به گزارش سراج24، نقش روحانیون و ماموستاهای اهل سنت کردستان، در پیروزی انقلاب اسلامی و مقابله با گروهک‌های معاند واضح و آشکار است. شهادت 52 نفر از روحانیون این خطه، مؤید این مطلب است که آنان پیشاپیش مردم در مساجد و منابر و در جبهه‌ها حضور داشته‌اند. شهید ملا محمد کریمیان یکی از ماموستاهای تاثیرگذار و فعال کردستان بود که در فروردین 1361 به وسیله ضد انقلاب به شهادت رسید. در این زمینه در کتاب «انقلاب اسلامی در کردستان» که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده می‌خوانیم:
در مقطع بعد از انقلاب که گروهک‌های الحادی و کمونیستی و برخوردار از تفکرات مادی بر کردستان حاکم شدند، طبیعتاً ماموستاها جزء نخستین کسانی بودند که در مقابل این افراد موضع گرفتند، گروهک‌‌هایی که ماموستاها را کهنه‌پرست می‌نامیدند و در مساجد فساد و فحشا راه می‌انداختند و به اصول دینی و اسلامی مردم توهین می‌کردند.
شیوه دردناک شهادت ماموستاهای اهل سنت
در چنین شرایطی علمای اهل سنت به شیوه‌های مختلف در مواجهه با ضد انقلاب موضع می‌گرفتند. شیوه شهادت ماموستاهای اهل سنت در نوع خود بسیار دردناک است، ضد انقلاب چون سرچشمه حضور مردم را در روشنگری علما می‌دانست، بنابراین سراغ این افراد می‌رفتند و بسیار ناجوانمردانه آنان را به شهادت می‌رساندند.
از جمله افرادی که به شیوه‌ای ناجوانمردانه به شهادت رسید، شهید ملا محمد کریمیان است. محمد کریمیان در سال 1296 در روستای مران علیا دیواندره به دنیا آمد. او ابتدا نزد ملا عبدالحکیم به آموختن مقدمات دینی مشغول شد. پس از آن در شهر سقز نزد ملا محمد امین تلمذ کرد. وی مدتی به صفای باطن کوشید بدین منظور به بیاره رفت و در خانقاه آنجا معتکف شد و به سلوک عوالم روحانی پرداخت، ضمن سلوک، برخی کتاب‌های مهم در زمینه بلاغت، کلام، تفسیر و نحو عرب را هم مطالعه کرد دیوان اشعار کردی شاعرانی چون مولوی و قانع را نیز از نظر گذراند، آنگاه برای ترویج احکام و معارف اسلامی به مران علیا بازگشت و ضمن فعالیت علمی و دینی در زادگاهش، به روستاهای اطراف نیز رفت‌وآمد می‌کرد و مردم آن نواحی از او بهرمند می‌شدند. وقتی مردم منطقه سارال، آوازه فضل و تقوای ملا محمد کریمیان را شنیدند با اصرار او را به آن منطقه دعوت کردند. او دعوت آنان را پذیرفت و در روستای گیزمل سفلی ساکن شد.
قبل از انقلاب کریمیان در خطبه‌های جمعه و منبر جماعت روستای گیزمل مردم را ارشاد می‌کرد و آنان را از مآلم حکومت آگاه می‌ساخت. پس از انقلاب به افشای هویت پلید گروهک‌های ضد انقلاب پرداخت و مردم را از نیت‌های شوم آنان برای نابودی اسلام و حذف آیین اسلام از زندگی مردم آگاه می‌ساخت؛ گفتارها و کردارهای ملا محمد مؤثر واقع می‌شد بدین سبب بود که افراد ضد انقلاب به آزار و اذیت او روی آوردند.
این شهید والامقام از جمله روحانیونی بود که حضور فعالی در دفاع از انقلاب و مبارزه با گروهک‌های ضد انقلاب داشت. حجت‌الاسلام والمسلمین حیدری نماینده وقت امام خمینی در مرکز بزرگ اسلامی در مورد شخصیت او چنین می‌گوید: «این روحانی مجاهد از همان اوایل پیروزی انقلاب اسلامی همکاری خود را با نیروهای انقلاب و سپاه و پیشمرگان مسلمان کُرد آغاز کرد. به مقر ما در محله حاجی‌آباد سر می‌زد. ما هم در اوایلی که به سنندج رفتیم، به جهت این که به منطقه ناآشنا بودیم ملا محمد را به‌عنوان یکی از برادران اهل سنت و مقید و متعهد به نظام اسلامی و سرشار از روحیه انقلابی یافتیم.»
شهادت
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی که ملا محمد در محله حاجی‌آباد شهر سنندج ساکن شده بود، افراد ضد انقلاب بیست و یکم فروردین 1361 شب هنگام به منزل ملا محمد هجوم بردند و او را به شهادت رساندند به آن هم قانع نشدند بلکه خانه‌اش را با انبوه کتاب‌های دینی و قرآن آتش زدند و پیکرش را سوزاندند.
