به گزارش سراج24 با حکم چهار مرجع تقلید در مورد حرمت استفاده از مکالمه تصویری زنده که هم اکنون توسط اپراتور نسل سوم- رایتل- خدمات دهی می شود،دوباره بحث های رابطه احکام فقهی و دین با مسائل مستحدثه و تکنولوژی های ارتباطی معاصر مطرح شد. آخرین باری که این مسائل در جامعه مطرح شد به حکم تحریم سرمایه گذاری به شکل گلدکوئیست بر می گردد. به نظر می رسد در این موقف ها، دانایی جامعه اسلامی ایران نسبت به مناسبات فقه شیعه و مسائل مستحدثه بالا رفته و انشالله موجب معرفت بیشتر خواهد شد.
اما گذشته از آنکه چه شد برخی مراجع حکم به تحریم استفاده از چنین امکان ارتباطی را دادند در ابتدا مسئله را به خوبی باید شناسایی کنیم. مهمترین ویژگی ارتباطات تلفنی، در نوردیدن مکان است، یعنی دو طرف ارتباط می توانند در هر جایی باشند بدون اینکه اطلاعی از مکان هم داشته باشند. در ارتباطات تلفنی فقط حس شنوایی انسان درگیر ارتباط است و به همان اندازه ارتباط گیر می تواند اطلاعات کسب کند.
در ارتباط تصویری، حس بینایی نیز در ارتباط مشارکت داشته و آگاهی دو طرف ارتباط را از بسیاری متغیرهای مجهول دیگر تأمین می کند، مثلا: بخشی از ارتباطات غیرکلامی خصوصا در صورت، مکان طرف مقابل و حتی اطرافیان او،... همچنین اینگونه از ارتباط پاسخی به نیاز دیده شدن و نیاز ارتباط زنده و ارزان نیز هست. البته این ارتباط پیامدهایی خواهد داشت که کنترل شده نبوده و می تواند ناشی از عدم سواد رسانه ای مصرف کنندگان ارتباطات تصویری زنده باشد.
خاطره ای را یکی از دوستان نقل می کرد که به آفات این ارتباطات تصویری برای خانواده هایی که حدود شرعی و معنوی برایشان حائز اهمیت است اشاره داشت. در حقیقت با این ارتباط به طور ناخواسته برخی اتفاقات خواهد افتاد. خصوصا وقتی یک طرف ارتباط در حریم خصوصی خانواده و خانه قرار گرفته باشد.
فروض دیگری اعم از سوء استفاده از تصاویر و حتی اتفاقات ناخواسته را می توان در نظر گرفت:
•وقتی شماره گیری اشتباه رخ دهد و گیرنده تماس تصویری را انتخاب کند.
•وقتی طرف مقابل نداند که با پاسخ گویی، مکالمه به صورت خودکار به تصویری شدن منتقل می شود.
•وقتی سوء استفاده گر برای آشنایی بیشتر از طرف مقابل درخواست ارتباط تصویری کند.
•امکان مبادرت به جایگزینی ارتباط تصویری به جای ارتباطات رودر روی خانوادگی و دوستانه
•و ....
هرچند فوایدی نیز می توان برای این ارتباط فرض گرفت:
•ارتباط تصویری خانواده از راه دور و انتقال صمیمیت تسهیل می شود.
•راحت تر شدن به اشتراک گذاری احساسات و عواطف در شادی و غم.
•و ....
اما آن موردی که هم اکنون در تبلیغات اپراتور رایتل دیده می شود به گونه ای تمسک به گرایشات دینی است. در یکی از تبلیغات این اپراتور نشان داده می شود که زائر امام رضا علیه السلام توانسته است با نمایش حرم امام هشتم حس زیارت را به طرف مقابل منتقل کند، در صورتی که این کار، امر مطلقی نیست، زیرا معمولا حس افراد بیش از آنکه در یک تماس چند دقیقه ای متحول شود، وابسته به شرایط زمانی و مکانی خود بوده و در گرو فضای پیرامونی خود است.
اما آنچه که مورد نظر مراجع تقلید در فتوای به تحریم ارتباط تصویری زنده بوسیله گوشی همراه بوده، مسئله ارتباط عفیفانه است. ارتباط عفیفانه به ارتباطات انسانی تحت کرامت انسان و دوری از پیام های خلاف این کرامت گفته می شود که موجب حفظ حریم های خصوصی افراد جامعه می شود. از آنجایی که مراجع تقلید برای فتوا شرایط اجتماعی و فرهنگی زمان را در نظر گرفته و مصالح و مفاسد جامعه مسلمین را می سنجند بنابراین فتوای ایشان ناظر به همین شرایط بوده و امکان تغییر نیز هست.
معمولا سواد استفاده از تکنولوژی ارتباطی با اندکی تأخیر به جوامع منتقل می شود، هرچند امکان این تأخیر می تواند چند ماه یا سال به طول انجامد، اما با درک و فهم استفاده از این امکان ارتباطی قاعدتا از آسیب های آن کاسته شده و فواید آن مدنظر قرار می گیرد، بنابراین ضمن تأسی به حکم مراجع لازم است نهادهای رسمی و غیر رسمی کشور بر ارتقاء سواد رسانه ای افراد جامعه اهتمام ورزند تا شاید شاهد روزی باشیم که براساس آموزه های دینی به خلق رسانه ای جدید دست یافته ایم.
منبع:فرهنگ نیوز
