نگاهی به اجرای پنهان پروژه اینترنت ملی

گروه فناوری سراج24-محمدعلی صناعی: مدت زیادی است که مسئولین وزارت ارتباطات و فناوری و اطلاعات درباره پروژه اینترنت ملی صحبت می کنند. طرحی که درباره ویژگی های آن گفتارهای ضد و نقیضی وجود دارد. ماجرای این طرح بر میگردد به زمستان سال ‌۱۳۸۵ که بحث لایحه بودجه سال‌ ۸۶ مطرح شد، ابتدا بودجه‌ا‌ی ۱۰‌‌میلیارد تومانی برای شبکه ملی اینترنت یا همان اینترنت ملی در کمیسیون صنایع و معادن تصویب شد اما در کمیسیون تلفیق به تصویب نرسید و به‌رغم اینکه این پیشنهاد کمیسیون صنایع و معادن بود و در لایحه دولت نیامده بود اما کمیسیون تلفیق به‌دلیل توجیه نبودن در مورد مفهوم اینترنت ملی آن را تصویب نکرد و لذا در صحن علنی مجلس نیز تصویب نشد. با این حال چند ماه بعد، هیئت وزیران در خرداد سال‌۸۶ برنامه‌های عملیاتی راه‌اندازی و بهره‌برداری این شبکه‌ را در سال‌های ۸۶‌ تا‌۸۸ تصویب کرد که براساس آن شرکت مخابرات ایران و شرکت‌های مخابراتی وابسته و شرکت‌های مخابراتی استانی مجاز شدند در طول سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸ تا مبلغ ۵۶۶۰‌میلیارد ریال از منابع داخلی خود جهت ایجاد شبکه ملی اینترنت سرمایه‌گذاری کنند. چندی بعد نیز در تاریخ ۲۸‌ مرداد ماه‌۱۳۸۶ شورای اقتصاد با درخواست وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درخصوص سرمایه‌گذاری در طرح شبکه ملی دیتا به مبلغ ۳۵۰میلیارد تومان موافقت کرد.البته بارها گفته شد که این طرح تا مراحلی پیش رفته یا در سال ۸۹ راه‌اندازی می‌شود اما هر بار وعده‌ها تحقق نیافت و کسی هم سر در نیاورد که اینترنت ملی چیست؟ حتی بر سر نام این پروژه نیز بحث و جدل‌هایی درگرفت و برخی آن را اینترنت ملی، برخی شبکه ملی اینترنت و بعضی دیگر آن را اینترانت کشوری نامیدند، درحالی که در برنامه پنجم از آن به‌عنوان شبکه ملی اطلاعات نام برده شده است. در قانون برنامه پنجم توسعه، اینترنت ملی به عنوان یکی از زیرساخت‌ها و شاخص‌های توسعه فناورانه و تکنولوژیک در کشور مطرح شده است. طبق ماده دهم قانون برنامه پنجم توسعه، تقویت رسانه‌های ماهواره‌ای و اینترنتی ملی و همسو، به منظور مقابله با رسانه‌های معارض خارجی، تهاجم فرهنگی و جرایم و ناهنجاری‌های رسانه‌ای به عنوان تکلیف برعهده دولت گذارده شده است. همچنین در ماده 46 این برنامه دولت و در رأس آن وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف شده است تا شبکه ملی اطلاعات را ایجاد کند و توسعه دهد. این شبکه اطلاعاتی باید امن و پایدار، متناسب با موازین شرعی باشد و پهنای باندی در حد استانداردهای جهانی داشته باشد تا در پرتوی آن در پایان برنامه ایران در رتبه دوم منطقه قرار گیرد. در حقیقت برنامه پنجم توسعه کلیتی از ایده اینترنت ملی را مطرح می‌کند و تهیه آیین‌نامه اجرایی و مشخصه‌های عملیاتی آن را برعهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌گذارد. در ابتدای زمانی که صحبت از این طرح به میان آمد شایعات زیادی درباره آن مطرح بود. عده ای از این طرح این گونه برداشت کرده بودند که اگر این طرح اجرا شود، دسترسی کاربران را به شبکه‌ها و پروتکل‌های داخلی محدود می کند و دسترسی به اینترنت جهانی را با حذف و محدودیت روبرو می سازد که مسئولان وزارت ارتباطات با تکذیب این خبر مدعی شدند اینترنت ملی قرار است در کنار شبکه اینترنت جهانی در دسترس کاربران قرار بگیرد و تنها میزبانی داده‌ها در داخل، حمایت و حفاظت از اطلاعات و اتصال شبکه‌های داخلی با یکدیگر را برعهده بگیرد. اما نکته مهم این است که کاربران اکنون هم برای دسترسی به سایت های متعددی با مشکلات زیادی رو به رو هستند که مهمترین آن هم نبود سرعت کافی است. مثالی که بسیاری از کاربران با آن سر و کار دارند دسترسی به سایت گوگل و متعلقات آن همچون جی‌میل است. مشکلی که در دسترسی به سایت های داخلی مثل بعضی از خبرگزاری ها وجود ندارد. حال این سوال مطرح است که آیا طرح اینترنت به طور نامحسوس در حال اجرا است؟ به نظر میرسد پاسخ مثبت باشد.