فروش کالای داخلی با «برند خارجی» حرام است

به گزارش سراج24، حضرت آیت ا... خامنه ای، در دیدار اخیر مردم آذربایجان، برنامه ریزی مناسب برای استفاده حداکثری از ظرفیت ها و منابع داخلی را یکی از راه های برون رفت از مشکلات اقتصادی برشمردند و تاکید کردند که مردم و همه کسانی که علاقه مند به ایران و آینده آن هستند و همچنین دستگاه های دولتی باید کالاهای خارجی را که مشابه داخلی آن وجود دارد، استفاده نکنند.با توجه به اهمیت موضوع سبک خرید و مصرف کالا که رهبر انقلاب در این دیدار، به آن اشاره کردند و در آستانه فرا رسیدن ایام سال نو، پایگاه اطلاع رسانی «KHAMENEI.IR» طی فراخوانی اعلام کرد که به پرسش های شرعی مخاطبان درباره «احکام خرید و مصرف، تولید و فروش کالا» مطابق با فتاوای حضرت آیت ا... العظمی خامنه ای پاسخ می دهد.

حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح زاده، عضو دفتر استفتائات حضرت آیت ا... العظمی خامنه ای و رئیس مرکز موضوع شناسی احکام فقهی به پرتکرارترین سؤالات مطابق با فتاوای معظم له پاسخ داده است که در ادامه، متن بخش دوم پاسخ های ایشان به این سؤالات ارائه می شود.(بخش اول سوالات)


آیا خرید از دستفروشان یا افرادی که اهل تخلف در معامله هستند حرام است؟ اگر کالا را خریده باشیم چه باید کرد؟

اگر دستفروش غیرقانونی کار می کند، به قانون شکن نباید کمک کرد و از او نباید خرید کنیم. همین کار خودش نهی از منکر است.

در مرحله اول امر به معروف و نهی از منکر گفته شده ترک مراوده کنید؛ ترک مراوده یک مصداقش هم نخریدن از افراد متخلف است، حالا متخلف یا گرانفروش است یا اهل ربا و احتکار است یا اهل خدعه و فریب و قسم دروغ است، یا اینکه غیرقانونی کار می کند، یعنی در جایی که نباید کالایی بفروشد، کالا می فروشد؛ اگر کار او غیرقانونی است، ما نباید از او خرید کنیم.

اما اگر کالایی که از نظر قانون کشور فروشش ممنوع نیست ولی در جایی به فروش رسیده که غیرقانونی است و الان خریده شده است، استفاده از آن اشکالی ندارد.

خانواده ام مشغول خرید جهیزیه برای من هستند، ولی من هرچه از آنها خواهش می کنم که همه اجناس را ایرانی بخرند تأثیری در آنها ندارد و چون با پدر و مادرم مواجه هستم، نمی توانم خیلی سخت بگیرم و در مقابل آنها محکم بایستم و آنها را از خودم برنجانم. آیا باید در مقابل این کار آنها بایستم یا حرف رهبرم را زمین بگذارم؟

احسنت به چنین دختر خانمی؛ امیدواریم همه دختر خانم ها این گونه فکر کنند. یعنی به فکر پیشرفت کشور و استفاده از کالاهای کشور خودشان باشند.

البته توصیه شده که کاری نکنید پدر و مادرتان رنجیده شوند، احترام آنها را حفظ کنید و اگر با استدلال و دلیل و حرف منطقی آنها را قانع کنید خوب است.

اما اینکه خدای ناکرده در مقابل آنها بایستید و به آنها بی احترامی شود یا آنها اذیت و آزار شوند، نباید این کار را کرد و باید احترام آنها را نگه دارید.

فروشنده مجاز است چند درصد سود روی قیمتی که کالا را خریداری کرده یا خدمات مورد ارائه خود بکشد و آنها را بفروشد؟ این درصد باید علاوه بر هزینه ها باشد؟ یا اینکه بدون لحاظ هزینه ها؟

گاهی بر اثر تحریم ها افراد سودجویی بازار را متشنج می کنند ، برخی از کالاها گران می شود و متدینین سؤال می کنند که کالایی را به قیمتی خریداری کردیم، اگر بخواهیم الان آن را با مثلاً 10 درصد سود مشخص شده بفروشیم، دیگر نمی توانیم نمونه آن کالا را بخریم و متضرر می شویم. این سؤالی است که می پرسند.

جواب این است که به قیمت متعارف بازار بفروشید، نه به قیمتی که با موج ایجاد شده است. قیمت متعارف بازار ممکن است گران تر از قبل هم باشد، اما به اصطلاح خارج از انصاف نیست و اجحاف به مشتری نمی شود. با این شرایط اشکالی ندارد و می تواند به قیمت متعارف بازار بفروشد.

حالا آن درصد سود مشخص شده هم ملاک همیشگی برای همه کالاها نیست. گاهی وقت ها ممکن است افراد به درصد کمتری قانع باشند یا نباشند و درصد بالاتری بخواهند، مثلاً به خاطر اینکه کالایی هزینه بالاتری داشته مثل هزینه حمل و نقل، نگهداری یا انبارداری یا امثال اینها. پس قاعده کلی این است که قیمت متعارف بازار مراعات شود.

اگر شخصی کالای معیوبی را خریداری کند، سپس آن را مرمت کند به طوری که عیب آن پوشانده شود و بعد بفروشد، حکم آن چیست؟

اگر عیب آن کالا را مرمت کرده و عیب به طور کامل از بین رفته است - حال ممکن است مقداری جزئی باقی مانده باشد که تأثیری در رغبت افراد ندارد - اشکالی ندارد. چون در فروش کالا می گویند اگر کالا عیبی دارد که اگر خریدار، آن عیب را بفهمد، آن کالا را نمی خرد یا به این قیمت نمی خرد، اصطلاحاً می گویند آن عیب در رغبت افراد تأثیر دارد، در اینجا فروشنده باید خریدار را از آن عیب آگاه کند.

اما اگر فروشنده عیب پوشی کرد، مثلاً عیب را مرمت جزئی کرده، حالا می خواهد آن را به قیمت کالای سالم بفروشد و مشتری هم اصلاً متوجه آن عیب نمی شود، در اینجا اشکال دارد و جایز نیست و حتماً باید آن عیب به خریدار گفته شود.

اگر فروشنده عیب را به خریدار نگفت و خریدار بعداً متوجه شد، اختیار فسخ معامله را دارد.

اینجانب در مغازه ام کالای تولید ایران را که برند خارجی دارد می فروشم. آیا این کار جایز است؟

به اشتباه انداختن مردم که یک دروغ عملی است، حرام است. ممکن است برخی بگویند این عرف بازار است و همه می دانند.

در جواب باید گفت این گونه نیست که همه بدانند، اصلاً اگر همه می دانند، دیگر این کار چه فایده ای دارد؟ پس معلوم می شود که بسیاری نمی دانند و به اشتباه می افتند. دروغ که حتماً نباید از زبان صادر شود، اگر کسی چیزی را بنویسد، یا برندی بزند، یا کاری انجام دهد که حکایت از مطلب غیرواقعی کند و طرف مقابل به اشتباه بیفتد، کذب است و اگر مشتری متوجه شود، برندی که روی کالا بوده، واقعیت ندارد، حق فسخ معامله را دارد.

بنابراین اگر کالای داخلی را برند خارجی بزنند و افراد به اشتباه بیفتند و تصور کنند این کالا خارجی است، این کار حرام است.

بیایید کالاهای خودمان را تبلیغ و ترویج کنید تا مردم رغبت بیشتری به آنها پیدا کنند.

به مردم اعلام کنید این کالای ایرانی است، ببرید استفاده کنید، مقایسه کنید و به اهل فن نشان دهید، تا ببینید کیفیتش کمتر از خارجی نیست، بلکه بیشتر هم هست؛ نه اینکه یک گناه کبیره مرتکب شوید.

آیا فقط خرید جنس خارجی اشکال دارد؟ یعنی آیا فروش جنس خارجی در مغازه بلااشکال است؟

آن چیزی که توصیه حضرت آقا بوده، این است که افراد سعی کنند کالاهای ساخت داخل را استفاده کنند. اینکه شما می گویید من کالای خارجی را بفروشم، خب شما کالای خارجی را از کجا آورده اید؟ حتماً خریده اید دیگر. پس با این کار خود از آن توصیه خرید کالای ایرانی تخطی کرده اید.

بنابراین به طور کلی استفاده از کالاهای داخلی توصیه حضرت آقا بوده است، حالا ممکن است در قالب خرید و فروش باشد یا در قالب استعمال؛ مثلاً فرد لباسی را می پوشد یا وسیله نقلیه ای را سوار می شود و امثال اینها.

آیا اگر تولیدکننده برای کاهش قیمت تمام شده و در نهایت ارزان شدن محصول، از مواد اولیه نامرغوب استفاده کند اشکال دارد؟

اگر کالایی که تولید می شود مثمر نیست و نمی شود از آن استفاده کرد و در این صورت خریدار متضرر می شود یا خسارت می بیند این کار قطعاً جایز نیست و حرام است. مثلاً کالا وسیله نقلیه ای است که به دلیل استفاده مواد نامرغوب در تولید آن، حادثه به بار می آورد یا اجاق گازی است که موجب حادثه می شود. این کار حرام است. اما اگر آن طور نیست که استفاده او از موادی که مرغوبیت کافی را ندارد منجر به خسارت خریدار شود، ولی اگر اجناس مرغوب به کار ببرد، استفاده بهتری از آن کالا می شود یا طول عمرش بیشتر می شود و استهلاکش کمتر است؛ از این جهت ممکن است کالاها به درجه یک یا دو یا سه تقسیم شوند و افراد در حد توان و مورد استفاده شان آنها را خریداری کنند.

بعضی از شرکت ها به علت نداشتن رقیب در عرصه داخلی، کالاهای بی کیفیت را به مردم عرضه می کنند و به حقوق مصرف کننده احترام نمی گذارند و کیفیت محصولات خود را هم افزایش نمی دهند. آیا در این گونه موارد ورود محصولات خارجی برای ارتقای سطح محصولات شرکت های داخلی بهتر نیست؟

غالباً این گونه نیست که شرکت های داخلی رقیب نداشته باشند، بلکه می شود بین شرکت های داخلی رقابت سالم ایجاد کرد.

اگر امر به معروف و نهی از منکر به طور صحیح اجرا شود، بسیاری از شرکت ها کالای مرغوب تولید می کنند، یعنی ما بیاییم از کسانی خرید کنیم که کالای مرغوب تولید می کنند، این کار خودش یک تذکر عملی به آنها است؛ زیرا تولیدکننده متوجه می شود که اگر بخواهد بازار داشته باشد، اگر بخواهد مشتری داشته باشد، اگر بخواهد ورشکست نشود، باید کالای مرغوب تولید کند و سطح کارش را بالاتر بیاورد. این نحوه رقابت داخلی ایجاد کردن بهتر است؛ نه اینکه ما بیاییم کالای خارجی خریداری کنیم و یک شرکت خارجی را تقویت کنیم تا یک شرکت داخلی بهتر بشود و کالایی با کیفیت بهتر تولید کند!مگر اینکه وضعیت استثنایی پیش بیاید و برای اینکه شرکت داخلی کالای مرغوب تولید کند، هیچ راهی نداشته باشیم جز اینکه کالای خارجی را وارد و استفاده کنیم که آن هم وضعیت خاص خودش را دارد.
منبع: Khamenei.ir