به گزارش گروه وبگردی « سراج24 » با نزدیک شدن به روز برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، مباحث مربوط به کاندیداهای این دوره در رسانه‌های مختلف هم داغ شده است. هر چند تجربه نشان می‌دهد برخی رسانه‌ها اخلاق حرفه‌ای را زیر پا گذاشته و با جهت دهی به مطالب و سوژه‌های انتخاباتی‌شان در راستای تخریب برخی از کاندیداها عمل می‌کنند. این در حالی است که این رفتارها بر خلاف اخلاق حاکم بر جامعه ما و در تضاد با اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ای است و با تشویش اذهان عمومی جامعه، مردم را در انتخاب گزینه اصلح دچار چالش می‌کند.
شکی نیست که رسانه یکی از اثر‌گذارترین ابزار برای جهت‌دهی فضای اجتماعی است. با داغ شدن فضای انتخاباتی رسانه‌ها اعم از دیداری، شنیداری، مکتوب و به‌خصوص رسانه‌های مجازی و حتی شبکه‌های اجتماعی به میدان می‌آیند تا ضمن معرفی کاندیداهای انتخاباتی، حضور نامزدهای انتخاباتی را با عنایت به سمت و سو و جهت‌های خودشان تحلیل کنند. در این میان اما برخی رسانه‌ها اخلاق را زیر پا گذاشته و با شگردهای ظریف رسانه‌ای دست به تخریب چهره برخی نامزدها زده و با شایعه‌سازی و افترا موجب تشویش اذهان عمومی می‌شوند. در حالی که چنین رفتاری یک تخلف آشکار به شمار آمده و تحقق حماسه حضور را با چالش جدی مواجه می‌کند.
* همراهی رسانه‌ها با مردم تا پای صندوق رأی
شاید پیامک‌ها و ایمیل‌های تبلیغاتی در تأیید یک نامزد انتخاباتی خاص یا رد برخی چهره‌ها چه برای انتخابات شورای شهر و چه برای انتخابات ریاست جمهوری برای شما هم آمده باشد؛پیامک‌ها و ایمیل‌هایی که در کنار فضای حاکم بر دیگر رسانه‌ها می‌تواند در جهت دهی نهایی به آرای ما نقش داشته باشد و بی‌آنکه متوجه شویم به ما دیکته کند نام چه کسی را روی ورقه اخذ رأی نوشته و در صندوق بیندازیم. در شبکه‌های اجتماعی مجاز و غیر مجاز هم که انگار جز سوژه‌های انتخاباتی هیچ موضوع مهم دیگری وجود ندارد.
در این میان اما خطوط قرمز و بایدها و نبایدهایی وجود دارد که اگر از سوی رسانه‌ها رعایت شود می‌تواند در نهایت منجر به وحدت و همدلی مردم در جامعه اسلامی شده و با افزایش مشارکت عمومی در انتخابات در خلق حماسه حضور نقشی مهم داشته باشد؛ همچنانکه بی‌اخلاقی‌های برخی رسانه‌ها نیز فضای عمومی جامعه را متشنج می‌کند.
* نه بزرگنمایی، نه سیاه‌نمایی
محسن علیمردانی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «جوان» ضمن تأکید بر لزوم رعایت رسالت حرفه‌ای و اصول اخلاقی از سوی رسانه‌ها می‌افزاید: رسانه‌ها موظفند اخبار و مواضع کاندیداها را درست و بدون دستکاری و جهت‌دهی به مردم برسانند و اصل بی‌طرفی را رعایت کنند.خطوط قرمز و بایدها و نبایدهایی وجود دارد که اگر از سوی رسانه‌ها رعایت شود می‌تواند در نهایت منجر به وحدت و همدلی مردم در جامعه اسلامی شده و با افزایش مشارکت عمـومی در انتخـابات، در خلق حماسه حضور نقشی مهم داشته باشد.
به گفته این نماینده مجلس رسانه‌ها باید در جریان اطلاع‌رسانی‌شان منافع عمومی مردم و همچنین منافع نظام را مدنظر داشته باشند. بزرگنمایی یا سیاه نمایی از جمله خطوط قرمزی است که رسانه‌ها موظف به رعایت آن هستند. به باور علیمردانی رسانه‌ها نباید سلیقه‌های شخصی خودشان را در روند اطلاع‌رسانی ترسیم کنند و باید با رعایت امانتداری، اخلاق و صداقت رسالت خود را در اطلاع‌رسانی و افزایش بینش اجتماعی به سرانجام برسانند.
* تابلوی ایست انتشار شایعات انتخاباتی در اخلاق رسانه‌ای
تنور شایعه همیشه داغ است، اما در شرایط اجتماعی حساس و زمانی که جامعه در معرض امتحانات بزرگ قرار دارد این بازار، مشتریان بیشتری پیدا می‌کند. انتخابات هم از جمله ایامی است که انواع و اقسام شایعات در جامعه خریداران خاص خود را دارد و رسانه‌ها هم گاهی خواسته و گاهی هم ناخواسته به این شایعات دامن می‌زنند.
علیمردانی نیز معتقد است در ایام انتخابات همه چیز به نوعی رنگ و بوی انتخاباتی پیدا می‌کند و بازار شایعه هم داغ می‌شود. بنا به تأکید این نماینده مجلس، رسالت رسانه‌ای در این میان ایجاب می‌کند رسانه‌ها به خصوص رسانه‌های فضای مجازی مراقب انتشار اخباری باشند که به این شایعه‌ها و شائبه‌ها دامن می‌زند و در این باره با دقت و حساسیت بیشتری عمل کنند. به باور وی عملکرد مناسب رسانه‌ها می‌تواند منجر به گسترش اخلاق‌گرایی در جامعه شده و اختلافات و بی‌قانونی‌های احتمالی از سوی کاندیداها یا طرفدارانشان را کاهش دهد. بنا به تصریح این عضو کمیسیون اجتماعی، کلید وحدت و انسجام اسلامی در دست رسانه‌هاست و آنها می‌توانند با عملکرد درست خود اعتماد میان نظام و مردم را مستحکم‌تر کنند. رعایت صداقت، انصاف، اطلاع‌رسانی صحیح و به موقع، توجه به منافع ملی، مسائل امنیتی و پرهیز از ایجاد اختلافات مذهبی و قومی و احترام به تمامی سلایق از دیگر بایدها و نبایدهایی است که این نماینده مجلس در باب وظایف و اخلاق رسانه‌ای در انتخابات بر آنها تأکید دارد.
* نظارت سازمان‌های ذی‌ربط برای مدیریت رفتار رسانه‌ای
مهدی فضائلی، کارشناس رسانه نیز با اشاره به جهت‌گیری برخی از مطبوعات در دوران تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری در حوزه فعالیت‌های انتخاباتی، رسانه‌ها را به دو گروه تقسیم می‌کند؛ یکی رسانه‌هایی که با استفاده از اموال عمومی فعالیت نمی‌کنند و طبیعتاً با معیارها و رفتارهای حرفه‌ای خود از یک نامزد خاصی حمایت می‌کنند.
به باور این کارشناس رسانه، در این میان رسانه‌هایی هستند که به نوعی از اموال عمومی استفاده می‌کنند، این دسته از رسانه‌ها در جهت سیاست‌های کلان کشور حرکت می‌کنند.
مدیرعامل انتشارات سروش در گفت‌و گو با فارس تشویش اذهان عمومی، تهمت و افترا را از جمله جرائمی می‌داند که احتمال دارد در هر یک از مطبوعات یا رسانه‌های کشور مصداق پیدا کند و ممکن است در این میان یک رسانه با زیر پا گذاشتن برخی از مبانی و اصول کار حرفه‌ای اقداماتی خارج از چارچوب را انجام دهد. این فعال رسانه‌ای تأکید دارد: سازمان‌های ذی‌ربط باید در این برهه از زمان با افزایش کنترل و نظارت‌ها مانع از بروز چنین تخلفاتی شود.
* تجربه را تجربه کردن خطاست
تجربه فتنه سال 88 و اثرگذاری رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی چه در شکل‌گیری و چه در مهار آن بی‌تردید می‌تواند برای مدیریت فضای انتخاباتی سال جاری بسیار اثرگذار باشد. بی‌تردید این تجربه، دانش رسانه‌ای مخاطبان را هم بالاتر برده است، اما باز هم نمی‌توان انکار کرد این عملکرد مناسب رسانه‌ها در حصول بهترین نتیجه در انتخابات برای مردم و جامعه تعیین‌کننده است.روزنامه جوان
