آیا توسل به ائمه شرک است؟

به گزارش سراج24؛ حسین دارابی: آنهایی که توسل به ائمه را شرک میدانند، تصور میکنند شیعیان امامانشان را جدا از خدا و اراده و قدرتشان را جدا از اراده و قدرت خدا میدانند. کجا مادر توسل‌هایمان به ائمه اینگونه آنها را خطاب قرار میدهیم که حتی اگر خداهم نخواهد، شما میتوانیدحاجات ما را عطا کنید و اراده شما جدا از اراده خداوند تبارک وتعالی است؟ شما کارمندی را تصور کنید که میخواهد از رئیس کل محل کارش تقاضایی بکند. اگر از معاون رئیس یا مدیری که رده پایین تری نسبت به رئیس اداره دارد تقاضایی داشته باشد مشکلی داره؟ حالا آن معاون یا به طور مستقیم کار او را انجام میدهد چون از رئیس کل اجازه دارد یا واسطه میشود و از رئیس کل میخواهد تا کار کارمند را سریعتر به انجام رساند. توسل های ما به اهل بیت بدین شکل می‌باشد. ما این بزرگواران را واسطه خود قرار میدهیم تا به خاطر آبرویی که نزد خدا دارند با واسطه‌گری و پا در میانی حاجات ما را طلب کنند؟ در واقع می‌توان گفت اراده اهل بیت در راستای اراده خداست.

آیات مؤید توسل

آیه اول: آیه ۶۴ سوره نساء « وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِیمًا » اگرآنان هنگامی که به خود ستم کردند (از راه خود برگشته وانزد اتومی آمدند و از خداوند مغفرت می خواستند و پیامبرهم برای آنان استغفار می کرد قطعا خداوند را توبه پذیرومهربان مییافتند.
دراین آیه می فرماید، پیامبر برای آنان استغفار کند. این یعنی پیامبرواسطه بخشش گنهکاران می شود. اگر متوسل شدن به پیامبر بد است چرا خدا مومنان را تشویق می کند که نزد پیامبر بیایند و پیامبر را تشویق می کند که برای مومنان آمرزش بخواهد؟ در آیه ۱۹ سوره محمدنیز خداوند به پیامبراکرم می فرماید برای مؤمنین طلب مغفرت کن.
آیات مشابه دیگر: سوره منافقون ۵، سوره توبه ۱۳، ۱۱۴

آیه دوم: آیه ۳۵ سوره مائده « یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ وَجَاهِدُوا فِی سَبِیلِهِ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ » ای کسانی که ایمان آورده اید! از خداپروا کنید و برای تقرب) به سوی اووسیله بجویید وسیله در اصل به معنی تقرب جستن ویا چیزی که باعث تقرب به دیگری از روی علاقه ورغبت می شود می باشد. با این معنا وسیله معانی و مصادیق گسترده ای دارد. گاهی اقرار به گناهان وسیله تقرب مابه خدا می شود همانطور در دعای مناجات شعبانیه میخوانیم «فقد جعل الإقرار بالذنب الیک وسیلتی» در روایات متعدد اهل بیت علیهم السلام خودشان را "وسیله" معرفی میکنند. پیامبر(ص) فرمود: «خن الوسیلة إلى اللیر والؤضل إلى رضوان الله - ماوسیله به سوی خدائیم ورساننده به رضوان اوئیم»(۱) امیرالمؤمنین فرمود: «وانتوا إلیه الوسیلة ناویله» من آن وسیله هستم (۲)

۱- البحار الأنوار، ج۲۵، ص۲۲ 

۲- مناقب آل أبی طالب، ج۳، ص۷۵

آیه سوم: برادران یوسف بعد از گناه بزرگشان در قبال برادرشان یوسف، از پدر تقاضا کردند که در پیشگاه خداوند برای آن ها استغفار کندو یعقوب نیز این تقاضا را پذیرفت. « قَالُوا یَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا کُنَّا خَاطِئِینَ | قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی ۖ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ » گفتند: پدر! از خدا آمرزش گناهان مارا بخواه، که ماخطاکار بودیم! گفت: به زودی برای شما از پروردگارم آمرزش می طلبم، که او آمرزنده و مهربان است! (یوسف،۹۷ و ۹۸) اگر متوسل شدن به دیگران گناه داشت حضرت یعقوب که پیامبر خدا بود چرا به فرزندانش نگفت: فرزندان من! این که من برای شمادعاکنم گناه دارد. بروید از این گناه توبه کنید و خودتان برای خوددعاکنید.

آیه چهارم: آیه ۲۵۵ سوره بقرہ: « مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ » کیست آنکه جزبه اذن او در پیشگاهش شفاعت کند. یعنی بالاخره افرادی هستند که باذن خدا می توانند شفاعت کنند که به اعتقاد شیعیان این افراد پیامبران و امامان هستند.

حدیثی از حضرت زهرا وامام سجاد

ابن ابی الحدید، عالم بزرگ اهل سنت درجلد۱۶ شرح نهج البلاغه خود حدیث زیبایی از حضرت زهرا سلام الله علیها نقل میکند که در ضمن خطبه ای فرمود: «واخمدوا الذی لعظم ونوره یبتغی من فی الموات والأرض إلیه الوسیلة، ونحن وسیله فی خلقه، ونځ خاثه ومحل قذی، ونحن
جثه فی غیبه، ونخ ورثة أنبیائو» خدایی را حمد وسپاس گویید که به خاطرعظمت ونورش، هرکه در آسمان هاوزمین است به سوی او وسیله می جوید، وما وسیله او در میان مخلوقاتش وخاقان درگاه و جایگاه قدس اوو حجت غیبی ووارث پیامبرانش هستیم. (۱) امام سجاد در دعایی می فرماید: «رب صل على أطایب أهل بیته الذین اخترتهم لأمرک،.... وجعلتهم الوسیلة إلیک، والمسلک إلى جنتک» ای پروردگار من تحیت ودرود بفرست، براهل بیت طیبین پیامبر(ص) که آنان را برای قیام به امر خود برگزیده ای و وسیله رسیدن به مقام قرب خود ووصول به بهشت ساخته ای...(۲)

1- شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، ج۱۶، ص۲۱۱

۲_ صحیفه سجادیه، دعای ۴۷ ، دعا در روز عرفه

اشتباه علمای وهابی

یکی از ایرادهایی که علمای وهابی به شیعه می گیرند مساله «توسل وشفاعت» است. دانشمندان وهابی معتقدند این مسأله با اصل توحید منافات دارد. آنان برای اثبات ادعای خویش، آیه ۱۸ سوره جن را مطرح می کنند که می فرماید: « فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا »؛ دیگری را باخدا نخوانید. همچنین آیات مشابه دیگر مثل (اعراف ۱۹۴)، (فاطر ۱۳و۱۴) درپاسخ باید گفت: اولا این آیات همگی خطاب به بت پرستان نازل شده است و منظور نهی از بت پرستی وشریک کردن بتها در کنار خداست... دومامنظور از دعوت در این آیات همان عبادت و پرستش است همانطور که در آیه ۸۸ سوره قصص میفرماید: « وَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ »؛ (هیچ معبود دیگری را باخدا مخوان)
شیعیان هیچ وقت امامان شان را بعنوان معبود نمیخوانند و آنها را مستقل از خداوند نمی دانند.

تایید توسل درعلمای اهل سنت

بخاری صاحب معتبرترین کتاب اهل سنت می نویسد: "هرگاه قحطی رخ می داد، عمربن خطاب به وسیله‌ی عبدالمطلب عموی پیامبر(ص) طلب باران می کرد و می گفت: خدایا! در زمان حیات پیامبر به اومتوسل میشدیم وباران رحمت خود را برما نازل می فرمودی، اکنون به عموی پیامبر به سوی تو متوسل می شویم تاما را سیرآب کنی و سیرآب می شدند." [۱]

۲_ محمد بن ادریس شافعی پیشوای مذهب شافعی نیز اعتقاد خود را به توسل ابراز داشته و می گوید: " آل النبی ذریعتی وهموالیه وسیلتی/ أرجوابهم أعطى غدا بیدی الیمین صحیفتی"

خاندان پیامبر وسیله‌ی من به سوی خدا هستند، و امیدوارم که به خاطر آنان، نامه ی اعمالم به دست راست من داده شود.[۲]

۳- ابوعلی خالی از بزرگان حنبلی: "ماهمنی أمرفقصدت قبرموسی بن جعفر(ع) فتوسلت به الاسهل الله تعالى الى مااحب"؛ هرگاه برای من مشکلی پیش می آمد به زیارت قبر موسی بن جعفر(ع) رفته و به آن حضرت توسل می جستم، خداوند بلافاصله مشکلاتم را برطرف می کرد و حاجتم را برآورده می ساخت.[۳]

۱- صحیح بخاری ج۲، ص۲۷

۲_ ابن حجر هیثمی، الصواعق المحرقة، ج۲، ص۵۲۴

۳- خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج ۱، ص ۱۳۲-۱۳۳

مگر خدانمی‌توانست؟...

برخی می‌گویند چرا حاجاتتان را از خود خدا نمیخواهید؟ مگرخدا نیاز به واسطه دارد؟ یعنی خودش العیاذ بالله نمی‌تواند حاجاتتان را برآورده کند. سوالی از اینها می‌پرسم: در جریان هدایت انسان ها به سمت سعادت و آخرت، آیا خدا نمیتوانست خودش به تنهایی انسان ها را هدایت کند؟ چرا هزاران هزار پیامبر به سمت انسان‌ها فرستاد تا آنها را هدایت کنند؟ چرا واسطه برای این کار قرار داد؟ این نکته بسیار اهمیت دارد که این دنیا، دنیای اسباب و علل است، همانطور که پیامبران و امامان واسطه و اسباب هدایت الهی می‌شوند، همانطور هم واسطه و وسیله می شوند برای مستجاب شدن حوائج. در دعا گاهی ما خدا را به صورت مستقیم و بدون واسطه میخوانیم، گاهی توسل میکنیم و اهل بیت را واسطه قرار میدهیم. کما اینکه در هدایت الهی هم خداوند گاهی به صورت مستقیم انسان ها را هدایت میکند(هدایت تکوینی)، گاهی با واسطه هدایت می کند(هدایت تشریعی). همان حضرت عیسایی که پیام خدا را به مردم رساند، همان هم وقتی افراد نابینا را نزدش می آوردند به اذن خدا شفا می‌داد (وأحیی الموتى بإذن الله).