مشکلات کارگران اگرچه سابقه‌ای دیرینه در ایران دارد، اما گام بلند دولت در سال ۱۴۰۱، چراغ سبزی به آن‌ها برای جدیت در پیگیری مسائلشان بود. دستمزد اندک سال گذشته و عدم تناسب بین هزینه‌ها و درآمد، اغلب کارگران را با مشکل مواجه کرده بود. مشکلی که قبل از تکیه سید ابراهیم رئیسی بر صندلی پاستور مورد توجه وی قرار گرفته بود و در دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری با تإکید بر اینکه فاصله طبقاتی محصول بی‌عدالتی و سیاست‌های نادرست اقتصادی است، گفت که حقوق کارگران باید با تورم متناسب سازی شود.
گام بلند دولت سیزدهم برای عادلانه کردن حقوق کارگران که در سال‌های گذشته بی سابقه بوده است، اگرچه چالش‌هایی را نیز در پی داشت و با افزایش تورم که عوامل متعددی به آن دامن زده است، بار دیگر شیرینی افزایش حقوق‌ها را به کام کارگران تلخ کرد، اما اقدامات تکمیلی و برنامه‌های موازی می‌تواند با کمتر کردن این چالش ها، آینده بهتری را برای جامعه کارگری رقم بزند.
امیدواری کارگران اگرچه با اقدام مهم دولت سیزدهم نسبت به آینده بیشتر شده است، اما گویا برخی این شرایط را قابل قبول نمی‌دانند و از هیچ تلاشی برای بر هم زدن آرامش جامعه کارگری فروگذار نمی‌کنند؛ فضاسازی‌ها و برنامه ریزی برای به چالش کشیدن کارگران و وادار کردن آن‌ها به تحرکات احساسی پرقدرت ادامه دارد؛ هر چند عوامل دیگری مانند تورم و گرانی که علل داخلی و خارجی دارد نیز به این راهبرد خطرناک کمک کرده است.
حجت الاسلام رئیسی سکان اجرایی کشور را در شرایطی تحویل گرفت که سفره معیشت مردم روز به روز کوچکتر می‌شد و مردم زیر بار فشار‌های سنگین اقتصادی بودند و مردم بی سابقه‌ترین تورم‌ها یعنی تورم ۶۰ درصد را لمس می‌کردند و ارزش پول ملی سقوط بی سابقه‌ای را تجربه کرده بود. این وضعیت بار سنگین تری را بر دوش کارگران گذاشته بود و زندگی آن‌ها را با چالش جدی مواجه کرده بود.
نگاه مثبت دولت به مزد کارگران
در این شرایط دولت برای سال ۱۴۰۱ دستمزد کارگران را نسبت به سال ۱۴۰۰، ۵۷.۴ درصد افزایش داد، به گونه‌ای که حداقل دستمزد ماهانه از دومیلیون و ۵۵۴هزار و ۹۵۰تومان به چهارمیلیون و ۱۷۹هزار و۷۵۰تومان و حداقل دستمزد روزانه از ۸۸هزار به ۱۳۹هزار تومان رسید.
افزایش چشم گیری که مبنتی بر شعار انتخاباتی دولت مبنی بر حمایت از محرومان بود تا کم توجهی دولت گذشته به کارگران جبران شود و این افزایش بتواند فاصله معیشت کارگران با دیگر اقشار جامعه را کم کند هرچند این اقدام تبعات سنگینی برای دولت داشت و باعث اعتراضات گسترده دیگر اقشار جامعه از مدیران دولتی با حقوق چند ده میلیونی گرفته تا رانندگان اتوبوسی که بیش از ۲۰ میلیون تومان حقوق می‌گرفتند شد، اما دولت مصمم پای حمایت از کارگران ایستاد. هرچند موافقان سرمایه داری این افزایش را به ضرر کارگران می‌دانستند، اما کارشناسان این موضوع را رد کرده و معتقدند افزایش دستمزد کارگران سهم ناچیزی بین ۷ تا ۹ درصدی در نرخ تورم دارد.
هر چند این افزایش حقوق بی سابقه توانست آلام بسیاری از کارگران را التیام ببخشد، اما با توجه بر برنامه دولت مبنی بر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و اصلاحات اساسی اقتصادی و افزایش قیمت ها، شیرینی این اقدام بی سابقه دولت برای کارگران را کمتر کرد و کارگران در برخی کارخانه‌ها اعتراضاتی را داشتند. اعتراضاتی که حالا برخی در داخل و خارج از آن خشنود هستند؛ کسانی که معیشت و دغدغه‌ها کارگران برایشان اهمیتی ندارد و تنها به دنبال ماهیگیری از این آب گل آلود هستند. اکثر کارگران، اما از دیگرسو با توجه به تجربه ماه‌های گذشته امید بیشتری به آینده و تطابق دستمزدشان با نیازهایشان دارند. نگاهی که می‌تواند به نوعی کمک و فرصت دادن به دولت برای پیشبرد برنامه هایش باشد.
قدرشناسی رهبر انقلاب از کارگران
البته رهبر معظم انقلاب در ۱۹ اردیبهشت سال جاری در دیدار که با کارگران داشتند، اعتراض کارگران را در مواردی به حق دانسته و فرمودند: " این دیدار همه ساله‌ی ما با کارگران، قدرشناسی از کارگران، تشکر از کارگران و ارزش دانستن برای نفس کار است؛ لذا ما میخواهیم هم از کارگران عزیزمان تشکر کنیم و به تبع نبی مکرم اسلام دست شما‌ها را ببوسیم، هم میخواهیم ارزش کار در جامعه معلوم بشود. کار یک ارزش است در اسلام. " یکی از اعتراضات کارگران که مورد تایید رهبری هم قرار گرفت نحوه واگذاری کارخانه‌ها است که با واگذاری‌های غیر اصولی نه تنها کارگران بسیاری بیکار می‌شوند و معیشت خانواده‌های زیادی از کارگران را به خطر می‌اندازد، بلکه ضربه سنگینی را به تولید ملی و اقتصاد کشور وارد می‌کند. رویکردی که در سال‌های گذشته کارگران زیادی را به چالش کشیده است. سوء استفاده به اسم خصوصی سازی نیز روی دیگر این سکه است که دولت سیزدهم بیش از سایر دولت‌ها به آن حساس است.
البته اعتراض حق کارگران است و پس از انقلاب نیز بار‌ها کارگران با تجمع و اعتراض خواسته‌های خود را به گوش مسئولان رسانده اند، اما در شرایطی که دولت گام بلندی برای حل مشکلات آن‌ها برداشته است، تحمل و امید به آینده می‌تواند جایگزین مناسبی برای اعتراض و مشغول کردن دولت باشد؛ آنهم دولتی که اقدامات مثبتی برای کاهش مشکلات کارگران انجام داده است.
تصویب لایحه حق تشکل و مذاکره دسته جمعی
نمایندگان مجلس نیز در نشست علنی روز سه شنبه (۲۱ تیرماه) مجلس شورای اسلامی در جریان رسیدگی به گزارش کمیسیون اجتماعی در مورد لایحه تصویب مقاوله نامه حق تشکل و مذاکره دست جعمی مورخ ۱۹۴۹ با تصویب آن با ۱۶۱ رأی موافق، ۴ رأی مخالف و ۶ رأی ممتنع از مجموع ۲۱۳ نماینده حاضر در جلسه موافقت کردند.
در این نشست، محمدرضا صباغیان بافقی در مخالفت با کلیات گزارش کمیسیون اجتماعی در مورد لایحه تصویب مقاوله نامه حق تشکل و مذاکره دسته‌جمعی گفت: امروزه برخی از کارگران اخراج می‌شوند، زیرا به قانون کار توجهی نمی‌شود. نماینده مردم مهریز و بافق و بهاباد و خاتم و ابرکوه در مجلس یازدهم اظهار کرد: متاسفانه کارگران حق اعتراض ندارند، از این رو نباید کار‌های نمایشی انجام دهیم، بلکه باید به دغدغه‌های آن‌ها رسیدگی شود.
وی با بیان اینکه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی فقط حداقل حقوق کارگران را تعیین می‌کند، اما وزیر مربوط به کارگران نیست! ادامه داد: امروزه کارفرمایان از اتباع بیگانه استفاده می‌کنند، زیرا آن‌ها را بیمه نکرده و حقوق کمی به آن‌ها پرداخت می‌کنند، در واقع کارگری به شکل برده داری نوین صورت می‌گیرد. صباغیان بافقی تصریح کرد: قرارداد‌های جمعی و بین المللی خوب است و می‌تواند به جایگاه کارگر کمک کند، اما هنوز شاهد عدم اجرای قانون کار در کشور خودمان هستیم، لذا باید ابتدا درصدد تحقق قوانین داخلی باشیم.
در ادامه محمد علیپور نیز در موافقت با کلیات لایحه مذکور گفت: کشورمان عضو سازمان ملل بوده و براساس این مهم حقوق بشر را رعایت می‌کند، اما امروزه مشاهده می‌شود که مولفه حقوق بشر بر علیه کشورمان استفاده شده و نسبت به آن سیاه نمایی می‌شود. نماینده مردم ماکو و چالدران و پلدشت و شوط در مجلس یازدهم افزود: امروزه کشورمان در عرصه بین الملل ایفای نقش می‌کنند، لذا
درخصوص موضوع لایحه فوق نیز باید اذعان کرد ما تافته جدابافته نیستیم و همراهی ما با این مجموعه می‌تواند سبب دفاع از حق و حقوقمان شود.
وی تصریح کرد: مبانی و مفهوم قوانین مربوط به کار در کشورمان متفاوت با دنیا است، به عنوان مثال در دنیا مفهوم ازخودگذشتگی و ایثار وجود ندارد، اما مشاهده می‌شود کارگران در کشورمان قبل و بعد از انقلاب و حتی در دوران جنگ تحمیلی نقش آفرینی کرده و حتی امروزه در شرایط تحریمی، اجازه تعطیلی کارخانجات را ندادند.
مجلس و دولت؛ همراه با کارگران
براین اساس در ماده واحده آمده است: لایحه تصویب مقاوله نامه حق تشکل و مذاکره دست جعمی مورخ ۱۹۴۹ شماره ۹۸ مشتمل بر یک مقدمه و ۱۶ ماده به شرح پیوست تصویب و اجازه تصویب اسناد آن داده می‌شد. در تبصره یک تاکید شد: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مسئولیت اجرای این قانون را برعهده دارد و مکلف است آئین نامه اجرایی آن را ظرف مدت ۶ ماه پس از تصویب قانون تهیه و برای تصویب به هیات وزیران تقدیم کند.
وزارت مذکور موظف است پیش نویس لوایح موردنیاز در اجرای این قانون تهیه و برای تصویب به مراجع ذیربط تقدیم کند. همچنین تبصره ۲ می‌گوید: رعایت اصول ۷۷، ۱۲۵ و ۱۳۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اجرای این قانون الزامی است. کارگران همانطور که ذکر آن رفت بیشتر از هر زمانی مورد توجه مسئولان قرار گرفته اند و این اتفاق می‌تواند زمینه ساز حل مشکلات آن‌ها در سال‌های اخیر باشد؛ مشکلاتی که برآمده از بی تدبیری هاست و برای حل آن همه باید دست به دست هم بدهند. همکاری کارگران با مسئولان برای حل مشکلاتشان امروز بیش از هر زمانی اهمیت پیدا کرده است.
