به گزارش سراج24، حمیدرضا مقدم‌فر، مشاور فرهنگی و رسانه‌ای فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی چهارشنبه‌شب با حضور در مدرسه عالی شهید مطهری به سخنرانی در جمع طلاب و دانشجویان این مدرسه حوزوی پرداخت.
«جهاد فرهنگی ــ فرهنگ جهادی» موضوع سخنرانی مقدم‌فر بود که او در ابتدای سخنان خود با اشاره به آیه «قل انّما اعظکم بواحدة ان تقوموا لله مثنی و فردی» این آیه را نمونه‌ای قابل تأمل و بررسی برای دستیابی به تفسیری دقیق و راهگشا در جهت دو عبارت آمده در موضوع سخنرانی‌اش برشمرد و گفت: می‌توان با تأمل درباره این آیه به اهمیت جهاد در عرصه فرهنگ و فرهنگ مطلوب برای این جهاد در دوران جدید دست یافت و درباره‌اش سخن گفت. این آیه یک مسئولیت‌پذیری فردی و اجتماعی را در این باره متوجه همه ما می‌کند.
مقدم‌فر با اشاره به اینکه دهه چهارم انقلاب اسلامی توسط رهبر معظم انقلاب دهه پیشرفت و عدالت نام‌گذاری شده است، بر متمرکز کردن تلاش و مجاهدت جامعه و مسئولان ایرانی برای تحقق این دو انگاره تأکید کرد و گفت: پیش از انقلاب نیز گروه‌های متعددی دست به فعالیت‌های خودجوش و انقلابی می‌زدند و در میدان فعالیت فرهنگی مواضع مکتب و گفتمان مطلوب خود را شرح و بسط می‌دادند؛ اما جهاد فرهنگی مطلوب در گفتمان انقلاب اسلامی در شرایط کنونی جهادی است که منجر به پیشرفت جامعه ایرانی در تمامی زمینه‌های علمی، فرهنگی، سیاسی، رفاه اجتماعی و ... شود و ملاک و معیار این پیشرفت که آن را با گونه‌های توسعه از برون و مدل غربی آن متمایز می‌کند، معیار و شاقول «عدالت» است.
مشاور فرهنگی و رسانه‌ای فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران با بیان اینکه «عدالت» کنار معنویت و عقلانیت دو شاخص اساسی مکتب امام خمینی(ره) است، گفت: تلاش برای ارتقای این 3 شاخص «عدالت، معنویت و عقلانیت» همان هدف و معیار اساسی در مسیر جهاد فرهنگی است، جهادی که فرهنگ مسلط بر آن را هم، همین 3 شاخص تعریف می‌کند و آن را از تمامی رویه‌های مرسوم و فعالیت‌های دیگر فرق در این زمینه مجزا و متمایز نشان می‌دهد. این سبک از جهاد، جهاد مطلوب در پارادایم انقلاب اسلامی ایران و مکتب امام و رهبری است.
مقدم‌فر به 3 گونه فقر مشهور که در طول تاریخ در جوامع حضور داشته و در جهان امروز و در جامعه معاصر ایرانی هم همواره انذارهایی درجهت رفع آنان ارائه می‌شده است، اشاره کرد و گفت: «فقر اقتصادی»، «فقر فرهنگی»، «فقر تحلیل و بصیرت» 3 گونه فقر هستند که بی‌توجهی به آنان موجب انحراف و حتی سرنگونی جوامع شده است. جهادی مطلوبِ انقلاب اسلامی است که رفع کننده این 3 فقر باشد، آیا برآوردی از میزان این فقر از جامعه ایرانی و جامعه جهانی پیرامون خود داریم؟
او با بازخوانی بخش‌هایی از اقدامات و فعالیت‌های جوانان انقلابی در سال‌های ابتدایی انقلاب و در دوران دفاع مقدس به شکل‌گیری و فعالیت «جهاد سازندگی» اشاره کرد و گفت: در سال‌های ابتدایی انقلاب، به‌دلیل کثرت محرومیت‌ها و تضاد طبقاتی‌ای که در دوران شاهنشاهی هیچ‌گاه به آن توجه نشده بود، با پیگیری خودجوش جوانان مراکز جهاد سازندگی در نقاط مختلف کشور تشکیل شد و در اقدامی خودخواسته که انگیزه‌های الهی پشت آن قرار داشت، روند تأمین زیرساخت‌ها در شهرستان‌ها و دسترسی به امکانات و خدمات رفاهی و اجتماعی در سرتاسر ایران شدت گرفت. این یک جهاد و واکنش جدی به فقر اقتصادی بود و ازآن‌جایی که انقلاب امام را انقلاب پابرهنگان و مستضعفان عالم می‌شناختند، فرزندان انقلابی او بر خود لازم دیدند که برای رفع محرومیت‌ها تلاش کنند.
مقدم‌فر با بیان اینکه عمده فعالیت‌های مجاهدان عرصه جهاد سازندگی در ابتدا به فعالیت‌های عمرانی و لجستیکی محدود می‌شد، گفت: این روند بعد از وقوع جنگ تحمیلی به‌شکلی دیگر ادامه پیدا کرد و تمرکز بچه‌های جهاد بر تجهیز جبهه‌های جنگ و ساخت ادوات نظامی و لجستیک امنیتی و عمرانی شهرها و حمایت از جنگ‌زدگان قرار گرفت. این روند بعدها در اشکالی دیگر ادامه یافت تا اینکه به‌دلیل تغییر سیاست برخی دولت‌های بعد از جنگ برای مدتی تغییر شکل داد و در غالب بخش‌ها به فراموشی سپرده شد.
«نهضت سوادآموزی» حرکت جهادی دیگری بود که در مسیر ارتقای توان علمی جامعه ایران یک تحول ملی قلمداد می‌شد و سرآغاز تجهیز تخصصی و باز کردن دروازه‌های علمی در ایران اسلامی برشمرده می‌شد. در نتیجه چنین اقدامی که در سال‌های ابتدایی انقلاب به‌همت جوانان و با دستور بزرگان برای افزایش آگاهی و دانایی در جامعه ایجاد شده بود امروز ایران در جایگاهی قرار دارد که سرعت رشد تولید علم در آن در ردیف بالاترین کشورها قرار دارد و ما توانسته‌ایم در بسیاری از حوزه‌های علم بومی و آکادمیک در دنیا پیشتاز و حرفی برای گفتن داشته باشیم و این مسیر مجاهدت علمی همچنان ادامه دارد.
مشاور فرهنگی و رسانه‌ای فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صحبت‌های خود را با اشاره به آغاز موج جدید فعالیت فرهنگی نسل سوم و چهارم انقلاب اسلامی در قالب اردوهای جهادی این‌طور ادامه داد: امروز شاهد این هستیم که جوانانی که در روزهای پیروزی انقلاب اسلامی و در سال‌های جنگ تحمیلی دوران کودکی خود را پشت سر می‌گذاشتند، امروز پیشتازانه‌تر از نسل اول و دوم در مطالبه آرمان‌های امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی در رفع محرومیت‌ها و تبعیض‌ها به میدان آمده و به مطالبه این آرمان‌ها از مسئولان بسنده نکرده و خود وارد میدان عملیات شده و در قالب اردوهای جهادی در نقاط محروم حضور پیدا می‌کنند و برای رفع محرومیت‌ها تلاش می‌کنند.
مقدم‌فر تلاش در ارائه خدمات بهداشتی، رفاهی، آموزشی، علمی و فرهنگی را لایه‌های متفاوت و تقویت شده سیره جهاد سازندگی در اردوهای جهادی خواند و گفت: جوانان دانشگاهی و حوزوی پرورش یافته در جمهوری اسلامی، امروز فرهنگ این جهاد را به‌خوبی آموخته‌اند و این عرصه را در زمینه‌های مختلف به اجرا درآورده‌اند اما برای گسترده شدن شمولیت این فرهنگ باید تلاش بیشتری کرد تا دیگرانی که به‌اقتضای جبر روزگار در رخوتی به سر می‌برند و نسبت به این مسائل بی‌توجه شده‌اند، هوشیار و بیدار شوند و به میدان بیایند.
او با تأکید بر تفاوت «عقلانیت در مکتب امام» با مکاتب ماتریالیستی، درباره فهم متفاوت این دو گونه از مفهوم جهاد گفت: زندگی خشن جدید و دوران معاصر نوعی فردگرایی افراطی، سودمحوری و منفعت‌طلبی شخصی را بر بخشی از جامعه ما خصوصاً در شهرهایی که به‌سمت صنعتی شدن و خو گرفتن با زندگی ماشینی در حرکت هستند، مسلط کرده است. زندگی مدرنیستی امروز شبیه به یک روزمرگی فاصله گرفتن از آرمان است که بیشتر شبیه مردار یا جامعه‌ای از انسا‌ن‌های فاقد عاطفه می‌نماید، این یکی از همان آسیب‌های بنیادینی است که به‌سبب تسلط فرهنگ تجدد بخشی از جامعه ما را آلوده کرده است. زندگی‌ای که بر اساس یک عقل منفعت‌گرای فردی تعریف شده و پیش می‌رود، دیگر به افراد درون جامعه خود توجهی ندارد و اساساً برای شهروندان آن جهاد برای بهبود اوضاع هم‌وطنان و فردی جز خودشان معنایی ندارد. این سبک از عقل‌گراییِ راسیونالیستی همان است که از تشخیص و درک این جهاد و فرهنگ آن ناتوان است و اساساً عقلانیت روحانی و معنویت‌گرا در مکتب امام که منجر به شکل‌گیری جهاد سازندگی یا اردوهای جهادی می‌شود، به ضدیت با آن به میدان آمده است.
مقدم‌فر، در توضیح جهاد برای رفع فقر تحلیل و بصیرت، طلاب جوان مدرسه عالی شهید مطهری را با تأکید بیشتر مخاطب سخنان خود گرفت و خطاب به آنان گفت: شما، طلاب جوان سرمایه‌هایی هستید که بیشتر از هر فرد دیگری در مسیر مطالعه و تقویت عقبه تئوریک و دانشی خود در حال تلاش بوده و آوازه توانایی علمی طلاب مدرسه عالی شهید مطهری در بسیاری از محافل پیچیده است. اینکه شما در مسیر مجاهدت علمی پویایی دارید و در مسیر تعلیم و تعلم استوار شده‌اید به‌شدت ارزشمند است اما با توجه به تغییر ماهیت مواجهه دشمن با انقلاب اسلامی از مواجهه سخت و نیمه‌سخت به مواجه نرم و فرهنگی بر همه ما لازم و واجب است که با حمیّت بیشتری در این مسیر فعال شویم و برای تجهیز و ارتقای طراز معنوی جامعه تلاش کنیم.
او به سیره برخی از علما و خواص در تاریخ اسلام اشاره کرد و گفت: با اینکه تعدادی از ایشان از نوابغ علمی، دانشی و از پرهیزگاران و زهاد روزگار خود بودند، به‌دلیل کم‌بهرگی از تحلیل و موضوع‌شناسی و بصیرت و شناخت مسائل در بزنگاه‌ها رهبران جامعه را تنها گذاشته و به سیر و سلوک شخصی خود مشغولیت داشتند. سکوت و نادانستگی آنها در اوج نفوذ و فتنه‌اندازی دشمنان در طول تاریخ، هزینه‌ها برای جامعه اسلامی را افزوده کرد، لذا بر ماست که برای رفع این جنس از فقر در روزگاری که مسائل بیش از هر زمان دیگری نیاز به تحلیل و راستی‌آزمایی و حقیقت‌یابی دارد و تشخیص حق از باطل در آن بسیار مشکل شده است، مجاهدانه میان میدان حاضر باشیم. علم‌اندوزی امروز شما جوانان و اندیشمندان باید بروزی اجتماعی پیدا کند تا به‌شایستگی استعداد خود را به کار بندید.
مشاور فرهنگی و رسانه‌ای فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مسائل دوران جدید را تعبیر به فتنه‌هایی پیچیده کرد که با گسترده شدن عالم رسانه و بروز شبکه‌های اجتماعی جدید بر فرد، فرد جامعه اثرگذار شدند و بیش از گذشته قدرت یافته‌اند. او با توجه به این مسأله گفت: کنار توجهی که می‌توان به تهدیدهای این شبکه‌ها داشت، این رسانه‌ها زمین و فرصت جدیدی هم می‌تواند باشد که ــ علاوه بر منبر به‌عنوان رسانه منحصر به فرد تشیع ــ باید در آنها حاضر شویم و به معرفی اسلام راستین از همین طریق پرداخته و با بهره‌گیری از قدرت و دامنه این رسانه‌ها جامعه و خود را به‌سوی فضائل اخلاقی و سعادت اخروی دعوت کنیم. نتیجه این اقدام چیزی جز تلاشی اثرگذار برای رفع محرومیت و فقر فرهنگی نخواهد بود.
مقدم‌فر، جهاد فرهنگی و فرهنگ جهاد در این مسیر را فراتر از ساختار و نه ضدساختار خواند و در توضیح این شاخصه گفت: همیشه یک تجویز و ظرفیت دولتی برای حل و پیگیری مطالبات فرهنگی موجود است. برخی از دولت‌ها در جهت فرهنگ مورد پذیرش حکومت اسلامی تلاش می‌کنند و برخی دیگر به‌دلیل باور یا حتی در مواردی به‌دلیل ضدیتی که دارند در مسیر حرکت قطار فرهنگی انقلاب اسلامی اخلال ایجاد می‌کنند. برخی دولت‌ها تسهیل کننده امور و مقوم فعالیت‌های جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی هستند و برخی دیگر یاری‌ده و کمک‌کننده جبهه معارض با این فرهنگ هستند.
او با اشاره به نقش دولت‌ها در پیگیری مناسبات فرهنگی گفت: برخی دولتمردان به‌دلیل رفت‌وآمد طبیعی و محدودیتِ عمرِ مسئولیتی که برای بازه‌ای عهده‌دار آن شده‌اند، نمی‌توانند اثرگذاری بسیار قابل توجهی داشته باشند. نهایت تلاش آنان در صورت همراهی با سیستم حاکمیت می‌تواند در حد کاتالیزوری برای سرعت و قوت گرفتن اثرگذاری فعالیت، فعالان جبهه انقلاب باشد، چه اینکه کمتر دولتی را شاهد بودیم که تا کنون به‌طور کامل با سیاست‌های فرهنگی مورد پذیرش گفتمان انقلاب اسلامی پیش رفته باشد. برخی دیگر از مدیران هم که اساساً برای خالی نبودن عریضه مسئولیت فرهنگی را می‌پذیرند که نیازی به بررسی کارنامه آنان دیده نمی‌شود. با این مقدمه کوتاه فکر می‌کنم مشخص و مبرز است که بر جناح فرهنگی مؤمن است که خود آستین بالا بزند و فراتر از این ساختارهای دست و پاگیر دولتی به میدان بیاید و برای پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی و معرفی فراتر از جغرافیای آن به جهانیان تلاش کند، البته این نافی حفظ نگاه انتقادی و مطالبه‌گر در برابر دولتمردان نیست.
مشاور فرهنگی و رسانه‌ای فرمانده کل سپاه گفت: نکته قابل عرض و جدی در محدود نشدن و انتظار نکشیدن حرکت‌های خودجوش فرهنگی برای رسیدن مسئولان خسته و بی‌انگیزه به حرکت آوانگاردانه آنان، این است که این جهاد فرهنگی فراتر از ساختارهای بوروکراتیک و کم‌دغدغه نباید به‌شکلی هرتی و باری به هر جهت پیش رود. اساس این جهاد به‌گونه‌ای است که هرچند که جوانان انقلابی نباید حرکت حلزونی یا مرتجع دولت‌ها را به تماشا بنشینند باید کنار انتقادی که به آنان می‌کنند، خود ساختار و سازمان پویا و چابکی را برای اثرگذاری مطلوب و به‌دور از موازی‌کاری‌ها و بریز و بپاش‌های ناکارآمد و آن‌چنانی تعریف و ایجاد کنند.
وی با بیان اینکه عموماً دیده شده که حرکت‌های خودجوش قابل توجهی شکل گرفته اما ادامه نداشته، یا حرکت‌هایی وجود داشته ولی هزینه‌های آن با بازدهی آن تطابق معقولی نداشته، گفت: بخشی از این مسائل به‌دلیل این است که با یک آگاهی کامل پا به عرصه گذاشته نشده است. انگیزه برای اقدام فرهنگی لازم است اما کافی نیست و این انگیزه باید توسط افرادی از جنس همین دغدغه‌مندان فرهنگی، در مسیر صحیح به‌منظور ارتقای اثرگذاری خود هدایت شود. این همان توضیحی است که فکر می‌کنم درباره ضد ساختار نبودن این نوع جهاد باید عرض می‌کردم، چیزی که به‌نوعی، فرهنگ این جهاد هم محسوب می‌شود. همان‌طور که در دوران دفاع مقدس، در عرصه نظامی با بسیج مردمی به نبرد دشمن رفتیم و نتایج خوبی گرفتیم، امروز هم نیاز داریم تا حرکت‌های خودجوش به‌شکلی دقیق سازماندهی و حمایت شوند و حمایت از این عزم ملی، برگ برنده ما در عرصه جنگ نرم و فرهنگی است.
مقدم‌فر، شناسایی عرصه، میدان نبرد و مواجهه مستقیم و از نزدیک با پدیده‌ها را در مسیر جهاد فرهنگی لازم و ضروری خواند و گفت: بعضاً دیده شده که تحلیل‌های مسئولان یا برخی از اصحاب فرهنگ مانند ترقه‌ای که در هوا در می‌شود یا مانند تیراندازی که شلیک‌های او مدام به خطا می‌رود، شده است. کمتر شخصیت فرهنگی‌‌ای در کشور دیده می‌شود که مانند رهبر معظم انقلاب شناخت و تحلیلی دقیق از وجوه مختلف عرصه فرهنگ، ادب و هنر داشته باشد. تصور می‌کنم علت آن است که برخی از مسئولان کشوری به‌خلاف اینکه پسوند فرهنگی را با خود به یدک می‌کشند اما مصرف کننده محصولات فرهنگی نیستند و صحبت‌های آنان کلی‌گویی و باری به هر جهت است.
او با اشاره به فعالیت رزمندگان در سال‌های دفاع مقدس در روزهای عملیات گفت: واحد شناسایی واحدی بود که در تمامی عملیات‌ها قبل از آغاز عملیات، کراراً به میدان می‌رفت و هرچه اطلاعات ما از عرصه دقیق‌تر می‌شد، توان و قدرت ما در عملیات قوت بیشتری می‌گرفت؛ امروز هم در عرصه نبرد فرهنگی با دشمن نیازمند این هستیم که نخبگان ما، جبهه خودی و معارض، افراد، رسانه‌ها، محصولات هنری، ادبی، فکری، عقیدتی و ... آنان را به‌خوبی و جزء به جزء بشناسند، هرچه این شناخت دقیق‌تر باشد، دست ما در این نبرد بالاتر خواهد بود. امروز در شرایطی و دنیایی قرار داریم که فقر فرهنگی در عرصه فرهنگ عمومی و فرهنگ زیست اجتماعی بسیار جدی است و باید در تولید، توزیع و ترغیب جامعه ایرانی و سپس جامعه جهانی به شناخت و مصرف محصولات و فرهنگ انقلاب اسلامی فعال شد.
او در بخش دیگری از سخنان خود به بخشی از دیدار رهبر معظم انقلاب با گروهی از جانبازان در هفته گذشته اشاره کرد که ایشان در پاسخ به یکی از این رزمندگان که گفته بود: «اگر حکم جهاد بدهید همین ایثارگران در صف اول هستند»، فرمودند: حکم جهاد می‌دهم، ولی هنوز جهاد نظامی لازم نیست، جهاد فکری کنید، جهاد تبلیغی کنید و... و خاطرنشان کرد: تمام آنچه درباره ضرورت این ماجرا بخواهم بگویم، در این گفتار رهبر معظم انقلاب آمده است و بر ماست در روزگاری که گونه‌های انحرافی از اسلام در قالب اسلام داعشی، اسلام شیعه انگلیسی، اسلام سکولار و ... مداوماً توسط رسانه‌های موسوم به جریان اصلی تبلیغ می‌شود، برای معرفی اسلام راستین و کامل، تلاش و مجاهدت فکری و تبلیغی کنیم، بدون هیچ تعارفی شما طلاب جوان باید پیشقراول این مسیر مجاهدانه باشید.
مقدم‌فر در بخش پایانی صحبت‌های خود، قرائت اسلام تکفیری و داعشی از جهاد را قرائتی انحرافی و در تضاد با حقیقت اسلام توصیف کرد و گفت: بسیاری از جوانان اروپایی، آمریکایی و جوانان منطقه که امروز از هواداران این جریان هستند و در جبهه‌های آنان حضور دارند، عموماً افرادی هستند که شناخت صحیحی ندارند و به‌دلیل علاقه‌ای که برای تحقق عدالت دارند در نگاه اول با این گروه‌ها که ژست‌های ضدظالمان می‌گیرند، آشنا می‌شوند و بعد به بازی گرفته شده و از ماهیت ساختگی بودن ایشان دیر و پس از پرداخت هزینه‌های سنگین مطلع می‌شوند. این تشنگی در مطالبه عدالت در دنیای مدرن با انتشار نامه روشنگرانه رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپایی و آمریکایی و دعوت از آنان به مطالعه و شناخت فراتر از بازی‌های رسانه‌ای و تصویرسازی غیرواقعی رسانه‌های غربی از اسلام، همان حکم جهاد فکری، فرهنگی و تبلیغی است که امروز جوانان جناح فرهنگی مؤمن باید برای تحقق آن خود را تجهیز و تقویت کرده و استعداد خود را برای عملیات‌های فراتر از مرزهای ایران اسلامی و در ترازی جهانی آماده کنند.
منبع:تسنیم
