به گزارش سراج24 ، به موازات کاهش شتاب رشد علمی کشور، رسانههای داخلی و خارجی به طور متوسط هر هفته گزارشی از جزئیات تخلفات در حوزه دانش و پژوهش از جمله تقلب و جعل مدرک در جامعه آموزشی و علمی ما منتشر میکنند. در تازهترین این خبر مدیر کل آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران از شناسایی باند بزرگ جعل مدارک تحصیلی و معرفی به مقامات قضایی خبر داد.
این اخبار علاوه بر جنبه قضایی و انتظامی ماجرا، گزارشی از شیب سقوط و اضمحلال فرآیند آموزش، پرورش و پژوهش در کشور را در برابر انفعال مسئولان اجرایی کشور ارائه میکند.
شاید ربط دادن مهندسی نیروی انسانی و ترکیب جمعیتی نیروهای ماهر، متخصص، تحصیلکرده و دانشگاه دیده از خارج از مرزهای کشور شبیه به توهم توطئه باشد. گشتن دنبال مقصری که در دسترسترین آن، گونه استکباری و برونمرزی است. گونهای که در عین حال که میشود تمام تقصیرات را متوجه آن دانست، میشود خود را از آن دست تقصیرات تبرئه کرد و در نهایت نیز کسی توقع پیگیری بینالمللی آن قصورات را ندارد و خب چه چیزی از این بهتر که مدیران ما از هر نوع کوتاهی و کمکاری تبرئه شوند. حالا اینکه سرنخ تقصیرات به کجا میرسد، چندان مهم نیست.
با این وجود تحمیل الگوهای توسعهای به کشور بدون بومیسازی و در نظر گرفتن زمینههای اجتماعی ما، نظام اجتماعیمان را به هم ریخته و این به همریختگی در اغلب زمینهها نمود داشته است. جمعیت، زن و خانواده، فرهنگ، شهرنشینی، تولید روستایی و ترکیب جمعیت تحصیلکرده جامعه نمونههایی از زمینههایی هستند که دستکم ظرف 30 سال گذشته از الگوهای وارداتی و تحمیلی متأثر شدهاند.
مسئله تحصیل به ویژه توسعه تحصیلات دانشگاهی و قرار دادن آمار دانشجویان کشور به عنوان شاخص توسعه پایدار در همین راستا صورت گرفت و در نهایت نیز بیبرنامگی در این زمینه به اسم برنامههای توسعهای بدون در نظر گرفتن ظرفیتهای شغلی و فرهنگی جامعه کار را به جایی کشاند که جامعه از دانشگاه و دانشجو اشباع شد و همه خواستند که دکتر و مهندس و خلاصه دانشگاه رفته باشند.
مدرک دانشگاهی شناسنامه اجتماعی
به بیان دیگر الگوهای توسعه پایدار در حالی به صورت ترجمه و بدون در نظر گرفتن تجربه به ساختار اداره کشور وارد شدند که صادرکنندگان این الگوها خود به کاربرد آنها اعتقادی ندارند. همچنین در حالی داشتن تحصیلات دانشگاهی و به مرور مدرک تحصیلی دانشگاهی به بخش قابلتوجهی از زندگی شهروندان از جمله شخصیت و جایگاه اجتماعی، ازدواج و شغل گره خورد و به یک ژست و ارزش اجتماعی تبدیل شد که صادرکنندگان الگوها هیچ اعتقادی به مدرک محوری در استفاده از ظرفیتهای نیروی انسانی خود نداشتند. استخدام کارکنانی بدون تحصیلات دانشگاهی و به صرف داشتن مهارت در شرکتهای بزرگ و دانشبنیانی مانند گوگل و مایکروسافت نشانه این ادعا است. این در حالی است که موفقیت در هر یک از جنبههای یاد شده در زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه ما روز به روز بیشتر و بیشتر به مدرک تحصیلی آنها منوط شد.
در عین حال که امکانات محدود در برابر متقاضیان فزاینده ورود به دانشگاهها باعث شده رقابت برای بهرهبرداری از امکانات موجود دو شکل سالم و ناسالم به خود بگیرد که گونه ناسالم آن به صورت جعل مدرک و تقلب علمی در جامعه ظهور و بروز داشته است. به طوری که اخیراً تعدادی از نشریههای علمی وابسته به انتشارات نیچر رد این تخلفات را در جامعه علمی کشورمان زدند و این رهگیری بعد از مسئله کند شدن شتاب رشد علمی کشور دومین گیت علمی برای مدیریت آموزش عالی در دولت یازدهم به شمار میرفت. مسئلهای که محمد فرهادی وزیر علوم ضمن تأیید وجود تقلب علمی در جامعه دانشگاهی آن را فراگیر ندانست.
این اظهارات فرهادی در حالی بیان شد که بسیاری بر این باورند که برای پرداخت هزینههای مادی و معنوی تقلب در جامعه علمی ایران نیازی به فراگیری آن نیست و همین مشت نمونه خروار برای قضاوت در این زمینه کفایت میکند. علاوه بر اینکه صاحبنظران معتقدند این اظهارات شخص شماره یک ساختمان پیروزان نشان از انفعال و بیبرنامگی وزارت متبوع فرهادی در قبال بحث تقلب علمی دارد.
رقابت آموزش و پرورش و وزارت علوم بر سر تخلف و تقلب
در نگاه دیگر و به دنبال پیگیری رسانهها و افکار عمومی در خصوص جعل مدرک تحصیلی آموزش و پرورش و حساسیتی که در این رابطه در جامعه به وجود آمد، روز گذشته رسانهها به نقل از عبدالرضا فولادوندرادی، مدیرکل آموزش و پرورش شهرستانهای استان تهران از شناسایی باند بزرگ جعل مدارک تحصیلی و معرفی به مقامات قضایی خبر دادند.
این مقام مسئول در آموزش و پرورش اظهار کرد: از سوی اداره سنجش و نیز پیگیری مدیریت حراست و اداره حقوقی این اداره کل، یکی از باندهای جعل مدارک تحصیلی شناسایی و به مقامات قضایی معرفی شد.
وی گفت: برابر اخبار واصله تاکنون برای هفت نفر از اعضای این باند در یکی از شعب بازپرسی مجتمع قضایی بعثت قرار مجرمیت صادر و عامل اصلی این باند در یکی از شهرهای شمالی کشور با دستور مقام قضایی توسط مأموران آگاهی استان تهران بازداشت شد و به همراه کشفیاتی که از منزل وی به دست آمد، به تهران منتقل شد.
این تخلف که میرفت اعتبار و آبروی نظام آموزشی کشور را زیر سؤال ببرد در حالی از سوی دستگاه قضایی مورد پیگیری قرار گرفت که آموزش و پرورش در سالهای اخیر با تمرکز بر خصوصیسازی و حاشیههایی مانند صندوق ذخیره فرهنگیان از برنامهریزی برای ریشه کنی زمینههای تقلب، تخلف و جعل در فرآیند تعلیم و تربیت غافل شده است.
کما اینکه از آموزش و پرورشی که بالغ بر 95 درصد بودجه خود را به پرداخت دستمزد معلمان اختصاص میدهد و سند تحولش در برابر اسناد فرمایشی مانند سند آموزش 2030 یونسکو رنگ میبازد انتظار بیشتری نمیتوان داشت.
با توجه به اظهارات اخیر محمدرضا مخبر دزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر دخالت خارجیها در خرید و فروش پایاننامه، مطالعه روند الگوهای توسعه برای کشورهای در حال توسعه و ورود بیپروای این الگو به برنامههای توسعه پنجساله کشور و دامن زدن به مدرکگرایی و تغییر فرهنگ در اینباره میتوان نتیجه گرفت شرایط موجود را مجموعهای از عوامل رقم زدهاند که در رأس آنها عوامل فرهنگی قرار دارد. آن هم در غیاب حضور و فعالیت نهادهای مسئول مانند وزارتخانههای علوم، بهداشت و آموزش و پرورش.
چنانچه اینگونه علمآموزی و علاقه با افزایش دانش در کشور که به صورت زمینه ژنتیکی در کشور ما و در میان مردم ایران وجود داشته به مدرکگرایی تنزل درجه داد.
منبع: جوان