سراج24، رضا تقی‌پور/ بسیارند آنها که در مقام نظر درباره وحدت سخن گفته و بر ضرورت آن تاکید می کنند. شاید کمتر کسی را بشود یافت که در باب اهمیت حفظ وحدت ملی و اجماع نظر میان نخبگان تردید داشته باشد. با این حال آیا همه انها که وحدت نظری را پاس می نهند، در وحدت عملی هم می توانند به همان اندازه موثر ظاهر شوند؟
پاسخ به این پرسش همیشه مثبت نیست. برخی مواقع همان کسانی که بارها درباره حفظ وحدت صحبت کرده اند، با گفتار یا نوشتار خود وحدت را مخدوش کرده و کسی یا کسانی را آزرده خاطر کرده اند.
بنابراین حفظ وحدت فقط موضوعی نیست که در مرحله اندیشه درباره آن سخن گفته شود، بلکه در عمل هم باید مراقب بود که همان اندیشه وحدت آمیز به خوبی پیاده سازی شود.
اولین عرصه ای که باید درباره وحدت از آن مراقبت کرد، عرصه فعالیت های حزبی است. اینجا همان جاست که وحدت عملی نمودی عینی می یابد. عرصه فعالیت های حزبی در ذات خود عرصه پیگیری منافع، اختلاف سلیقه و کشمکش هایی است که در میان نخبگان سیاسی وجود دارد.
اگر از فعالان و نخبگان حزبی سوال کنید که آیا به وحدت ملی پایبندند یا نه، حتما خواهند گفت هستند اما آیا در عمل همین طور است؟
شرط اصلی برای حفظ وحدت این است که نخبگان سیاسی در همان حال که با دیگر احزاب به رقابت می پردازند، از بیان نظراتی که وحدت را برای دیگران مخدوش کند بپرهیزند. تعریف منافع و پیگیری آن نباید به گونه ای باشد که طرف مقابل احساس کند از همه منافعی که برای حزب خود پیش بینی کرده محروم خواهد شد. بنابراین فعالان حزبی اگر در عمل می خواهند به وحدت وفادار بمانند باید طوری زمین بازی حزبی را تعریف کنند که جا برای همه احزاب به نسبت میزان قدرت و محبوبیت شان باشد و هیچ جناحی احساس نکند که برای همیشه باید میدان را ترک کند.
عرصه دیگری که معنای عملی وحدت مصداق بیرونی پیدا می کند فضای رسانه ای است. تاکنون بارها اتفاق افتاده که رسانه ها به گونه ای قلم زده اند که وحدت را از بین برده اند. در سال 1358 حضرت امام خمینی(ره) با گلایه از مطبوعاتی که وحدت را از بین می برند، نویسندگان وحدت شکن را دارندگان قلم های مسموم توصیف کردند.
همین ادبیات را دو دهه بعد رهبر معظم انقلاب تکرار کردند آنجا که از مطبوعاتی گفتند که با تیترهای مشترک تبدیل به توپخانه دشمن شده اند.
تاریخ رسانه ها در ایران نشان می دهد که گاهی فعالان رسانه چنان در نقدها و تندی کلام در اظهارنظرها از یکدیگر سبقت می گیرند که خواسته یا ناخواسته وحدت ملی را خدشه دار کرده و بذر ناامیدی در کشور می کارند. طبیعی است که ریشه بسیاری از وحدت شکنی ها، ناامیدی است. مردمی که امید به آینده نداشته باشند، دلیلی برای در کنار یکدیگر قرار گرفتن نیافته و به تدریج دچار واگرایی می شوند.
بنابراین در کنار احزاب، رسانه ها نیز باید بکوشند تا وحدت عملی را تمرین کرده و از تیترها، مقالات، گزارشها و گفتگوهایی که می تواند وحدت ملی را از بین ببرد، پرهیز کنند.
و در نهایت صاحبان تریبون، مقامات مسئول و همه آنها که حرف شان در جامعه پژواک دارد، باید سعی کنند از اتهام زنی برحذر بوده و تا جایی که می شود، نقدهای خود را در جلسات خصوصی و نه عمومی بیان کنند.
مردم از مسئولان انتظار دارند که روابطی نزدیک با یکدیگر داشته و در هزاران جلسه ای که روزانه در سطوح ملی و محلی برگزار می شود، ایرادات را به یکدیگر گوشزد کرده و جلوی انحرافات را بگیرند. انتظار مردم این نیست که روسای قوا، وزرا، نمایندگان مجلس، مدیران کل، استانداران و فرمانداران، در سطح رسانه ها با یکدیگر جنگ نیابتی کرده و عملکرد یکدیگر را زیرسوال ببرند.
بنابراین علاوه بر احزاب و رسانه ها، مسئولان در سطوح مختلف نیز باید تلاش کنند تا با حفظ وحدت عملی، جلوی وحدت شکنی را گرفته و زمینه را برای رشد و بالاندگی سیاسی کشور به وجود بیاورند.
با در نظر گرفتن همه این مسائل می توان دریافت که امروز کشورمان در زمینه وحدت نظری مشکل خاصی ندارد. برخلاف بسیاری از کشورها، ایران دارای چهره ها و گروه های موثری نیست که با صراحت به دلیل مسائل قومی یا مذهبی و یا سیاسی وحدت را از بین ببرند.
مقایسه وضعیت ایران با حال و روز امروز بریتانیا، فرانسه و یا دیگر کشورهایی که دارای اختلافات جدی سیاسی در حوزه های سیاسی یا خیابانی هستند، ایران از وحدت نظری قابل قبولی برخوردار است.
با این حال آنچه نیاز ماست، حفظ وحدت در عرصه عمل است که برای آن باید تمرین بیشتری داشت و از نخبگان انتظار می رود با آموزش عملی و تاکید بر الگوهای عینی مانند دوران دفاع مقدس، فضایی را ایجاد کنند که باورمندان به وحدت، عمل نیز به باورهای خود پایبند باشند.
