
به گزارش سراج24؛ امروزه با تغییرات ژرفی که در نظام بینالمللی شاهد هستیم، پدیده جدیدی در تعارضات بینالمللی به مراتب بیشتر از گذشته، رنگ و لعاب به خود گرفته است. با توجه به تبعات تحرکات نظامی در نظام بینالملل برای اعضا، بسیاری از کشورها از اینکه خودشان با توسل به نیروی نظامی وارد جنگ بر سر منافع با یکدیگر شوند، امتناع ورزیده و از نیروهای نیابتی برای این کار استفاده میکنند.
بر همین اساس، کشورها در دهههای اخیر اقدام به نقشآفرینی کردهاند. بهعنوان نمونه، دولت ایالات متحده آمریکا در خصوص تشکیل و سازماندهی شرکتهای امنیتی ـــ نظامی و حضور آنها در جنگهای این کشور برای مأموریتهای خاص، نقش بسزایی را ایفا میکند. شرکت بلک واتر، یکی از این شرکتهای آمریکایی است که با استخدام و آموزش نیروهای خود، آنها را به عراق و افغانستان در جهت تأمین منافع ایالات متحده آمریکا ارسال میکرد و هم اکنون نیز نقش قابل ملاحظهای در عراق برای حفظ منافع آمریکا ایفا میکند. روسیه نیز بهعنوان یکی از بازیگران مهم بینالمللی در این رابطه تلاشها و فعالیتهایی را از سال۲۰۱۴ به صورت میدانی آغاز کرده است که نام این سازمان سری نظامی که سیاستمداران روس را برای رسیدن به اهداف خود در کشورهای مختلف یاری میکند واگنر است.
شکل گیری واگنرها
هرچند تاکنون تاریخ دقیقی از شکلگیری گروه واگنرها اعلام نشده است اما کارشناسان، آغاز فعالیتهای این گروه را به سال ۲۰۱۴ و آغاز الحاق کریمه به روسیه مرتبط میدانند. بیشتر نیروهای این گروه مرموز را افسران بازنشسته ارتش روسیه، نیروهایی که سابقه جنگ در چچن را داشتهاند و ساکنان روستاهای این کشور تشکیل میدهند. به علت فعالیتهای سری این سازمان، هیچگونه اطلاع دقیقی از تعداد نفرات عضو در آن موجود نیست. تاکنون هیچ جریان خبری نتوانسته از آنها اطلاعاتی به دست آورد.
تعدادی از خبرنگاران که برای کسب اطلاعات بیشتر از این گروه به آفریقا رفته بودند در جریان حضورشان به قتل رسیدهاند. چندی پیش از سوی برخی کارشناسان اعلام شد، بیش از ۱۰۰۰نفر از اعضای این گروه در جمهوریهای خود خوانده اوکراین با نیروهای دولت این کشور در حال مبارزهاند.
همچنین بیش از ۵۰۰۰ نفر از نیروهای واگنر در آفریقا در حال انجام مأموریت در راستای اهداف تعیین شده برای روسیه هستند. هر چند در روسیه اداره یک نیروی نظامی بیرونی، برخلاف قانون اساسی این کشور است اما بروز و ظهور تواناییهای این گروه در عملیاتهای واگذار شده به آنها موجب شده تا قانونگذاران نسبت به هرگونه تحقیق در این باره سکوت و صرفنظر کنند. دلیل آن هم کاملا روشن است و به این موضوع دلالت دارد که دولت روسیه هرگز مسؤولیت فعالیتهای صورت گرفته توسط این گروه را نمیپذیرد و هرگونه ارتباط با این گروه را نیز انکار میکند اما خدمات ارزنده این گروه در خارج از مرزهای روسیه در جهت حفظ و به دست آوردن منافع بیشتر برای روسها موجب میشود ساختار نظامی این کشور خدمات قابل قبولی را به نیروهای عضو در این سازمان بدهد.
پیچیدگیها و لایههای امنیتی متعدد در ساختار این گروه موجب شده دسترسی به اطلاعات پیرامون روسا و فرماندهان این گروه در ابهام بماند اما تاکنون از دو نفر از شخصیتهای سیاسی و امنیتی روسیه در این راستا نام برده شده است. اوتکین و پریگوژین از شخصیتهای نزدیک به ولادیمیر پوتین هستند که بنا بر اذعان کارشناسان امنیتی، نقش کلیدی و راهبری برای این گروه دارند. پس از توفیقات این گروه در الحاق کریمه به خاک روسیه، این روزها نیز نیروهای واگنر در جنگ این کشور با اوکراین، نقش قابل ملاحظهای در حفظ سرزمینهای فتح شده ایفا میکنند.
دکتر محمد سجاد واعظ لیواری - رئیس مرکز بینالمللی مطالعات فرهنگی آفریقا