به گزارش سراج24؛ رهبر معظم انقلاب در قسمتی از بیانات خود در دیدار همافران به مناسبت سالروز ۱۹ بهمن ۱۳۵۷ با استناد به آیات ۱۵ و ۱۶ سوره طارق فرمودند: «هایزر در خاطراتش می‌نویسد -من البتّه خودم ندیدم این کتاب را، برای من نقل کردند- که نیروی هوایی جایی بود که ما حتّی انتظار کمترین ناآرامی را در آن نداشتیم؛ زیرا از نظر فرماندهی و آموزش با آمریکا ارتباط نزدیکی داشت. شاید خیلی از همان کسانی که آن روز در آن جریان عظیم تاریخی شرکت کردند، عمدتاً کسانی بودند که تحصیلاتشان در آمریکا انجام گرفته بود و آنجا با فرهنگ آمریکایی آشنا بودند؛ امّا اینها از آنجا ضربه خوردند. خب این نشانه این است که وعده الهی صادق است؛ خداوند فرمود: اِنَّهُم یَکیدونَ کَیدًا. وَ اَکیدُ کَیدًا؛ دشمنان ترفند می‌زنند، و من هم در مقابلشان به آنها ترفند می‌زنم.»
در این نوشتار به بررسی تفاسیر پیرامون این دو آیه می‌پردازیم:
متن آیات: «إِنَّهُمْ یَکِیدُونَ کَیْدًا، وَأَکِیدُ کَیْدًا»
ترجمه آیات: «آنان دست به نیرنگ مى‌زنند، و من هم در مقابل مکرشان مکر خواهم کرد.»
مرحوم علامه طباطبایی در تفسیر المیزان پیرامون این دو آیه بیان می‌دارد که: «کفار با کفرشان و انکار معادشان همه در این فکرند که با حیله‌هایى نور خدا را خاموش و دعوت تو را باطل سازند و من هم علیه ایشان حیله مى‌کنم و حیله خداى تعالى همین است که ایشان را به دشمنى با سعادت خود وا مى‌دارد، استدراج مى‌کند مى‌فرماید: مال و اولاد بیشترى مى‌دهم، بر دل‌هایشان مهر مى‌زنم و گمراهشان مى‌کنم و بر گوش و چشمشان پرده مى‌افکنم؛ این چنین حیله مى‌کنم، تا در آخر به سوى عذاب روز قیامتش بکشانم.»
در حقیقت جنس مکر الهی متفاوت از جنس مکر و حیله انسان‌ها نسبت به همدیگر است و خداوند با رها کردن کفار و مشرکان به حال خود و رهنمون ساختن آنها در مسیر انحطاط و گمراهی، آنها را به سوی عذاب الهی سوق می‌دهد. به عبارتی بزرگترین مکر خداوند نسبت به کفار بستن چشم و گوش و قوه تفکر آنان در برابر حق و حقیقت است.
آیت‌الله مکارم شیرازی نیز در تفسیر نمونه در این‌باره آورده است که «خداوند براى تسلى خاطر پیامبر (ص) و مؤمنان از یکسو و تهدید دشمنان اسلام از سوى دیگر مى‌افزاید: آنها پیوسته حیله مى‌کنند و نقشه‌ها مى‌ریزند؛ انهم یکیدون کیدا. و من نیز در برابر آنها نقشه مى‌ریزم و نقشه‌هاشان را نقش بر آب مى‌کنم؛ و اکید کیدا.
آرى آنها پیوسته نقشه‌هاى شومى براى مبارزه با تو طرح مى کنند: گاه از طریق استهزا وارد مى‌شوند، گاه به محاصره اقتصادى دست مى‌زنند، گاه مؤمنان را شکنجه و آزار مى‌کنند، گاه مى‌گویند به این قرآن گوش فرا ندهید و به هنگام تلاوت آن قال و غوغا مى‌کنند تا پیروز شوند، گاه ساحرت مى‌خوانند، گاه کاهنت مى‌گویند، گاه دیوانه‌ات مى‌شمرند، گاه در آغاز صبح ایمان مى‌آورند و عصرگاهان کافر مى‌شوند تا گروهى را به دنبال خود بکشند، گاه مى‌گویند کسانى که دور تو را گرفته‌اند فقرا و بینوایانند آنها را دور کن تا ما با تو باشیم، گاه مى‌گویند: لااقل بعضى از خدایان ما را به رسمیت بشناس تا با تو همراه شویم و گاه نقشه تبعید یا قتل تو را مى‌کشند. خلاصه هر لمحه به شکلى و هر دم به لباسى درمى‌آیند تا جمع تو را متفرق سازند و یارانت را در فشار بگذارند یا تو را از میان بردارند و نور خدا را خاموش کنند ولى اینها باید بدانند خدا اراده کرده است این نور عالمگیر شود؛ این نور الهى است که با پف کردن این و آن خاموش نمى‌شود، این خورشید فروزان آسمان است که با چشم‌پوشى خفاشان از بین نمى رود. آنها نقشه مى‌کشند و ما هم نقشه مى‌کشیم.
منظور از کید دشمنان در آیه مورد بحث روشن است که نمونه‌هاى آن را در بالا اشاره کردیم و قرآن پر است از نقل توطئه‌هاى موذیانه و نقشه‌هاى شرورانه آنها اما در اینکه منظور از کید الهى در اینجا چیست، بعضى گفته‌اند، همان مهلت‌دادنى است که سرانجام منتهى به عذاب دردناک مى شود و بعضى آن را به معنى خود عذاب دانسته‌اند ولى مناسب‌تر این است که گفته شود منظور همان الطافى است که شامل حال پیامبر (ص) و مؤمنان مى‌شد و دشمنان اسلام را غافلگیر مى‌ساخت و کوشش‌هاى آنها را از میان مى‌برد و توطئه‌هاى آنان را درهم مى‌شکست که نمونه‌هایش در تاریخ اسلام فراوان است.»
رهبر معظم انقلاب در سخنانی بازگشت کید دشمنان به خودشان با نام بردن از انقلاب و امام و نظام اسلامی و برانگیختن حس کنجکاوی و جستجوگری مردم دنیا برای شناخت ماهیت و واقعیت انقلاب و نظام دینی را براساس این آیه توضیح داده و می‌فرمایند: «دشمنان ما به قصد دشمنى نام ما را بردند و درباره امام ما و نظام ما سخن گفته‌اند، اما «اِنَّهُم یَکیدونَ کَیدًا. وَ اَکیدُ کَیدًا»؛ این را خداى متعال می‌فرماید؛ آنها با این نیت، این حرکت وسیع را آغاز کردند اما در نهایت براى ما یک فرصتى به‌وجود آمد، چون حس کنجکاوى مستمعانِ این دستگاه‌ها در سراسر جهان تحریک شد. در کشورهاى اسلامى و در منطقه ما بیدارى اسلامى - که احساسات ضد استکبارى در آن بر هر پدیده دیگرى غلبه داشت - خود نشانه همان کنجکاوى و پاسخ‌گیرى و پاسخ‌یابى است و این همچنان ادامه دارد. (بیانات در مراسم بیست و پنجمین سالگرد رحلت امام خمینی، ۱۴ خرداد ۱۳۹۳)
در نهایت براساس این دو آیه می‌توان گفت نیرنگ کفّار، دائمى، سخت و حتمى است و امت اسلامی نباید از آن غافل شود و تصور کند دشمن روزی از این مکر و فریب دست می‌کشد. در واقع دشمنان ما در باطل خود ثابت قدم و استوار هستند و حتی شکست‌های مداوم آنان را از طراحی نقشه و توطئه جدید بازنمی‌دارد و در این میان غفلت از این رویکرد دشمن و تصور برتری کامل بر دشمن، می‌تواند زمینه اثرگذاری توطئه‌های دشمن را در جامعه اسلامی فراهم کند.
نکته دیگر اینکه خداوند متناسب با عمل انسان با او برخورد می‌کند و اگر انسان به دنبال کید باشد، گرفتار کید الهى مى‌شود؛ کیدی نه از جنس کید انسانی بلکه به قیمت دوری از پروردگار و سوق یافتن به سمت عذاب الهی. از طرف دیگر این آیه خداوند را طرف حساب کافران قلمداد کرده که در مقابل کیدی که علیه امت اسلامی می‌کنند با کید متقابل مواجه خواهند شد؛ به تعبیر رهبر معظم انقلاب « آنها مکر و توطئه می‌کنند؛ ما باید در مقابل آنها ضدّ مکر، ضدّ توطئه و ضدّ حمله کنیم؛ «و مکروا و مکراللَّه»، «انّهم یکیدون کیدا و أکید کیدا». اگر از دشمنی آنها غفلت کردیم، باخته‌ایم. اگر برای ضدّ حمله آنها چاره‌ای نیندیشیم، دشمن را به دست خود موفّق کرده‌ایم.» (بیانات در دیدار جوانان استان اصفهان، ۱۲ آبان ۱۳۸۰)
لذا از منظر قرآنی و این دو آیه به خوبی می‌توان فرمان اخیر ایشان درباره تهاجم ترکیبی متقابل به جبهه دشمن را تبیین و تفسیر کرد. این فرمان نشان می‌دهد دیگر بیش از این نمی‌توان در مقابل جنگ پیچیده و چندلایه روانی، رسانه‌ای، تبلیغاتی دشمن در کنار هجمه‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی صرفاً در لایه دفاعی و پاسخگویی به این حملات بود و باید ابتکار عمل را به دست گرفت تا جامعه فریب کید دشمن را نخورد و راهکار آن ارتقای آگاهی و بصیرت جامعه در قالب جهاد تبیین است.
