه‌های آبریز عدم توجه به آبخیزداری و سدسازی‌های بی‌رویه است و علاوه بر اینکه کشور در منطقه خشک و نیمه خشک زمین قرار دارد همچون اکثر کشورها دچار تغییر اقلیم شده و تغییرات اقلیمی و خشکسالی در کشور گسترش خواهد یافت. آمار نشان می‌دهد در برخی نقاط کشور نسبت به سال بارشی قبل بارش بیشتری داشته اما با توجه به اینکه آب را نتوانسته‌ایم نگهداریم شاهد کم‌آبی هستیم و در فصول گرم سال تنش‌های آبی را تا ماه دوم پاییز بخصوص در بخش کشاورزی خواهیم داشت به طوری که برنجکاری به غیر از استانهای شمالی در سایر استانها ممنوع شده است.
وی خاطرنشان کرد: با وجود کاهش بارش می‌توان حدود سه الی چهار برابر نیاز آب شرب، صنعت و کشاورزی آب در کشور داشته باشیم اما متاسفانه بودجه خاصی به آبخیزداری اختصاص نمی‌دهند و بسیاری از مسئولان امر نسبت به مفهوم آبخیزداری و مزایای آن آگاهی لازم را نداشته و حتی طی سالهای اخیر در رسانه‌ها نیز اطلاعاتی در خصوص آبخیزداری و ضرورت اجرای آن نبود که می‌طلبد در مورد این ضرورت حیاتی کار اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی گسترده انجام شده تا در بین مردم و مسئولان نهادینه شود.
کارشناس محیط زیست بیان داشت: عدم کشت محصولات کشاورزی که در حال حاضر در ادبیات بسیاری از مسئولان به کار رفته الگوی ناصحیحی بوده و عدم کشت به خودی خود موجب از بین رفتن منابع آب سفره‌های زیرزمینی می‌شود؛ ما بحران آب نداریم بحران سومدیریت منابع آب را در کشور داریم،
از همین 30 درصد آب موجود در کشور به دلیل فرسودگی لوله‌ها مقدار زیادی از بین می‌رود بنابراین پرداختن به منابع آبی و بحران سومدیریت آن به شدت مورد نیاز است، در فرهنگ عمومی بر مواردی همچون نشستن خودرو با آب شرب و موارد جزیی تاکید بسیار شده که در جای خود بسیار مطلوب بوده اما میزان مصرف آب شرب در مقایسه با میزان آب مصرفی صنعت قابل قیاس نیست و هر چقدر مردم آب فراوانی استفاده کنند رقم کمتری است نسبت به آبی که از طریق تبخیر از کشور خارج می‌شود، رسانه‌ها اعلام می‌کنند 70 درصد آب در بخش کشاورزی استفاده می‌شود اما این نظریه طبق تمام تحقیقات علمی کاملا رد شده است و هدررفت ناشی از لوله‌های فرسوده بسیار زیاد است بنابراین باید به اصل‌های اساسی و مهم پرداخت.
وی ادامه داد: امسال وزارت نیرو با همکاری وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد اگر چاه‌های آب برقی از ساعت 12 تا 17 خاموش شود آب در ساعتهای دیگر شبانه‌روز برای کشاورزان رایگان خواهد بود که این یکی از بهترین روشهایی است که می‌تواند مصرف آب و برق را کاهش داده چراکه در این ساعات، آبی که به زمینهای کشاورزی داه می‌شود تبخیر شده و از چرخه خارج می‌شود از طرفی مصرف برق روزبه روز در حال بیشتر شدن است و باید در حوزه مصرف آن دقت بیشتری شود چراکه برای برق‌رسانی به کشورهای همسایه نیز تعهداتی داریم و خشکسالی موجب شده حجم زیادی از آب ناشی از بارندگی در پشت سدها کاسته شده و تولید برق را نیز بیشتر کرده که باید آبخیزداری را بیشتر مورد توجه قرار دهیم تا منابع آب بیشتری داشته باشیم و در راستای تولید برق از آن استفاده کنیم.
محمودی عنوان داشت: نمی‌توان طبیعت آینده، بارندگی و خشکسالی را برای سالهای آینده پیش‌بینی کرد و تمام تصوراتی که می‌شود غلط است، تغییرات اقلیمی باعث می‌شود در مقاطعی بارندگی بیشتر از میانگین سالیانه دوره قبل باشد کما اینکه در دهه 90 این اتفاق افتاد و به همین علت می‌توان گفت پیش‌بینی ها نادرست است و پیش‌بینی‌های هواشناسی و داده‌های ماهواره‌ای برای حداکثر تا یک سال آینده است و امکان پیش‌بینی 30 سال آینده وجود ندارد.
وی اضافه کرد: در مقطعی همه کشورهای منطقه به این دیدگاه رسیدند که نباید آب رودخانه ها از کشور خارج شود که در حال حاضر سیاست درستی است اما بیشترین مشکلی که در تامین آب در کشور وجود دارد عدم آبخیزداری است و آبخیزداری روش مناسب‌تری نسبت به تبدیل نفت به فرآورده‌های نفتی مثل مالچ برای کاهش ریزگردها بوده که خود حاصل عدم اجرای آبخیزداری است.
این کارشناس محیط زیست در پایان گفت: طبق کنوانسیون‌های بین المللی حتی کشورهای حوزه خلیج فارس مقدار خاصی از آب دریا را می‌توانند شیرین‌سازی کنند و اگر افزایش پیدا کند و نمکی که دفع می‌شود به دل خاک برود شوره‌زار ایجاد می‌کند و اگر به دریا بریزیم توسط نهادهای مختلف کنوانسیون جریمه‌های سنگین می‌شویم و از طرف دیگر از تفکر آبخیزداری که در اولویت است فاصله گرفته و به راهی فرعی روی آورده‌ایم که هزینه‌های بسیار سنگین و تبعات زیادی نیز دارد، بنابراین همیشه نباید راه آسان را انتخاب کرد و اگر آب نیست آب دریا انتقال دهیم بلکه باید آبخوان‌داری و آبخیزداری انجام شود تا آب مورد نیاز تامین شود.
