چه کسی زمینه حذف شیعیان بحرین از بدنه حاکمیت را فراهم کرد؟

پس از شروع طوفان مخالفت ها با دیکتاتوری در خاورمیانه و موج بیداری اسلامی، مردم کشور بحرین نیز یک صدا به مخالفت با نوع حکومت حاکم بر کشور و نیز وابستگی کامل آن به غرب پرداختند. انقلاب مردمی بحرین که در سانسور شدید رسانه های وابسته به غرب به سر می برد با جنایت های وحشیانه وهابی های عربستان مواجه شده که همین امر بر مظلومیت انقلابیون می افزاید.  

 

در آستانه فرارسیدن سالگرد انقلاب بحرین در 14فوریه با یکی از علمای عضو شورای اسلامی علمای بحرین و از عناصر انقلابی و تاثیرگذار این کشور به گفت‎وگو نشستیم. وی که به دلایل امنیتی و فشار آل خلیفه نخواست نامش فاش شود به بررسی و آسیب شناسی انقلاب مردمی بحرین و نقش روحانیان در این حرکت اعتراضی پرداخت.

 

برای آغاز بحث لطفا به صورت اختصار آخرین وضعیت انقلاب بحرین را تشریح کنید.

 

 

حدود دو سال از انقلاب بحرین می گذرد، اما هنوز مردم با همان قوت قبلی راه را ادامه می دهند و در صحنه حضور دارند. در تمام ساعات شبانه روز مردم در شهرها و حتی روستاهای خود تظاهرات می‌کنند. تقریبا روزی نیست که مردم بحرین در خیابان حضور نداشته باشند.

 

 

به دلیل اینکه تجمع در بحرین ممنوع است لذا مردم ناچارند که به صورت گروهی در محل سکونت و شهرک‌های خود به تظاهرات و اعتراض علیه آل خلیفه بپردازند. برای این کار ابتدا موانعی را در ابتدا و انتهای مسیر راهپیمایی خود با گونی‌های سنگ و خاک و لاستیک و وسایلی مشابه ایجاد کرده، تا بتوانند از تردد نیروهای امنیتی و پلیس به محل تظاهرات جلوگیری کنند.

 

 

محرم حسینی نیز شرایط مطلوبی را برای گسترش تظاهرات فراهم کرد. مردم در قالب دسته های عزاداری به اعتراض می‎پرداختند و نابودی حکومت ظلم را در خیابانها فریاد می‎زدند. نکته قابل توجه اینجاست که دیگر کسی از شهید شدن و دستگیری نمی‎ترسد و این امر باعث افزایش سطح اعتراضها شده است.

 

 

یکی از صحنه هایی که توجه همگان را به خود جلب می‎کند حضور کودکان و نوجوانان در راهپیمایی هاست. با وجود خشونت های آل خلیفه تقریبا هر روز شاهدیم که کودکان و نوجوانان نیز با تشکیل گروه‎های اعتراضی به تظاهرات می‎پردازند. همچنین تعرض آل خلیفه و حرمت شکنی های بسیار نتوانسته از حضور زنان جلوگیری کند و گاهی تعداد آنها از مردان نیز بیشتر می‎شود.

 

 

رژیم آل خلیفه با حمایت آل سعود نیز مانند قبل به دستگیری و شکنجه معارضان می‎پردازد و در راهپیمایی ها نیز با شلیک گلوگه و گازهای سمی با تظاهرکنندگان مقابله می کند. روز نیست که در بحرین تعداد زیادی از مردم دستگیر و شکنجه نشوند.

 

 

 

نقش روحانیان را در حرکت های اعتراضی و انقلاب مردم بحرین چگونه ارزیابی می کنید؟

 

 

روحانیان در انقلاب بحرین نقش بسزایی را ایفا می کنند؛ اما اگر به تظاهراتهای اخیر بحرین دقت کنید تعداد کمی روحانی در صف اول آن می‎بینید. دلیل این است که برخی به شهادت رسیدند، بسیاری از آنها الان در زندان و تعدادی نیز به دلیل مدیریت انقلاب تحت تعقیب هستند. جمعی از روحانیان انقلابی نیز تبعید و یا به دلیل فشار زیاد برای ادامه فعالیت خود به خارج از کشور سفر کردند.

 

 

حزب الوفاق در حال حاضر جمعیتی از روحانیان به مدیریت شیخ علی سلمان است که می‎توانند به حرکتهای سیاسی خود ادامه دهند. آنها تظاهرات‎های بزرگ بحرین را با کسب مجوز - به دلیل اینکه حزب رسمی کشور هستند- ترتیب می‎دهند و خود نیز به همراه شخصیتهایی چون شیخ عیسی قاسم در صف اول آن حرکت می‎کنند. البته نکته اینجاست که در این حرکت های اعتراضی شعارهای تند براندازی نظام آل خلیفه سرداده نمی‎شود و عموما محور سخنان اصلاحات سیاسی است که رژیم در سال 2002م قول آن را داده بود و البته عمل نکرد.

 

اگر در حرکتهای اعتراضی شعارهای تندی علیه حکومت داده شود حتما به درگیری و دستگیری منجر خواهد شد. به عنوان مثال شیخ محفوظ در انقلاب تاثیر فراوانی داشت اما از سوی آل خلیفه دستگیر و روانه زندان شد.

 

روحانیان دیگر نیز که در جنبش 14فوریه فعالیت می‎کردند مانند شیخ عبدالجلیل مقداد و شیخ حبیب مقداد از سوی آل خلیفه دستگیر شدند. عبدالرئوف شایب نیز به انگلیس رفته و در آنجا فعالیت می‎کند.

 

 

در سخن قبلی خود گفتید آل خلیفه در سال2002میلادی قول اصلاحات سیاسی داده بود اما به آن عمل نکرد. درباره این اصلاحات توضیح دهید.

 

 

«عیسی بن سلمان» امیر سابق بحرین در سال1999م به دلایل مشکوکی به دست یک افسر آمریکایی کشته شد. از آن پس «حمد به عیسی» فرزند وی که ولیعهد بود، امیر بحرین شد. او در سال 2002م نظام بحرین را از امیری به پادشاهی مشروط تبدیل کرد.

 

 

«حمدبی عیسی» وعده داد نظام پادشاهی مشروط با انتخابات باشد و اصلاحات سیاسی خصوصا به نفع شیعه در سطح گسترده ای در بحرین اجرایی شود.

 

 

بنا بود دو مجلس در بحرین فعالیت کند. مجلس نیابتی که از طرف مردم انتخاب شده و قوانین کشور را تصویب نماید و مجلس مشورتی که از طرف پادشاه انتخاب شده و بر امورات کشور نظارت کند.

 

 

همچنین با وعده پادشاه بحرین، بنا بود شیعیان عرصه گسترده‎تری برای فعالیت در مسائل سیاسی و عرصه‎های اجتماعی کشور داشته باشند. آزادی زندانیان سیاسی و تعطیلی دادگاههای امنیتی همچنین آزادی محدود فعالیت احزاب سیاسی کشور نیز از وعده های پادشاه بود که البته به صورت کامل محقق نشد.

 

 

پس از اینکه «حمد بن عیسی» به علمای شیعه قول همکاری و اصلاحات داد، عموی وی «خلیفه بن سلمان الخلیفه» که 40 سال است بر اریکه قدرت این کشور نشسته است، احساس خطر کرد و طی سفری به عربستان با آل سعود به مذاکره نشست. بیعت عموی پادشاه  با آل سعود موجب ورود وهابی‎ها به بدنه سیاسی و اجتماعی و کارگزارانی بحرین شد.

 

 

 

«خلیفه بن سلمان الخلیفه» به شرطی پادشاهی «حمد بن عیسی» را پذیرفته بود که در امورات اجرایی کشور دخالت نکند و وی همچنان نخست وزیر بحرین باشد. حمد نیز که قدرت و نفوذ خاصی در بدنه سیاسی کشور نداشت پذیرفت و لذا نمی توانست با بسیاری از سیاست‎های عمویش که از عربستان دیکته می شد مقابله کند.

 

 

حضور وهابی‏ها در بدنه سیاسی بحرین زمینه ساز بروز طرح شخصی خبیث به نام «بندر» شد. او که افسر سودانی الاصل تبعه انگلیس بود، طرحی تحت عنوان «ملف بندر» ارائه داد که به صورت بسیار پیچیده شیعیان را از بدنه حاکمیت خارج و با وحشیانه ترین روشها حذف می‎کرد.

 

 

ریشه انقلاب بحرین به حدود 50سال پیش می رسد و مردم این کشور همواره علیه ظلم به پا خواسته‎اند اما در هر زمان به دلایلی به نتیجه دلخواه نرسیده‎اند. در جریانات اخیر نیز به دلیل عدم اجرای تعهدات، خون مردم به جوش آمد و زمینه‎های اعتراض دوباره فراهم شد.

 

 

رسا- مرسوم است که انقلاب بحرین از 14فوریه شروع شد و جریانی نیز تحت این عنوان شکل گرفت. این جنبش چه نقشی در انقلاب بحرین ایفا می کرد.

 

 

پس ازت حولات بیداری اسلامی در کشورهای مصرو تونس و لیبی، امیدی در دل مردم بحرین برای شروع انقلاب و سرنگونی آل خلیفه به وجود آمد. ظلم و فشار آل خلیفه موجب آن شد که مردم برای اعتراض به خیابانها بیایند. 14فوریه سرآغاز اعتراضات بود لذا با همین عنوان و با مدیریت روحانیان انقلابی چون شیخ محمد حبیب مقداد، شیخ عبدالجلیل مقداد و شخصیت هایی مانند عبدالرئوف شایب، جنبشی انقلابی ایجاد شد.

 

 

پس از 14فوریه بسیاری از روحانیان شیعه نیز به این جنبش پیوسته و حتی از مناصب حکومتی نیز استعفا دادند. سید مجید العلوی وزیر کار، دکتر محمد علی الستری مشاور پادشاه و بسیاری از قضات دادگاهها از سمت خود استعفا دادند و به انقلاب مردمی پیوستند. در واقع اگر حرکت مردمی 14فوریه به وجود نمی‎آمد احزاب و جریانهای شیعه مانند الوفاق دچار مرگ سیاسی می‎شدند زیرا به دلیل رسمی بودن و الزام حرکت در چارچوب‎های قانونی نمی‎توانستند مردم را برای اعتراض به خیابانها بیاورند.

 

 

هم اکنون بسیاری از رهبران جنبش 14فوریه دستگیر یا تبعید شده‎اند، اما این حرکت مردمی با قوت قبلی و شدت بیشتر برای اعتراض علیه آل خلیفه ادامه دارد. همانگونه که در ابتدای سخن عرض کردم دامنه اعتراضات در قالب این جنبش با سرعت رو به گسترش است به طوریکه بسیاری از خواص و انقلابیون از آنها عقب افتاده‎اند.

 

 

بسیاری از انقلابیونی که در این جنبش حرکت می‎کنند احترام زیادی به روحانیان می گذارند و عموما مطالبه آنها حضور طلاب در صحنه و مدیریت انقلاب است که البته در این زمینه هنوز ضعف های جدی وجود دارد. برخی از طلابی که در بحرین زندگی میکنند هنوز به این نتیجه نرسیده‌اند که باید به صف مردم پیوسته و در حرکت‌های اعتراضی شرکت کنند و این نارضایتی انقلابیون را به دنبال داشته است. هم اکنون جوانان زیادی در بحرین به جنبش 14فوریه پیوسته‎اند و در آن به فعالیت های انقلابی می پردازند.

 

 

حضور و مواضع شیخ عیسی قاسم چه تاثیراتی در انقلاب بحرین داشته است؟

 

هماهنگونه که قبلا عرض کردم روحانیان به شدت در بحرین تحت فشار هستند و کسانی که به تحرکات علیه حکومت بپردازند کشته، دستگیر و یا تبعید می‎شوند. شیخ عیسی قاسم به عنوان یکی از روحانیان محبوب و مورد اعتماد مردم نیز این قاعده مستثنی نیست. تحرکات سیاسی وی که بیشتر در قالب حرکتهای حزب الوفاق صورت می‎پذیرید به شدت از سوی آل خلیفه کنترل می‎شود. حتی در مواردی حکومت برای برخورد سخت و بهانه جویی، تهمت هایی را به او زد که با اعتراض گسترده مردم مواجه شد و عقب نشینی کرد.

 

شیخ عیسی قاسم به صورت واضح سخن از براندازی آل خلیفه و راه اندازی درگیری‎های خیابانی علیه رژیم به میان نمی‎آورد اما در خطبه‎های نماز جمعه انتقادات زیادی را مطرح می‎کند. برنامه‎هایی چون حضور در راهپیمایی‎های مردمی که الوفاق ترتیب می‎دهد و دیدار با خانواده‎های شهدای بحرین از جمله حرکتهای سیاسی اوست که برای اعتراض به حکومت انجام می‎دهد.

 

                                                               

 

شیخ عیسی قاسم معتقد است که برخوردهای سخت و درگیری مستقیم با آل خلیفه موجب شکست انقلاب و از بین رفتن زحمات انقلابیون می‎شود که البته همین مواضع مورد انتقاد برخی از عناصر تندرو است. او معتقد است که نظام را باید با راهپیمایی‎های مسالمت آمیز و اعتراضات مدنی به امتیاز دادن واداشت و مبارزه مسلحانه به جایی نمی‎رسد.

 

 

با وجود اینکه برخی از اعضای جنبش 14فوریه مواضع وی را قبول ندارند و به اعتراض می‎پردازند، اما شخصیت شیخ عیسی قاسم در جمع انقلابیون بسیار محترم است. البته چند سال پیش وقتی شیخ عیسی قاسم به بحرین بازگشت در نماز جمعه اعلام کرد که رهبری سیاسی شیعیان بحرین را به عهده نمی‎گیرد و مردم برای مسائل سیاسی به شیخ عبدالامیر جمری مراجعه کنند. شیخ جمری از انقلابیون فعال بحرین بود که انتفاضه ای نیز مدیریت می‎کرد و سالها در زندان به سر می‎برد. پس از فوت شیخ الجمری مسائل سیاسی شیعیان عملا به حزب الوفاق سپرده شد.

 

 

نقش رسانه ها را در انقلاب بحرین چگونه ارزیابی می کنید؟

 

 

 الجزیره روزهای اول انقلاب را منعکس می کرد اما پس از مدتی با دلارهای آل خلیفه دست به سانسور زد. العربیه هم به همین شکل انقلاب را تحریف شده و با شعارهای دروغین مخابره می کند. مردم بحرین بسیار مظلوم هستند و تقریبا هیچ رسانه ای به صورت عادلانه اعتراضات آنها را منعکس نمی‎کند جز رسانه‎های ایرانی که از آنها تقدیر می‎کنم.

 

 

غربی‎ها به دلیل اینکه منافع خود را در انقلاب بحرین متزلرل می‎دیدند دست به سانسور و تحریف شدید اخبار زدند. هم اکنون انقلابیون با بهره گیری شبکه‎های اجتماعی بخشی از تصاویر و اخبار انقلاب را منعکس می‎کنند اما این کافی نیست. رسانه های غربی نیز با اهداف خاص به پوشش بخشی از اخبار تحرکات می‎پردازند.

 

 

در اینجا از خبرگزاری رسا تقدیر می‎کنم که اخبار فعالیت‎های علمای بحرین را منعکس میکند. همین امر موجب دلگرمی فعالان انقلابی است که باید ادامه یابد.

 

 

 رابطه مردم بحرین با ایران چگونه است؟

 

 

مردم بحرین ارتباط عجیبی با انقلاب اسلامی دارند. در همه مقاطع از انقلاب و ایران حمایت کرده و اکنون نیز به عنوان یک الگوی جامع به آن می‎نگرند. در جنگ تحمیلی نیز بحرینی‎ها حضور فعالی داشتند و حتی چندین شهید در دفاع مقدس هدیه کردند.  همچنین در مقاطع مختلف کمک های مالی را جمع آوری می‎کردند و به جبهه‎ها می‎فرستادند. بحرینی ها در اوایل انقلاب مقلد امام خمینی(ره) بودند و سخنان ایشان را در زمینه های مختلف پیگیری می‎کردند.

 

 

اکنون نیز بسیاری از حرکت های انقلابی که در بحرین صورت می‎پذیرد از انقلاب اسلامی الگو گرفته شده و جوانان به سخنان رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای توجه ویژه ای دارند.

 

 

جالب است بدانید که بسیاری از جوانان بحرینی مقلد آیت الله خامنه ای هستند و به نظرات سیاسی و اجتماعی ایشان در زندگی شخصی و انقلابی خود عمل می‎کنند. زمانی که ایشان در نماز جمعه و حرم امام خمینی(ره) به انقلاب بحرین و مظلومیت مردم اشاره کردند امید تازه‎ای در روح انقلابیون دمیده شده بود، انگار که مردم جشن شادی گرفته بودند و احساس دلگرمی می‎کردند. متن سخنان ایشان در جمع جوانان توزیع و جلسات زیادی برای عملی کردن آنها برگزار شد.

 

 

مردم بحرین به شدت نیاز به یک رهبر دینی و انقلابی مانند ایشان دارند که حرف اول و آخر را در انقلاب بزند و از نبود آن به شدت رنج می‎برند و ضربه می‎خورند.

 

 در پایان اگر سخنی برای جمع بندی مد نظر دارید بفرمائید.

 

 

بیشتر نظرات در خلال بحث مطر شد. به نظر من پافشاری مردم ایران بر انقلاب اسلامی و مبارزه با آمریکا و صهیونیست‎ها موجب دلگرمی مردم منطقه و انقلابیون جهان و پیروزی نهایی حق بر باطل می‎شود. شک نداریم که انقلاب ایران پشتوانه حرکت‎های آرمان طلبانه در سراسر جهان است. بسیاری از انقلابیون بحرینی با پشتوانه معنوی ایران مبارزه می‎کنند. مردم بحرین مقابله با آمریکا را از ملت ایران آموختند و تا آخرین نفس نیز بر این آرمان خواهند ایستاد.

 

 

 

نکته دیگر اینکه به نظر من انقلاب بحرین در یک شیب تندی قرار گرفته و پیروزی آن قابل مشاهده است. آل خلیفه به این نتیجه رسیده تقابل مستقیم با مردم کار را بدتر می‎کند. البته وهابی‎های تندرو به دنبال نابودینسل شیعه در این کشور هستند که قطعا به هدف خود نمی‎رسند. حمایت رسانه‎ها و آزادی خواهان از مردم مظلوم بحرین می‎تواند به پیروزی نهایی کمک کند که امیدوارم این امر محقق شود.