به گزارش سراج24؛ همان‌طور که با آغاز جنگ اوکراین جو‌سازی‌های رسانه‌ای موجب شد بسیاری از حوادث و جنگ‌ها در سطح بین‌الملل نادیده گرفته شود، موضوع فعالیت‌های گروه واگنر نیز در حد و اندازه کشور اوکراین باقی ماند و کمتر رسانه‌ای در حوزه بین‌الملل به اقدامات واکاوانه در‌خصوص فعالیت‌های این گروه در قاره آفریقا اشاره‌ای داشته است. یکی از کشورهای آفریقایی که واگنرها در آن نقش پررنگی داشتند کشور سودان بود.
عمرالبشیر که با اشتباهات محاسباتی فراوان، بسیاری از دوستان خود را در نظام بین‌الملل از دست داده و برای ادامه حیات سیاسی دل به ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی بسته بود، ناگهان با خیزش جریان دانشجویی در کشورش در سال ۲۰۱۷ مواجه شد. عمر البشیر ابتدا تلاش کرد تا از متحدان جدیدش کمک بگیرد اما غافل از آن بود که هزینه‌های خیزش مردمی علیه او را رژیم صهیونیستی و آمریکا تامین می‌کنند. به عبارت بهتر، عمرالبشیر متوجه شد در یک بازی پیچیده قرار گرفته و غربی‌ها به وی خیانت کرده‌اند. پس از مطلع شدن بشیر از خنجر متحدان قبلی به او ناچار دست به دامن دولت روسیه شد. دولت روسیه که تمایلی به درگیری مستقیم با مردم سودان نداشت و خود بر این امر که کار حکومت عمر البشیر در سودان به پایان رسیده واقف بود، پیشنهاد حضور نیروهای واگنر را در سودان به البشیر داد که این پیشنهاد با موافقت وی روبه‌رو شد.
اما آنچه بعدها از قراردادهای پیرامون این موضوع پرده‌برداری شد این بود که روسیه به ازای حضور این نیروها درخواست بهره‌برداری از معادن طلای این کشور را ارائه کرده بودند که با موافقت البشیر این اقدام عملی شده بود. همچنین به عقیده بسیاری از کارشناسان، واگذاری یک پایگاه دریایی در خاک سودان و در جوار دریای سرخ در سال ۲۰۱۹ به روسیه نیز از امتیازات به‌دست آمده از فعالیت واگنرها در سودان برای روسیه است.
از دیگر اقدامات این گروه سری روسیه تلاش برای روی کار آوردن ژنرال حفتر در لیبی بود که در این رابطه نیز این گروه توانست نقش تعیین‌کننده‌ای در راستای حفظ حفتر در آینده معادلات سیاسی این کشور ایفا کند. یکی از نارضایتی‌های مردمی از فعالیت‌های واگنرها در لیبی مربوط به مین‌گذاری این گروه در نقاط مختلف شهرهای لیبی بود، همچنین این گروه در مالی و آفریقای مرکزی نیز نقش‌آفرینی قابل ملاحظه‌ای دارد. در مالی با خارج شدن نیروهای فرانسوی، حضور واگنرها در حمایت از دولت مرکزی موجب شده تا تلاش گروه‌های تروریستی در سرنگونی دولت خنثی شود و در آفریقای مرکزی نیز واگنرها با حضور خود و کمک به دولت این کشور، امتیاز بهره‌برداری از معادن الماس را در اختیار خود گرفته‌اند و در این راستا حفظ امنیت تمامی عملیات‌های مربوط به حضور معدنکاران و استخراج و ارسال الماس‌ها به روسیه با حضور مستقیم این گروه انجام می‌پذیرد.
به نظر می‌رسد طی سال‌های اخیر، فدراسیون روسیه اهتمام بیشتری را در سیاست خارجی خود نسبت به قاره آفریقا برنامه‌ریزی کرده است. آفریقا از دیر‌باز محل تلاقی منافع قدرت‌های بزرگ بوده است و این روزها نیز شاهد حضور پررنگ‌تر این قدرت‌ها در راستای کسب منافع و امتیازات بیشتر در این قاره هستیم. روسیه نیز از این ماجرا مستثنی نیست و اخبار و اطلاعات موجود نشانگر این است که هر‌ساله بر عمق نفوذ استراتژیک خود در قاره آفریقا می‌افزاید. تاسیس پایگاه‌های نظامی در شمال، مرکز و جنوب آفریقا، تعاملات گسترده امنیتی و نظامی با حاکمان آفریقایی و تقویت سطح روابط اقتصادی با آنها همه از نگاه راهبردی روسیه به قاره آفریقا حکایت دارد. حضور واگنرها در آفریقا نیز در همین راستا برآورد می‌شود و نیروهای نیابتی روسیه با حضو خود در کشورهای آفریقایی در تلاش هستند تا ضمن آن‌که نیازهای حاکمان آفریقایی را در راستای حفظ قدرت برطرف کنند، امتیازات مطلوبی را برای سیاستمداران روسی به‌دست آورند.
دکتر محمد سجاد واعظ لیواری - رئیس مرکز بین‌المللی مطالعات فرهنگی آفریقا
