اجرای تعهدات «توافق امنیتی بغداد با ایران» در چه مرحله‌ای است؟

به گزارش سراج24؛ سرلشکر باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح اخیرا نسبت به خلع سلاح یا اخراج گروه‌های مسلح کردی مستقر در شمال اقلیم عراق مبتنی بر توافقنامه امنیتی میان دو کشور هشدار داد و گفت: تا شهریور ماه که زمان تعهد دولت عراق است، صبر می‌کنیم و امیدواریم که دولت عراق به مسئولیتش عمل کند، اما اگر این زمان بگذرد و این‌ها مسلح باقی بمانند و یا عملیاتی انجام دهند، قطعاً عملیات‌های ما علیه این گروه‌ها با شدت بیشتر تکرار خواهد شد.

توافقنامه امنیتی میان ایران و عراق اسفند سال گذشته طی مراسمی با حضور محمد شیاع السودانی نخست وزیر عراق، از سوی علی شمخانی، دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی ایران و قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی نخست‌وزیر عراق به‌ امضا رسید. قرار بود این توافق تأثیر تعیین کننده‌ای در کاهش و مدیریت چالش‌های امنیتی ناخواسته میان دو کشور که ریشه در شرارت گروه‌های ضدانقلاب حاضر در اقلیم کردستان دارد، داشته باشد.

میرقاسم مومنی، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص این هشدار اظهارکرد: با در نظر گرفتن شرایط فعلی منطقه اقلیم شمال عراق متوجه می‌شویم که مقامات این منطقه تحت تاثیر دو جریان عمده سیاسی و امنیتی هستند که یکی از آنها ترکیه و دیگری رژیم صهیونیستی است که این دو بازیگر در این منطقه از نفوذ و تاثیرگذاری خوبی برخوردار هستند.

وی گفت: با توجه به مراودات تجاری میان ترکیه و رژیم صهیونیستی و از طرفی تبادلات تجاری میان منطقه اقلیم شمال عراق با آن‌ها، می‌توان برخی تصمیم‌گیری‌های سیاسی مسئولین این منطقه را متاثر از نفوذ و تاثیرگذاری آنکارا و تل‌آویو قلمداد کرد.

این کارشناس مسائل منطقه با بیان اینکه اقلیم شمال عراق تلاش زیادی را جهت کمتر کردن وابستگی به دولت مرکزی بغداد در سال‌های اخیر انجام داده است، تصریح کرد: بیش از دو دهه است که ما شاهد حضور گروه‌های تجزیه طلب و مسلح در خاک اقلیم شمال عراق هستیم که از آن منطقه اقدامات زیادی را علیه منافع و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران انجام داده‌اند.

سرلشکر باقری در همایش سالانه فرماندهان نیروی زمینی سپاه در مشهد با بیان این که امروز با اکثر کشورهای همسایه ارتباط داریم و تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای متعددی امضا شده یا در مسیر امضا قرار دارد و رهاورد این توافقات، ارتقای امنیت، آرامش و دوستی میان این کشورها خواهد بود، گفت: متاسفانه برخی از کشورهای همجوار درباره مسئولیت‌شان نسبت به مرزها به درستی عمل نمی‌کنند. در شمال عراق گروه‌های تجزیه طلب مسلح حضور دارند که ناامنی‌هایی را در مرزهای ما ایجاد می‌کنند.

رئیس ستادکل نیروهای مسلح  همچنین گفت که نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای صیانت و حفظ امنیت کشور، عملیات‌های تاثیرگذار موشکی و پهپادی را علیه این گروه‌ها انجام داد و پس از اینکه دولت عراق متعهد شد تا شهریورماه این گروه‌ها را خلع سلاح و از اقدامات آنان ممانعت کند، این عملیات متوقف شد.

مومنی در ادامه گفت: با در نظر گرفتن این نکته که حق قانونی و مشروع ایران برای دفاع از تمامیت ارضی و امنیت ملی خودش در برابر تهدید خارجی محفوظ است تاکنون شاهد رعایت اصل حُسن همجواری و هسمایگی از جانب ایران نسبت به مسئولین عراق و به خصوص مقامات منطقه اقلیم شمال آن کشور بودیم.

وی گفت: علی رغم سفرهای متعدد میان هیئت‌های ایرانی و عراقی و گفت‌وگوهای رسمی و غیر رسمی میان آنها در خصوص انجام تعهدات طرف عراقی به وعده‌هایی که به ایران جهت حل این معضل داده بودند، شاهدیم که تا به امروز اقدامی عملیاتی و موثر در این خصوص از سوی عراق انجام نشده است.

محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق نیز هم‌زمان با امضای توافقنامه امنیتی ایران و عراق تاکید کرد: توافق امنیتی‌ که با ایران امضا کردیم شامل کنترل مرزها و تحویل دادن افراد تحت تعقیب می‌شود و  امیدواریم که این توافق موجب ثبات در مرزها شود.

وی تاکید کرد که روابط ایران با آمریکا  و برخی کشورهای منطقه نباید در عراق بازتاب پیدا کند و هر گونه حمله به کشورهای همجوار از خاک عراق را نمی پذیریم. نخست وزیر عراق گفته بود که به زودی به مرحله خلع سلاح همه گروه‌ها در عراق خواهیم رسید و هیچ سلاحی خارج از سلطه دولت در کار نخواهد بود.

به اعتقاد مومنی، کارشناس مسایل غرب آسیا، نمی‌توان انتظار داشت که مسئولین منطقه اقلیم شمال عراق در خصوص مشخص شدن وضعیت گروه‌های تجزیه طلب مستقر در خاک آنها به صراحت به بیان موضع بپردازند، چرا که این گروه‌ها در ساختار قدرت در این منطقه صاحب نفوذ و تاثیرگذاری هستند و به نوعی منافع  آنها در گروی حمایت از آنها است.

مومنی تاکید کرد: به نظر می‌آید که راهکار مناسب برای ایران پیگیری از جانب دولت مرکزی بغداد است، چرا که مقامات بغداد مسئول تامین امنیت و آرامش مرزهای خود با ایران هستند.

پیش از این یک مسئول در دستگاه امنیت ملی عراق در گفت‌وگو با العربی الجدید تاکید کرد که طی سال جاری ایران و عراق بیش از ۶ نشست مشترک امنیتی درخصوص کنترل مرزها برگزار کردند و دو طرف فعالیت یکپارچه خود در این زمینه را ادامه می دهند.

مومنی همچنین گفت: طرف عراقی باید به این نکته توجه داشته باشد که بر اساس قوانین و حقوق بین‌الملل ایران این حق مشروع را دارد که در خصوص امنیت و آرامش مرزهای خود و دفع تهدیدات علیه تمامیت ارضی کشورش اقدام کند.

این کارشناس مسائل منطقه تصریح کرد: گروه‌های تجزیه طلب مسلح در این منطقه نه تنها تهدید علیه امنیت ایران هستند بلکه با توجه به رویکرد قومیتگرای این گروه‌ها، کشورهای سوریه و ترکیه هم از خاک منطقه اقلیم شمال عراق دچار تهدید و ناامنی هستند.

اخیرا فواد حسین، وزیر خارجه عراق در گفت‌وگو با شبکه رووداو در پاسخ به سوالی درخصوص توافق تهران و بغداد در مورد تروریست‌های تجزیه‌طلب که در اقلیم کردستان مستقر هستند گفت: یک نیروی سیاسی پناهنده نمی تواند مسلح باشد و این یک اصل در قانون اساسی عراق است و نمی توانیم به آن پایبند نباشیم.

وی گفت: زمانی که منزل شیخ برزنچی مورد حمله قرار گرفت چندین بار به ایران رفتم و با مقامات آن کشور رایزنی کردم و این رایزنی منجر به توقف حملات برای یک مدت معین شد.

فواد حسین تاکید کرد که اکنون یک توافق امنیتی میان ایران و عراق وجود دارد که رویکرد اقلیم کردستان را نیز درنظر گرفته است.

مومنی اظهار امیدواری کرد که دولت مرکزی بغداد نسبت به انجام تعهدات خود در قالب توافقنامه امنیتی با ایران عمل کند و نیروهای ارتش این کشور با استقرار در مرزهای مشترک با ایران بتوانند امنیت و آرامش را در مرزها احیا کرده و کنترل ورود و خروج افراد را در اختیار بگیرند.

محمد کاظم آل صادق، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد  در ماه گذشته با قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق دیدار و دو طرف در خصوص کنترل مرزها تبادل نظر کردند.

در این دیدار که در دفتر مشاور امنیت ملی عراق انجام شد، طرفین راه‌های تقویت روابط دوجانبه به نحوی که منافع دو ملت و دو کشور همسایه تامین و امنیت و ثبات در منطقه افزایش پیدا کند را مورد بررسی قرار دادند.

در این دیدار همچنین در خصوص امنیت مرزها و اقدامات دو کشور در خصوص کنترل مرزها و تبادل اطلاعات در این زمینه، رایزنی و گفت‌وگو شد.

تهران و بغداد در راستای مقابله با اقدامات تروریست های تجزیه طلب که در اقلیم کردستان عراق مستقر هستند، اهمیت زیادی به مساله مرزهای مشترک و کنترل آن ها می دهند.

اخیرا سعد معن، مدیر روابط عمومی و بخش رسانه وزارت کشور عراق اعلام کرد که به دستور فرمانده کل نیروهای مسلح و با تلاش های وزیر کشور هماهنگی‌هایی با اقلیم کردستان عراق برای استقرار تیپ ۲۱ مرزبانی در استان سلیمانیه در مرزهای ایران اتخاذ شد.

وی گفت که اکنون ۵۰ برجک بتنی و ۴۰ دوربین نصب شده است و ساخت ۴۷ پاسگاه مرزی در نقطه صفر مرزی عراق و ایران آغاز خواهد شد.

این مسئول عراقی خاطرنشان کرد که این اقدام در راستای روند کنترل مرزها است و طی هفته آینده از شرکت‌های پیمانکاری متخصص دعوت خواهد شد تا اجرای این طرح آغاز شود.

دولت عراق پیش از این ۱۰ میلیارد دینار به وزارت کشور اختصاص داده بود تا برای ساخت پاسگاه های مرزی در نوار مرزی عراق و ایران از آن ها استقاده کنند.

یک مسئول در دستگاه امنیت ملی عراق در گفت‌وگو با العربی الجدید تاکید کرد که یک کشور بدون همکاری کشور مجاور نمی تواند به تنهایی مرزها را کنترل کند و درحال حاضر همکاری ایران و عراق در این زمینه به خوبی پیش می‌رود.

این مسئول عراقی تاکید کرده بود که ایران نگران فعالیت های تروریست های تجزیه طلب در شمال عراق است و با توجه به اقداماتی که انجام شده است در مرحله آتی شاهد تسلط گسترده بر امنیت مرزها خواهیم بود.

در روزهای اخیر عبدالامیر الشمری، وزیر کشور عراق نیز تاکید کرد که دولت این کشور با اختصاص ۱۰ میلیارد دینار برای ساخت پاسگاه‌های مرزی در استان سلیمانیه واقع در مرز عراق و ایران موافقت کرده است.

وی گفت که در مرزهایمان با ایران در استان‌های واسط، دیالی و میسان برج‌های مراقبت را نصب کردیم و اقدامات‌مان در این زمینه خوب بود.

وزیر کشور عراق همچنین بر لزوم همکاری با کشورهای همجوار برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر تاکید کرد.

الشمری در ادامه گفت که دو بار با احمد وحیدی، وزیر کشور ایران دیدار کردم و درخصوص کنترل مرزها میان دو کشور به توافق رسیدیم.

تا پیش از  انعقاد توافق امنیتی ایران و عراق، سپاه پاسداران طی چند مرحله به مقرهای احزاب تروریستی در اقلیم شمال عراق به صورت موشکی و پهپادی حمله کرد. در این حملات  مواضع این گروهک‌ها هدف قرار گرفت.

اقدامات عراق در پی توافق امنیتی با ایران در حالی است که تا شهریور ماه زمان تعهد دولت عراق است و به گفته سرلشکر باقری «صبر می‌کنیم و امیدواریم که دولت عراق به مسئولیتش عمل کند، اما اگر این زمان بگذرد و این‌ گروه‌ها، مسلح باقی بمانند یا عملیاتی انجام دهند، قطعاً عملیات‌های ایران علیه آن‌ها با شدت بیشتر تکرار خواهد شد.»