به گزارش سراج24؛ متخصصان صنعت دفاعی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر موفق شده‌اند به دستاوردهای مهم و راهبردی در حوزه طراحی و ساخت موشک‌های کروز دست پیدا کنند.
این موشک‌ها که در انواع و بردهای مختلف تولید شده‌اند، امروز به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی قدرت بازدارندگی در اختیار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران قرار دارند.
این موشک‌ها معمولاً در ارتفاع پایین و با سرعت زیاد پرواز می‌کنند، امری که باعث می‌شود شناسایی و رهگیری آن‌ها برای سامانه‌های پدافندی دشمن بسیار دشوار باشد. هرچند در برخی موارد امکان کشف و انهدام آن‌ها وجود داشته، اما در مجموع سطح پنهان‌کاری و مانورپذیری بالا از مهم‌ترین مزیت‌های موشک‌های کروز محسوب می‌شود.
«یا علی»؛ نخستین تجربه ایران در کروزهای برد بلند
نخستین نمونه کروزهای برد بلند ایران، «یا علی(ع)» نام دارد که اوایل سال ۱۳۹۳ هنگام بازدید فرمانده معظم کل قوا از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه رونمایی شد. این موشک که در نمایشگاه با رنگ قرمز به نمایش درآمد، بر اساس اعلام مسئولان به یک موتور توربوجت مجهز است و برد عملیاتی آن حدود ۷۰۰ کیلومتر اعلام شده است. سرِ جنگیِ این سامانه تقریباً ۲۰۰ کیلوگرم وزن دارد.
«سومار»؛ رمز غافل‌گیری دشمن در حمله به اهداف راهبردی
موشک کروز «سومار» نمونه‌ای بومی از محصولات وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است که روز دوشنبه ۱۸ اسفند ۱۳۹۳ با حضور سردار سرتیپ پاسدار حسین دهقان (وزیر وقت دفاع) و سردار سرتیپ پاسدار امیرعلی حاجی‌زاده (فرمانده نیروی هوافضای سپاه) رونمایی شد.
سردار حاجی‌زاده نیز رونمایی را نشانه بی‌اثر بودن تحریم‌ها در روند توسعه برنامه‌های دفاعی ایران خواند و تأکید کرد که این دستاوردها در سایه فشارهای تحریمی به‌دست آمده‌اند.
برد سومار حدود ۲٬۰۰۰ کیلومتر است که یک برد بسیار خوب برای حوزه موشک‌های کروز برد بلند محسوب می‌شود.
همچنین؛ پرتاب‌گرهای مربوط به سومار به‌خاطر اندازه کوچک و قابلیت تحرک بالا، امکان اجرای عملیات در نقاط مختلف کشور را فراهم می‌کنند؛ این تحرک‌پذیری امنیت شناسایی و حفاظت سامانه را بالاتر برده و امکان آماده‌سازی و شلیک سریع را فراهم می‌کند.
موشک کروز «هویزه» یکی از انواع موشک‌های کروز ساخت داخل است که در روز ۱۳ بهمن ۹۷ و در جریان نمایشگاه «اقتدار ۴۰» با حضور امیر سرتیپ امیر حاتمی، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، و سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، رونمایی شد.
وزیر وقت دفاع برد این موشک را ۱٬۳۵۰ کیلومتر اعلام کرده و گفته است که آزمایش پروازی آن در برد ۱٬۲۰۰ کیلومتر با موفقیت انجام شده؛ در این مأموریت هویزه توانست اهداف از پیش تعیین‌شده را با دقت بالا منهدم کند.
از نظر سامانه‌های ناوبری و هدایت، موشک‌های کروز ایرانی معمولاً از هدایت چندگانه بهره می‌برند که یکی از مهم‌ترین روش‌ها احتمالاً TERCOM (Terrain Contour Matching) است؛ در این سامانه، موشک با تکیه بر نقشهٔ عوارض زمینی و مقایسهٔ داده‌های محیطی، مسیر خود را تعیین و با استفاده از ابزارهای داخلی مسیر پرواز را اصلاح کرده و دقت ضربه را افزایش می‌دهد.
موشک کروز ابومهدی برای اولین بار ۳۰ مردادماه سال ۹۹ همزمان با موشک بالستیک حاج قاسم رونمایی و سه سال بعد یعنی در سومین روز از مردادماه ۱۴۰۲ به نیروهای دریایی ارتش و سپاه پاسداران الحاق شد.
البته موشک ابومهدی با نام طلائیه به ناوگان نیروی دریایی ارتش الحاق شده است.
استفاده از مواد منفجره با قدرت تخریب بالا در سَر جنگی موشک ابومهدی، قابلیت انهدام انواع ناو، ناوچه و ناوشکن‌ها را به این موشک بخشیده است.
موشک ابومهدی قابلیت شلیک از انواع حامل‌های متحرک و ثابت را دارد و سامانه هدایت و ناوبری این موشک قابلیت به‌روزرسانی موقعیت نهایی هدف را در طول پرواز داراست.واکنش سریع، مدیریت انتخاب هدف در میدان، دورزدن پدافند دشمن و قابلیت شلیک از عمق جزو ویژگی‌های موشک کروز دریایی ابومهدی به شمار می‌رود.
این موشک اولین موشک کروز برد بلند دریایی است که از هوش مصنوعی در نرم افزارهای مرتبط با طراحی مسیر پروازی موشک در سامانه فرماندهی و کنترل استفاده کرده و امکان عبور از عوارض طبیعی و مصنوعی و همچنین؛ سایت‌های راداری و پدافندی دشمن را با عبور از نقاط راه میانی داشته و از جهت‌های مختلف به سمت هدف حمله و برخورد می‌کند.
این موشک اولین موشک کروز برد بلند دریایی در کشور است که از سیکر دوگان (اکتیو و پسیو) راداری بهره می‌برد که این فناوری علاوه بر مقابله با جنگ الکترونیک سامانه‌های دشمن باعث افزایش میزان اختفای موشک هنگام نزدیک شدن به هدف شده تا همچون یک شبح بدون اینکه دشمن متوجه شود به آن حمله کرده و فرصت واکنش به موقع را از دشمن می‌گیرد.
موشک کروز پاوه از دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه است که برای اولین بار توسط سردار حاجی‌زاده در یک برنامه تلویزیونی معرفی شد، این موشک دارای برد، ۱۶۵۰ کیلومتری است و می‌تواند اهداف مورد نظر را از مسیرهای پیچیده‌تر و حتی از سمت مخالف هدف قرار دهد.
وجه شباهت یا تفاوت پاوه با دیگر موشک‌های کروز، قرارگیری موتور آن بیرون بدنه است، از این نظر پاوه متفاوت از طراحی «یاعلی» با موتور داخل بدنه است و شباهت به «سومار» دارد که موتور آن بیرون و زیر بدنه نصب شده است، اما به‌خلاف سومار، در پاوه موتور بالای بدنه نصب شده است.
موشک کروز دریایی «قدر ۳۸۰» (تایپ L) دارای بردی بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر است و با بهره‌گیری از هوش مصنوعی قادر است در ارتفاع بسیار پایین پرواز کند تا از دید رادارهای دشمن پنهان بماند، ۲۴ بهمن ۱۴۰۳ در جریان معرفی یکی از شهرهای موشکی نیروی دریایی سپاه رونمایی شد.
سیستم کنترل پیشرفتهٔ موشک برای مقاومت در برابر جنگ الکترونیک طراحی شده و امکان شناسایی و انطباق با شرایط میدان نبرد را فراهم می‌کند؛ همچنین می‌تواند از جناح‌ها و جهت‌های مختلف به اهداف حمله کند.
پلتفرم «قدر ۳۸۰» بر پایهٔ خانوادهٔ کروز «پاوه» ساخته شده و دارای بال‌های جمع‌شونده به سمت جلو و موتور توربوجت نصب‌شده در بخش بالایی بدنه است. تفاوت کلیدی این نسخه در مکانیزم کنترل بال‌هاست، برخلاف نمونه‌های قبلی که برای نگه‌داشتن بال‌ها به ریل کمکی نیاز داشتند، بال‌های «قدر ۳۸۰» بدون ریل در حالت بسته باقی می‌مانند و همزمان با شلیک باز می‌شوند.
موشک‌های کروز برد بلند ایران امروز به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی قدرت بازدارندگی جمهوری اسلامی شناخته می‌شوند.
این سامانه‌ها با ترکیب فناوری‌های پیشرفته در پیشران، هدایت و ناوبری چندگانه، توانایی اصابت نقطه‌ای به اهداف راهبردی در فواصل بیش از هزار کیلومتر را فراهم کرده‌اند و در عین حال برای مقابله با تهدیدات دریایی نیز تجهیز شده‌اند؛ به‌گونه‌ای که این کروزها آماده‌اند نقش شکارگر را در آب‌های استراتژیک خلیج‌فارس ایفا کنند و ناوهای متخاصم را در برد عملیاتی خود قرار دهند.
از منظر راهبردی، حضور موشک‌های کروز برد بلند در زرادخانه دفاعی کشور به معنای ایجاد عمق دفاعی قابل توجه و افزایش گزینه‌های پاسخ است؛ این سامانه‌ها با پرواز پنهان در ارتفاع پایین، توان بقا در برابر کشف راداری و دقت بالا در اصابت، بخشی از «قدرت ضربتی هوشمند» کشور را تشکیل می‌دهند و پیام روشنی برای رقبای منطقه‌ای دارند؛ هرگونه اقدام خصمانه در حوزه‌های زمینی یا دریایی با ظرفیت پاسخ دقیق و دورایستای ایران مواجه خواهد شد.
