حذف روغن پالم، قیمت لبنیات را چرب کرد

 به گزارش سراج24، مسئولان ستاد تنظیم بازار در حالی برای چندمین‌بار پشت درهای بسته به رایزنی با تولید‌کنندگان شیر و لبنیات برای ساماندهی قیمت و عرضه این اقلام پرداختند که به‌رغم کاهش شدید مصرف و دپوی محصولات تولیدی در برخی کارخانه‌های لبنی پس از مناقشه روغن پالم، برخی شرکت‌های لبنی افزایش خزنده 20درصدی قیمت‌ها را در دستور کار قرار داده و اختلاف نرخ محصولات برندهای مختلف لبنی به50تا 200تومان رسیده است.

این افزایش قیمت‌ها در حالی است که روز گذشته هدایت حسینی، مدیرکل نظارت و ارزیابی فرآورده‌های خوراکی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو اعلام کرد، متوسط سرانه سالانه مصرف شیر در ایران 70کیلوگرم و در دنیا 190کیلوگرم است و در کشورمان سالانه کمتر از نصف استاندارد جهانی شیر مصرف می‌شود.

ممنوعیت استفاده از روغن پالم در تولید فرآورده‌های لبنی و الزام تولید‌کنندگان به استفاده از چربی حیوانی در تولید این محصولات موجب افزایش هزینه تمام‌شده تولید و گرانی غیرقانونی چندباره این اقلام شده است. شرکت‌های لبنی با استناد به افزایش بیش از35درصدی هزینه تمام‌شده تولید (افزایش نرخ شیر خام به 1440تومان، رشد 3برابری قیمت مواد بسته‌بندی، افزایش دستمزد، نرخ حامل‌های انرژی و...) توافق برای افزایش 15درصدی قیمت‌ها را تا قبل از‌ ماه مبارک رمضان معتبر دانسته و نشست روزگذشته با مسئولان ستاد تنظیم بازار را چاره‌جویی برای ادامه حیات خود و جلوگیری از سیر نزولی مصرف قلمداد و اعلام می‌کنند، درصورتی که دولت خواستار جلوگیری از افزایش بیشتر قیمت‌ها و کاهش تشدید مصرف اقلام لبنی است باید سازوکاری برای جبران هزینه تمام‌شده این محصولات درنظر گیرد.

گرانی خزنده لبنیات

طی 2هفته گذشته نرخ ماست کم‌چرب 1.5کیلویی از 4هزارو 500به 5هزار، ماست پرچرب 1.5کیلویی از 4هزارو 300به 5هزار و 300و نرخ هر کیلوگرم ماست کم چرب و پرچرب از 2هزارو 800به 3هزارو 300تومان افزایش یافته است. روند افزایش قیمت لبنیات در فرآورده‌های کم مصرف و لوکس و پرچرب بیش از اقلام پرمصرف بوده و نرخ برخی ماست‌های طعم دار ترکیبی 800گرمی از 3هزارو 800به 4هزارتومان افزایش یافته و ماست 5درصد چربی 2.5کیلویی به نرخ 8هزار و 400و 1.5کیلویی 6هزار و 500و یک کیلویی به 3هزارو 900تومان افزایش یافته است.

همچنین نرخ هر بطری یک‌لیتری برخی انواع شیر کم چرب از هزارو 800به 2هزارو 200تومان و شیر پرچرب یک لیتری از 2هزارو 150به 2هزارو 500تومان افزایش یافته و شیر کیسه‌ای 900گرمی کم‌چرب به نرخ هزارو 450تومان و پرچرب هزارو 750تومان به فروش می‌رسد و قیمت شیر ساده 200سی سی از 700به 800و شیرهای طعم‌دار 200سی سی مانند شیر کاکائو، شیر عسلی و غیره از هزار به هزار و 200تومان افزایش یافته است. همچنین قیمت هر کیلو پنیرگچی 400گرمی در مغازه‌های سطح شهر به 4هزارو 800، پنیر گوسفندی لیقوان تبریزی درجه یک فله‌ای کهنه 20هزار، پنیر یکساله لیقوان 16هزار و پنیر تازه لیقوان به 10هزار تومان افزایش یافته است.

 گرانی با پذیرش ریسک برخوردهای تعزیراتی

مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های لبنی کشور با تأکید بر ابلاغ نشدن رسمی افزایش تازه قیمت لبنیات اعلام کرد، نگرانی تولید‌کنندگان با مسئولان دولتی برای چاره‌جویی جبران افزایش هزینه تمام‌شده تولید و جلوگیری از افزایش قیمت‌ها، هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است. این شرایط موجب شده تا با تعطیلی 19واحد لبنی، اکنون برخی شرکت‌های لبنی گرانی لبنیات با پذیرش ریسک برخوردهای تعزیراتی را راهکار جبران هزینه تمام‌شده تولید و ادامه بقا قلمداد کنند.


به گفته محمدرضا اسماعیلی ممنوعیت استفاده از روغن پالم در برخی محصولات که قبلا مجوز تولید از وزارت بهداشت را داشته‌ و جایگزینی آن با چربی حیوانی موجب افزایش قیمت تمام‌شده برخی انواع پنیر، خامه و... شده و می‌تواند زمینه گرانی این اقلام را فراهم سازد.

 کاهش فروش لبنیات پرچرب

رئیس اتحادیه سوپرمارکت و مواد پروتئینی تهران نیز از کاهش فروش لبنیات پرچرب در تهران به‌دلیل انتشار اخبار مرتبط با استفاده از روغن پالم خبر داد و اعلام کرد: انتشار اخبار استفاده از روغن پالم در مواد لبنی سبب شده شهروندان رغبت کمتری برای خرید محصولات لبنی خصوصا شیر از خود نشان دهند.

به گفته سعید درخشانی، فروش مواد لبنی پرچرب به‌شدت کاهش یافته و میزان فروش لبنیات کم چرب نیز کاهش یافته اما به میزان محصولات پرچرب نیست. انتشار اخبار استفاده از روغن پالم تمامی محصولات لبنی را تحت‌تأثیر خود قرار داده است؛ به‌گونه‌ای که اکثر سوپرمارکت‌های تهران مواد لبنی پرچرب را به‌دلیل احتمال به فروش نرفتن نمی‌خرند.

وی با بیان اینکه هم‌اکنون به نوعی بازار لبنیات راکد بوده و به‌طور کلی فروش لبنیات و به‌ویژه نوع پرچرب آن در سوپرمارکت‌های استان تهران کاهش یافته است به ایرنا گفت: قیمت مواد لبنی مصوب است و افزایش قیمت‌ها قبل از تأیید، قابل اجرا و اعمال نبوده و با فروشندگانی که بدون دلیل نسبت به افزایش قیمت مواد لبنی اقدام کنند به‌عنوان یک کار غیرقانونی و تخلف، برخورد می‌شود.
برخی از مغازه داران و فروشندگان لبنیات در سطح تهران نیز از کاهش چشمگیر فروش شیر پرچرب در سوپر مارکت‌ها خبر داده و اعلام کردند، شیر کم چرب نسبت به قبل بیشتر به فروش می‌رسد اما آنگونه نیست که مردم اصلا شیر پرچرب خریداری نکنند.

  چرا شرکت‌های متخلف معرفی نمی‌شوند؟

گران شدن محصولات لبنی در حالی است که چند روز پس از رسانه‌ای شدن ماجرا، اعلام شد شرکت‌های متخلف شناسایی و از توزیع محصولات آنها جلوگیری شده است اما باز هم خبری از اسامی این شرکت‌ها منتشر نشد.

رئیس سازمان غذا و داروی کشور در توضیح دلیل این ماجرا قبل از هر چیز اطمینان می‌دهد که حالا همه‌‌چیز تحت کنترل است و می‌گوید: سازمان‌های غذا و دارو و استاندارد در ارزیابی‌های خود در سراسر کشور و نمونه‌هایی که آزمایش شده، به این نتیجه رسیده‌اند که تعدادی از نمونه‌ها مشکوک و یا مردود هستند بنابراین، دستوردادیم که از تولید و عرضه هر دو نمونه مردود و مشکوک در بازار جلوگیری شود.

دکتر رسول دیناروند با تأکید بر اینکه فرآورده‌هایی که مشکوک و مردود نشده‌اند می‌توانند به بازار ارائه شوند، می‌گوید: دلیل اینکه اسامی را تا‌کنون اعلام نکرده‌ایم این است که نیاز به آزمایش‌های تکمیلی دیگر وجود دارد. اگر در آزمایش‌ها تأیید شد که تخلف صورت گرفته قطعا پروانه آنها به‌طور کامل باطل می‌شود و به دستگاه قضایی هم معرفی می‌شوند و اعلام اسامی متخلفان هم بعد از آن بلامانع خواهد بود. اما اگر تخلف احراز نشد فرآورده اجازه ورود به بازار را پیدا خواهد کرد.

رئیس سازمان غذا و داروی کشور جزئیات بیشتر را اینطور توضیح می‌دهد: شرکت‌های معتبری وجود دارند که بیش از 100محصول تولید می‌کنند که ممکن است در یکی از محصولات آنها تخلفی وجود داشته باشد، بنابراین اگر بخواهیم بیش از تخلف مربوطه با این شرکت‌ها برخورد کنیم ممکن است کل تولید آن شرکت آسیب ببیند و این امر از نظر شرعی صحیح نیست. ضمنا باید جریمه‌ای که گذاشته می‌شود متناسب با جرم باشد.او البته تأکید می‌کند که دیگر جای نگرانی نیست و مردم نباید مصرف لبنیات را کم کنند اما همچنان مصرف فرآورده‌های لبنی پرچرب را توصیه نمی‌کند.

  اصلاح سبک مصرف

پالم به‌عنوان یک روغن گیاهی خوراکی به‌خودی‌خود مضر نیست و اجازه افزوده شدن به فرآورده‌های شیرینی، شکلات و بستنی را دارد به‌خصوص در سطح صنعتی ودر تولید فرآورده‌های شیرینی و شکلات صنعتی اضافه کردن روغن پالم بلامانع است. حتی در مورد روغن‌های مخصوص سرخ کردنی هم استفاده از روغن پالم مجاز است اما آنچه اهمیت دارد میزان مصرف این روغن است و اینکه در چه محصولاتی و تا چه اندازه‌ای مجوز مصرف دارد. دیناروند در این‌باره می‌گوید:

در تمام فرآورده‌های شیر و ماست، اضافه کردن چربی‌های گیاهی ممنوع است. در فرآورده‌های بستنی و پنیر مصرف چربی گیاهی البته با گرفتن پروانه ساخت مجاز بوده است. ما پنیرهایی داریم که در پروانه ساخت آنها اجازه مصرف چربی گیاهی داده شده است. پنیرهایی راهم داریم که با چربی طبیعی شیر تولید می‌شوند. البته آنهایی که مجاز بودند از چربی گیاهی استفاده کنند بازنگری و تا پایان شهریور تعیین تکلیف می‌شوند.

بنابراین حتی فرآورده‌هایی که قانونا هم مجاز به افزودن چربی گیاهی بوده‌اند، دیگر چربی گیاهی نخواهند داشت. سال گذشته 50درصد واردات روغن کشور از نوع روغن پالم بوده و سال 93دولت پذیرفته که واردات روغن پالم به حداکثر 30درصد کل واردات برسد. این مهم در 5‌ماه اول سال رعایت شده. اگر این روند تا آخر سال هم ادامه یابد واردات روغن پالم نسبت به سال گذشته کاهشی حدود 300هزار تن خواهد داشت. واردات پالم سال گذشته حدود 700هزار تن بوده و امسال به حدود 400هزار تن تا آخر سال کاهش خواهد یافت. با این اقدام سرانه مصرف پالم در کشور تقریبا به میانگین جهانی خواهد رسید.

اما چرا شرکت‌های تولید‌کننده محصولات لبنی سراغ پالم رفته‌اند؟ واقعیت این است که ویژگی‌های مفیدی هم دارد، مثلا به‌عنوان نمونه پایداری حرارتی پالم خوب است. برای نمونه در روغن‌های مخصوص سرخ کردنی از روغن‌های حاوی پالم استفاده می‌شود چون روغن‌های دیگر ممکن است مقاومت حرارتی پایینی داشته باشند. ویژگی دیگر پالم این است که نیمه جامد است و در دمای معمولی به‌صورت جامد درمی‌آید. بنابراین در محصولات غذایی مثل بستنی و شیرینی که این ویژگی‌ها را می‌طلبد از پالم استفاده می‌شود. اما در عین حال، روغن پالم به‌دلیل برخی دیگر از ویژگی هایش در زمره روغن‌های باکیفیت بالا نیست و زیان آور محسوب می‌شود. این روغن، دارای اسیدهای چرب اشباع شده است که موجب گرفتگی عروق و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود.

  پالم در جهان

تقریبا مصرف روغن پالم در کشورهایی که توانسته‌اند از منابع روغنی بهتر استفاده کنند پایین‌تر است. در برخی از کشورها هم که صنایع غذایی زیادی دارند و محصولاتی دارند که نیاز به استفاده از پالم وجود دارد، از آن استفاده می‌شود.

به گفته رئیس سازمان غذا ودارو، میانگین جهانی استفاده از پالم، چیزی حدود 5/7 کیلو‌گرم‌در سال است اما سرانه مصرف در کشور ما حدود 10کیلو گرم است البته با کاهش واردات پالم از 50درصد به 30درصد قطعا سرانه ما هم به سرانه جهانی نزدیک و مصرف پالم در کشور معقول خواهد شد.

  پرونده بی‌پایان

با همه اینها به‌نظر می‌رسد پرونده پالم به این زودی‌ها به پایان نرسد. در آخرین خبر عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با اعلام اینکه از 750هزار تن واردات روغن پالم، حدود 50هزار تن در محصولات لبنی استفاده شده، گفته: این یعنی 700هزار تن دیگر در سایر بخش‌ها و بدون سر و صدا در سبد غذایی مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عباس پاپی‌زاده بالگان ضمن تأیید اظهارات وزیر بهداشت درباره مصرف این روغن در لبنیات پرسیده است: آیا استفاده از روغن پالم تنها در لبنیات ممنوع است؟ به هر حال باید توجه داشت که امراضی از قبیل بیماری‌های قلبی و عروقی با استفاده از روغن پالم تشدید شده و به‌دلیل آسیب‌رسانی‌های فراوان، استفاده از روغن پالم در تمام محصولات غذایی ممنوع است.

او با اشاره به اینکه نیمی از یک میلیون و پانصد هزار تن روغن وارداتی کشور، مربوط به پالم است، گفت: 50هزار تن از میزان واردات، در فرآورده‌های لبنی مورد استفاده قرار می‌گیرد و باید مشخص شود که چرا تمام حساسیت‌ها به همین 50هزار تن است، درصورتی که 700هزار تن دیگر از این روغن در سایر محصولات غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.به این ترتیب هرچند وزارت بهداشت و سازمان غذا و داروی کشور خیال مردم را از نبود روغن پالم در لبنیات آسوده کرده‌اند اما به‌نظر می‌رسد این پرونده همچنان مفتوح بماند.

منبع: همشهری