سراج24 _عباس بخشی: تکنوکرات به معنای فن سالار ، فن مدار ، کارشناس فنی ، کسی که سلطه مدیریتی را اعمال کرده و هوادار تکنوکراسی(Technocracy) است .
تکنوکراسی تنها برای فن سالاری محض، اصالت قائل بوده و به هیچیک از مقدمات و مؤخرات توجهی ندارد. به عبارت بهتر مشی تکنوکرات ها یا همان طرفداران تکنوکراسی، «تخصص بدون تعهد» یا در حالت کلی «سیاست بدون دیانت» است.
توسعه‌گرایی از جمله مفاهیم جدیدالورودی‌ست که در سده های اخیر فرصت ظهور و بروز پیدا کرده است. این مفهوم همواره مورد تأکید و توجه دولت های توسعه یافته و یا در حال توسعه بوده و حکومت ها را بر آن داشته تا به نحوی از انحاء، کشورشان را برای دستیابی به این منظور، با سرعتی هرچه بیشتر رهنمون سازند.
در این میان اما یکی از ملزومات تفکیک ناپذیر توسعه‌گرایی، فن سالاری یا «تکنوکراسی» است.
اما در تشریح تکنوکراسی باید گفت؛ تکنوکراسی تنها برای فن سالاری محض، اصالت قائل بوده و به هیچیک از مقدمات و مؤخرات توجهی ندارد.
به عبارت بهتر مشی تکنوکرات ها یا همان طرفداران تکنوکراسی، «تخصص بدون تعهد» یا در حالت کلی «سیاست بدون دیانت» است.
چنین تفکری تنها برای نیل به مقصود که همان توسعه‌یافتگی باشد، ارزش قائل است و برای هواخواهان این طرز فکر «هدف، وسیله را توجیه خواهد نمود»!
ممکن است که در وهله نخست مفاهیمی چون توسعه‌یافتگی و به تبع آن تکنوکراسی، خوب و مطلوب به نظر آیند اما عدم توجه این دو به اعتقادات مذهبی، اصالت‌های فرهنگی و باورهای ملّی، موجبات ایجاد لطمات و صدمات جبران ناپذیری را فراهم خواهند آورد.
در ایران اسلامی نیز چه بسیارند افرادی که به سهو یا عامدانه، به بسط مفاهیمی همچون تکنوکراسی یاری می رسانند و با فراگیر کردن آن، فن سالاری را به یک اپیدمی اجتماعی تبدیل می کنند.
در دورهى ریاست جمهورى آقاى هاشمى رفسنجانى دو اصطلاح «چپ مدرن» و «راست مدرن» مطرح شد. چپ مدرن جریانى است که به هر دلیل، به بازنگرى در اندیشهها و نظرات خود پرداختند. محصول این تأمّل، چرخش در بعضى از مواضع رادیکال، و اصلاح و تعدیل بخشى از شعارها و آرمانهاى این جناح بود. فضاى باز سیاسى و فرهنگى، توسعهى اقتصادى، تنشزدایى در سیاست خارجى، تسامح و تساهل در عرصهى فرهنگ و سیاست جزو شعارهاى چپ مدرن است. این گروه طرفدار آزادى بیان و گسترش آزادىهاى سیاسى محسوب مىشوند.
در مقابل، در جناح راست نیز تغییراتى پدید آمد؛ و یکى از نتایج آن منشعب شدن جریانى بود که گاه با عنوان راست مدرن و گاه با نام تکنوکرات‌ها (فن سالاران) و یا مصلحتگرایان مطرح مىشوند. این جریان متشکّل از افراد میانه رو جناحهاى چپ و راست بود؛ که دیدگاههاى مشترکى با چپ مدرن داشتند؛ و در مجموع معتقد به اصلاحات سیاسى، و بخصوص اصلاحات اقتصادى، توسعهى فرهنگى، خصوصى سازى، و مدیریّت علمى و کارشناس سالارىاند. تعبیر تکنوکرات نیز به همین مناسبت است که این گروه، مانند تکنوکرات‌ها در کشورهاى غربى بر افتادن امور به دست فنشناسان و گسترش علم و پژوهش تأکید دارند.
عمدهترین تشکّل این گروه، کارگزاران سازندگى است که در مجلس پنجم نقش عمدهاى ایفا کرد. این گروه یا گروههاى چپ مدرن در انتخابات ریاست جمهورى سال ۷۶ همگرا شدند. این ائتلاف که از عمدهترین شعارهاى آنها اصلاحات سیاسى بود، موقعیت چشمگیرى نیز در انتخابات به دست آورد. امروزه در چپ مدرن نیز بروز و تمایز گرایشهاى تندرو و میانه رو کاملاً مشهود است.
هواداران آقای هاشمی رفسنجانی ( کارگزاران ، اعتدال وتوسعه و...) معروف به جریان تکنوکرات در ایران هستند .
نادیده گرفتن تعهد از سوی تکنوکرات‌ها مهم ترین چالش پیش روی این طیف در جامعه اسلامی ایران است. این گروه عقل ابزاری را فراتر از عقلانیت دینی می دانند و حتی کمر به حذف این موضوع یعنی عقلانیت دینی بسته بود. عقل ابزاری چیز بدی نیست و عقلانیت دینی با آن مشکلی ندارد. آنچه عقلانیت دینی با آن چالش و تعارض دارد، بحث سلطه عقل ابزاری است که در مفهوم تکنوکراتیسم وجود دارد. به طور مثال زمانیکه حسین کرباسچی (دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی)که در دهه 70 شهردار تهران بود می‌گفت «باید تهران از نظر مدرن بودن تبدیل به شهری بشود که هر کس زیر 500 هزارتومان درآمد دارد تهران را ترک کند چون نمی‌تواند هزینه‌های چنین شهری را پرداخت کند.» این نوع تفکر ناشی از یک عقل ابزاری است که فقط دغدغه فنی دارد و مسایل فرافنی و فراتکنیکی مثل دغدغه عدالت در آن راهی ندارد. بنابراین مفهوم تکنوکرات در فضای اجتماعی ایران خصوصا در بین مذهبی ها بار منفی دارد و موجب جدایی و دوری آنها از این جریانات می شود.البته تلقی تکنوکراتیستی به لحاظ اجتماعی در طبقه متوسط شهری خصوصا در شهرهای بزرگ با واکنش مثبتی روبروست و اساسا در این پایگاه اجتماعی سمپات و هوادار دارد.
