به گزارش « سراج24»دور دیگری از مذاکرات تیم مذاکره کننده کشورمان با 5+1برای رسیدن به توافق جامع از امروز در وین آغاز می شودهر چندکه آقای ظریف پیش از سفر به وین در جمع خبرنگاران رسیدن به راه حل جامع در این دور از مذاکرات رادور از ذهن عنوان کرده بود مذاکراتی که پایه آن در سوم آذرماه در ژنو بنا شدوقرارشددر حین اجرای توافق 6ماهه موقت مذاکرات برای رسیدن به راه حل نهایی ادامه داشته باشد.
سوم آذرماه سال 92، پس آنکه خبر توافق ایران و 5+1در رسانه های دنیا منتشر شد، قرارشد تا طرفین در صورت اجرای گام اول توافقات که 6ماهه بود، مذاکرات برای رسیدن به گام نهایی را آغاز کنند.
قرار براین شد تا طی 6ماه طرفین به اعتماد سازی برای یکدیگر بپردازند وسپس برای رسیدن به مذاکرات جامع که در آن مسئله هسته ای ایران به مسئله ای عادی همچون تاسیات هسته ای سایر کشورها تبدیل می شود، آغاز شود.
بر اساس این توافقنامه که برای «رسیدن به یک راه‌حل جامع بلندمدت و مورد توافق طرفین» و با هدف «تضمین‌نمودن صلح‌آمیزبودن برنامه هسته‌ای ایران» امضا گردید، طرفین «به صورت داوطلبانه» متعهد می‌شوند تا اقدامات متقابلی را به عنوان گام اول یک راه‌حل جامع انجام دهند.
بنا بر این توافق، ایران برنامه هسته‌ای خود و غنی‌سازی اورانیوم را به شکلی محدود ادامه خواهد داد و نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بر تأسیسات خود تسهیل خواهد کرد . در عوض، طرف مقابل بخشی از تحریمهای وضع‌شده علیه ایران را تعلیق می‌کند و از وضع تحریمهای جدید اعم از بین‌المللی، چندجانبه و یک‌جانبه خودداری خواهد نمود.
ساعتی پس از این توافق حجت الاسلام روحانی در جمع خبرنگاران حاضر شدوضمن اینکه توافقنامه را موفقیتی بزرگ برای ایران عنوان کردگفت :حق غنی سازی در خاک ایران به صراحت در متن توافقنامه است.
روحانی همچنین دررابطه با تحریمها گفت: تحریمها که به صورت فزاینده ادامه می‌یافت از امروز یعنی از شروع اجرای توافق متوقف خواهد شد و بخشی از تحریمهای بانکی در اجرای این توافق شکسته خواهد شد.
همزمان با این اظهارات 70نفر از نمانیدگان مجلس طی نامه ای از روحانی و ظریف درخواست کردندتاجزئیات کامل توافق ژنو را به نمایندگان ارائه دهند.
ظریف با آنکه چندین بار در مجلس شورای اسلامی حضور یافت ،اما هیچگاه جزئیات کامل توافق را به نمایندگان بازگو نکرد.
در حالی که نمایندگان همچنان اصرار داشتندتا از جزئیات توافق مطلع شوندوآن را حق قانونی خود می دانستند مرضیه افخم سخنگوی وزارت خارجه اعلام کردکه ریزِ دقیق مفاد توافقنامه در اختیار علی لاریجانی قرار گرفته است ونمایندگان می توانند آن را از رئیس خود جویا شوند.
ترجمه چهارصفحه ای متن موسوم به "اقدام مشترک"ساعتی پس از توافق منتشر شد،واولین اختلاف درست چند ساعت پس از توافق آغاز شد،و آن اینکه در متنی که سایت وزارت خارجه آمریکااز توافقات منتشر کرده بود، با متنی که در ایران وجود داشت ،در برخی زمینه ها تفاوت داشت.
اما همین متن چهار صفحه ای انتشار یافته توسط وزارت خارجه کشورمان نیز خالی از ابهام نبود، متنی که باعث شد انتقادات گسترده به مفاد آن آغاز شود.
منتقدین توافقنامه برخلاف دولتی ها، اعتقاد داشتندکه در هیچ کجای این توافقنامه نمی توانند به این مهم برسندکه"حق غنی سازی برای ایران به رسمیت شناخته شده است"
همچنین بسیاری از آنها امتیازاتی که ایران به 5+1داده بود را درقبال امتیازاتی که گرفته بود ، کاملا نامتوازن میداستند.
حجت الاسلام نبویان یکی از منتقدان این توافق است. وی امتیازات داده شده توسط طرف ایرانی ،باآنچه گرفته است را به هیچ وجه متوازن نمی داند ومی گوید:برای یک درصد هم باید رضایت آمریکا را بگیرید، آمریکا باید تشخیص دهد ایران نیاز عملی به مواد دارد یا خیر؟ مکان غنی سازی را نیز باید با توافق آمریکا مشخص شود.
اما سعیدزیباکلام هم یکی از منتقدان جدی توافق ژنو است.این استاد دانشگاه تهران دراین باره می گوید: بررسی جزئیات توافق ژنو میزان بی‌تدبیری نمایندگان دولت و ناعادلانه بودن توافقنامه را نمایان می‌کند.
زیبا کلام در نقد توافق ژنو می گوید:در توافقنامه ژنو در خصوص ایران آمده است که تمام ذخایر اورانیوم 20درصد غنی‌شده از بین می‌رود، غنی‌سازی بالای 5درصد در تمام مراکز هسته‌ای ایران به طور کامل و برای همیشه متوقف و تعطیل می‌شود، اورانیوم غنی‌شده تا 5درصد در 6 ماه به اکسید اورانیوم تبدیل می‌شود و غنی‌سازی توسط سانتریفیوژهای نصب شده لیکن فعال نشده منتفی می‌شود، نصب و فعالسازی سانتریفیوژ جدید منتفی می‌شود.
وی می افزاید: دیگر موارد توافق ژنو این است که افزایش ظرفیت غنی‌سازی در تمام مراکز هسته‌ای ایران منتفی می‌شود، رآکتور اراک راه‌اندازی نمی‌شود، سوخت یا آب سنگین به رآکتور حمل نمی‌شود و سوخت بیشتری برای این رآکتور تولید نمی‌شود و جان کلام این است که رآکتور اراک آماده برای برچیدن و تخریب کامل می‌شود.
زیباکلام ادامه داد: محتوای توافقنامه ژنو نشان می‌دهد اطلاعات و بازرسی‌های بی‌سابقه و بی‌کران نه فقط درباره نطنز و فوردو که شامل رآکتور اراک، معادن اورانیوم، کارگاه‌های ساخت سانتریفیوژها فراهم می‌شود
قرائت متن چهارصفحه ای اقدام مشترک،دایره منتقدان توافق ژنو را گسترده تر کردوافرادی چون دکترمحمدجوادلاریجانی ، دکتر نادر ساعد، دکتر فریدون عباسی از چهر های شاخص دانشگاهی و نمایندگانی چون دکتر اسماعیل کوثری، دکتر علیرضا زاکانی ، دکتر کوچک زاده ، دکتر الیاس نادران وبسیاری دیگر در مطبوعات ودانشگاه را به منتدان این توافق اضافه کرد.
حجت الاسلام روحانی در پاسخ به این انتقادات در دانشگاه شهیدبهشتی گفت:چرا فقط یک عده معدود کم‌سواد که از جایی خاص تغذیه می‌شوند، باید از توافق ژنو حرف بزنند اما اساتید دانشگاههای ما خاموشند؟
اما منتقدان توافق ژنو که همچنان می گفتنددر هیچ جای توافقنامه خبری از به رسمیت شناختن حق هسته ای ایران وجود ندارد، پاسخ سوال خود را از کاترین اشتون که به تهران سفر کرده بود پرسیدند.
اشتون در نشست خبری با آقای ظرف در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه مردم ایران غنی سازی را در خاک ایران حق مسلم خود می دانند به عنوان نماینده اتحادیه اروپا آیا این حق را به رسمیت می شناسید؟ پاسخ داد: من شما را به توافق موقت (توافق ژنو) که به آن دست یافتیم ارجاع می دهم
لغو سخنرانی ها در نقد توافق ژنو سیاستی بود که پس از این انتقادها توسط دولت درپیش گرفته شد وطی آن سخنرانی مختلفی همچون سخنرانی حمید رسایی در اصفهان و مناظره دانشجویی در دانشگاه اراک لغو شد.
سخنرانی دکتر سعید زیبا کلام هم درشهرستان فسا و دانشگاههای شهید بهشتی وامیر کبیر هم توسط مسئولان لغو شد
همچنین شورای عالی امنیت ملی نیز وارد میدان شدو از حجت الاسلام نبویان نماینده مردم تهران، به دلیل نقد توافق ژنو شکایت کرد.
سردبیر روزنامه وطن امروز از شکایت دولت از سرمقاله نویس این روزنامه خبر دادو گفت : حسین قدیانی با شکایت یک نهاد دولتی به دلیل انتقاد از توافق ژنو به دادسرای فرهنگ و رسانه احضار شده است .
اما درآن سوی مرزها، وندی شرمن مسئول تیم مذاکره کننده آمریکایی وقتی برای توضیح دررابطه باتوافق ژنو به مجلس سنای آمریکا رفت نمایندگان از او پرسیدند:چرا باید به روحانی اعتماد کنید؟پاسخ داد: "من به کسانی که با آنها در مذاکرات دور یک میز می‌نشینم اعتماد نمی‌کنم و اضافه می‌کند ما می‌دانیم که «فریبکاری بخشی از دی‌ان‌ای آنهاست».
اظهارات توهین آمیز مسئولان آمریکایی ادامه پیدا کردوشرمن در زمانی که در اوج سرمای زمستانی ، دربین مردم سبد کالا توزیع میشد،گفت:سبد کالا با پول دربین فقرای ایرانی توزیع شد!
اظهارات توهین آمیز و گستاخانه مسئولان آمریکایی در فاصله بین مذاکرات گام اول ونهایی ادامه پیدا کرد تاحدی که باراک اوباما چندین بار از گزینه های روی میز خود علیه ایران سخن گفت.
اوباما همچنین در گفتگویی بااشاره به این مذاکرات اعلام کرد:ساختار95درصد تحریمها هیچگاه برداشته نخواهدشد.
آژانس بین المللی انرژی اتمی در تاریخ 1اسفند گزارشی از اقدامات اعتماد ساز ایران منتشر کرد.
آژانس دراین گزارش رسمی خود اعلام کرد: ایران به تعهدات خود بر اساس توافق با گروه 1+5 پایبند بوده است.
در مقابل اقدامات اعتماد ساز ایران ، بنابراین شدتا طرف غربی 4.2میلیارد دلار از دارایی های مسدود شده ایران را در 8قسط آزاد کند .تاریخ آزادی سازی قسط اول این دارایی ها اول فوریه(12بهمن )تعیین شد.سپس اعلام شد از آنجایی که اول فوریه روزشنبه است ، احتمالا این مبلغ در تاریخ سوم فوریه آزاد خواهد شد.
رئیس بانک مرکزی 14اسفند ماه خبر واریز 550میلیون دلار از داریی های ایران را تکذیب کرد و گفت: هنوز هیچ پولی به ایران نرسیده اما بزودی می رسد.
سیف در پاسخ به این سوال که اگر قسط اول هنوز به ایران نرسیده،چرا بانک مرکزی اعلام وصول کرد، گفت: قسط اول از پول های ایران به حسابی در یک بانک سوئیس واریز شده بود.
وزارت راه اما از ادامه تحریمهای شرکتهای هواپیمایی علیرغم توافق انجام شده در ژنو خبرداد و معاون هوانوردی وزیرراه چندی پیش اعلام کرد: علیرغم لغو تحریمها هنوز قطعات یدکی هواپیماها را تحویل نگرفته ایم.
احمد توکلی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی آخرین پرده از نمایش 5+1را به نمایش گذاشت و درنامه ای به رئیس جمهور از تحمیل چهار شرکت آمریکایی برای خرید کالا هااساسی خبر دادو در نامه ای خطاب به روحانی نوشت:آیا اطلاع دارید که وزارتخانه ذی‌ربط تنها 8 شرکت خارجی را برای خرید کالاهای اساسی از طریق وزارت خارجه به 1+5 معرفی کرده و آنان تنها 4 شرکت را پذیرفته اند؟ آیا خبر دارید که مالکین هر 4 شرکت آمریکایی هستند و این چهار شرکت در دوران دفاع مقدس به ما کالاهای اساسی نمی فروختند؟
عباس عراقچی البته این اظهارات توکلی را تکذیب کرد اما نماینده مردم تهران اعلام کرد که بزودی مستندات خود دراین زمینه را منتشرخواهد کرد.
وین وگام نهایی
سفر اشتون در آستانه مذاکرات وین به ایران ودیدارمسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بافعالان فتنه ، و گستاخی های وی در زمینه حقوق بشر درایران بیش از پیش بر این نکته تاثیرگذاشت که طرفهای غربی همچنان در پی ادامه فشار هابه ایران در موضوعاتی خارج از بحث هسته ای هستند.
علاوه بر بحث حقوق بشر ، مذاکره در مورد توان دفاعی وموشکی کشور هم از خط قرمز های تیم مذاکره الام شد و 170نماینده مجلس در آستانه مذاکرات ژنوبیانیه ای را منتشر کردندو خطاب به تیم مذاکره اعلام کردندکه هیچ تعهدی خارج از معاهده ان.پی تی . را قبول نخواهند کرد.
نمایندگان درادامه بیانیه خود آوردند: هرگونه توافق با 1+5 نباید برخلاف این معاهده هیچ‌گونه محدودیت و ممنوعیتی برای فعالیت‌های مربوط به تحقیق به ویژه توسعه رآکتور آب سنگین و غنی‌سازی به عمل آورد که از نظر نمایندگان ملت پذیرفتنی نخواهد بود و نمایندگان برای دفاع از حقوق مسلم هسته‌ای، تخلف‌کنندگان را به مردم معرفی خواهند کرد و اجازه نخواهند داد حقوق ملت مورد تضییع و تهدید قرار گیرد. علاوه بر این مذاکره‌کنندگان باید از طرح مباحثی در خصوص موضوعات دفاعی همچون توان موشکی در مذاکرات هسته‌ای جلوگیری کرده و حق ورود و یا گفت‌وگو در این زمینه را نخواهند داشت
مذاکرات ایران و5+1برای رسیدن به توافق جامع ، درحالی تحت الشعاع برخی وقایع بین المللی همچون اوکراین قرار داردکه عدم پایبندی طرفهای غربی به معاهدات خود در دور اول مذاکرات ، نتجیه بخش بودن مذاکرات جامع را در ابهام قرارداده است.تاحدی که محمد جواد ظریف قبل از عزیمت به وین نتیجه گرفتن در این دور از مذاکرات را دور ذهن دانسته بود/هم اندیشی
