آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) که مسئولیت تمامی حملات هواپیماهای بدون سرنشین این کشور در تمامی نقاط جهان را برعهده دارد یکی از بیشترین حملات پهپادهای نظامی خود را در افغانستان طرح ریزی و به انجام رسانده که در بیشتر اوقات به جای هدف قرار دادن تروریستها، غیر نظامیان افغانستان را هدف حملات خود قرار میدهد.
در این گزارش فهرستی از حملات هوایی هواپیماهای بدون سرنشین ایالات متحده آمریکا به افغانستان در سالهای مختلف میلادی عرضه میشود که تعداد حملات این پهپادهای نظامی و همچنین تعداد تلفات وارده به مردم افغانستان به صورت دقیق گردآوری شده است.
این اطلاعات بر اساس گزارش سازمانهای مستقل حقوق بشری محلی و بینالمللی و همچنین بر اساس برخی گزارشهای مربوط به ارگانها ونهادهای وابسته به سازمان ملل تهیه شده است.
حملات هواپیماهای آمریکایی اعم از جنگندهها، بمبافکنها و هواپیماهای بدون سرنشین از سال ۲۰۰۱ میلادی و با حمله نظامی این کشور به افغانستان به بهانه مبارزه با عناصر وابسته به سازمان تروریستی القاعده آغاز شد و تا کنون با گذشت ۱۶ سال همچنان ادامه دارد.
در آغاز راه، با حضور نظامی آمریکا در افغانستان، مبارزه با تروریسم سازمان یافته القاعده و به تبع آن طالبان را کلید خورد و هواپیماهای بدون سرنشین آمریکا بیشتر ماموریت شناسایی پناهگاههای عناصر تروریست را برعهده داشته و ماموریت نظامی با هدف نابودسازی این پایگاهها به جنگندهها و بمبافکنها محول شده بود.
«اتاق هدایت و عملیات پهپادها در پایگاه هوایی بگرام افغانستان»
ولی با محدود شدن حضور نظامی آمریکا در افغانستان این هواپیماهای جاسوسی تبدیل به «پرندگان مرگ» آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) بر سر مردم افغانستان شدند و پهپادهای شناسایی-نظامی ایالات متحده ضمن جمعآوری اطلاعات اماکن مختلف، عملیات انهدام مقر عناصر تروریستها را نیز بر عهده گرفتند.
ولی آیا این سفیران نامرئی مرگ فقط عناصر تروریست را هدف قرار میدهند؟
در ادبیات مبارزه با تروریسم آمریکایی، ارزش و جایگاهی برای شهروندان غیرنظامی تعریف نشده است و به رغم اینکه آمریکا با جمعآوری اطلاعات مدعی است که تروریستها را هدف قرار می دهد بیش از ۸۰ درصد حملات هوایی پهپادهای نظامی آمریکا مردم عادی را هدف گرفتند.
بر اساس این گزارشها از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی تا کنون ۱۳۱۹ حمله هوایی در افغانستان صورت گرفته است که در این بین ۴۵۱ تا ۶۶۱ نفر جان خود را از دست دادهاند. از این میان هشت نفر از قربانیان را کودکان تشکیل میدهند و چیزی بین ۱۲۱ تا ۱۶۲ نفر نیز زخمی شدهاند. این در حالیست که نیروی هوایی آمریکا بدون اشاره به تعداد قربانیان، شمار حملات هوایی خود از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون را ۴۳۱ مورد اعلام کرده است.
همچنین در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۰۷۱ مورد حمله هوایی هواپیماهای بدون سرنشین در افغانستان گزارش شده است که در پی این حملات چیزی در حدود ۱۶۰۰ نفر جان خود را از دست دادهاند. در حملات این سال نیز ۷ نفر از قربانیان را کودکان تشکیل می دهند و ۲۴۳ نفر هم زخمی شدهاند.
«نوسان حملات پهپادهای آمریکایی در افغانستان/ بازه: ژانویه ۲۰۱۵ تا ژوئن ۲۰۱۷»
تفاوت آمارها میان سال ۲۰۱۶ میلادی و سال ۲۰۱۷ میلادی (که هنوز به پایان نرسیده) نشانگر این امر است که با تغییر دولت در ایالات متحده آمریکا و به قدرت رسیدن «دونالد ترامپ» خوی جنگطلبی و تروریسم دولتی ایالات متحده باز جان تازهای یافته است.
نیروی هوایی آمریکا ولی تعداد حملات هوایی پهپادهای این کشور در افغانستان را باز هم بدون ذکر تعداد قربانیان ۶۱۵ مورد اعلام کرده است.
اما در سال ۲۰۱۵ میلادی آمار حملات چیزی در حدود یک چهارم حملات در سال ۲۰۱۶ میلادی بوده است. بر این اساس در این سال ۲۳۶ حمله گزارش شده است که طی این حملات چیزی حدود ۱۴۳۴ نفر جان خود را از دست دادهاند. سهم قربانیان کودک در این بین ۱۶ نفر بوده و ۱۴۷ نفر هم مجروح شدند. البته در آمار نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا تعداد این حملات در سال ۲۰۱۵ بیش از ۴۱۱ حمله نیست.
«گستره جغرافیایی عملیاتهای هوایی آمریکا در افغانستان و پاکستان»
گفتنی است که در آمار منتشر شده از ماه آوریل سال جاری میلادی و درست زمانی که اولین زمزمههای انتقال گروه تروریستی داعش به افغانستان توسط آمریکا بر سر زبانها افتاد آمار حملات پهپادها کاهش شدیدی پیدا کرده و عملیات این هواپیماهای بدون سرنشین بر خلاف عملیاتهای سابق که به نقطه زنی دقیق میپرداختند به عملیاتهای کور و بیهدف تغییر طیف داده است.
لازم به ذکر است که عملیات این هواپیماها در محل اجتماع «ولایت خراسان» خلافت چهارم خودخوانده گروه تروریستی داعش به طرز عجیبی بیهدف دنبال میشود که یا از عدم اطلاع دقیق سرویسهای اطلاعاتی ایالات متحده آمریکا از محل حضور و تجمع عناصر داعش نشأت میگیرد که بسیار دور از ذهن بوده و یا ناشی از بیتوجهی و حتی همکاری این سرویسها در پر و بال دادن به عناصر این گروه تروریستی در افغانستان است.
«تعداد زخمیها به جا مانده از عملیات پهپادها/ بازه: ژانویه ۲۰۱۵ تا ژوئن ۲۰۱۷ »
همچنین در ۹۵۳ حمله انجام شده توسط پهپادهای آمریکایی در سال ۲۰۱۴ میلادی بیش از هزار و ۱۴۷ نفر در افغانستان جان خود را از دست دادند. در حملات این پرندگان مرگ در سال ۲۰۱۳ میلادی که عراق و افغانستان مشترکاً شاهد ۵۰۰ حمله هواپیماهای بدون سرنشین آمریکایی بودند دستکم سه هزار و ۶۷۴ نفر کشته شدند. این هواپیماها در سال ۲۰۱۲ میلادی ۹۴۷ نفر را به کام مرگ فرستادند.
نکته عجیب در خصوص آمارهای منتشر شده در افغانستان این است که پیش از سال ۲۰۱۴ آمارهای مربوط به حملات هوایی به افغانستان به طرز عجیبی ضد و نقیض ارائه میشده است و این زمان درست مقارن است با روی کار آمدن دولت وحدت ملی افغانستان به ریاست «محمد اشرف غنی» و امضای قرداد امنیتی کابل- واشنگتن.
نکتهای که در اینجا باید به آن اشاره شود این است که تمامی NGOها و جریانهای فعال در حوزه حقوق بشر که به صورت تخصصی بر روی یکی از چالشهای جغرافیای آسیای میانه و جنوب آسیا، یعنی حمله پهپادهای آمریکایی فعالیت میکنند و اختصاصاً در تهیه و انتشار گزارش در مورد پاکستان و افغانستان مشغول هستند؛ هیچگونه انعکاسی نسبت به آمار دقیق و موردی از زمان ورود نظامی ایالات متحده به افغانستان ارائه نکردهاند و این روند تا اوایل سال ۲۰۱۴ میلادی ادامه دارد.
«شیوه ناوبری و هدایت ماهواری پهپادها در افغانستان»
بر اساس شیوه و روند فعالیت ایستگاه های مرکب اطلاعاتی- نظامی آمریکا در افغانستان و همچنین آمایش سرزمینی و جغرافیایی آنها باید گفت که:
۱- اغلب عملیاتهای هوایی که توسط پهپادها انجام میشود به جهت تامین امنیت این ایستگاهها و ایجاد حاشیه امن برای حفظ جان نظامیان ایالات متحده صورت میگیرد که نقشههای منتشر شده از نقاط عملیاتی گویای این موضوع است.
۲- آزمایش انواع تسلیحات خصوصاً راکتهای هدایتشونده، بمبهای چند تنی و همچنین رفع اشکالات سیستمهای مخابراتی، ماهوارهای، ناوبری و اُپتیکی در دستور کار این پروژه قرار داشته و دارد که در این راستا باید به آزمایش مادر بمبها در ماههای اخیر اشاره کرد.
۳- مخابره این پیام به افکار عمومی جهان که ایالات متحده پس از انعقاد قرارداد امنیتی کابل-واشنگتن با دولت وحدت ملی افغانستان، نقش موثر و مفیدی در بحث مبارزه با تروریسم ایفا کرده است.
«نمایی از مانیتورینگ هدف به صورت زنده در ولایت قندوز/ شمال افغانستان»
۴- نمایش قدرت و به رخ کشیدن آن توسط ایالات متحده در بحث انجام عملیاتهای نقطهزنی و دقیقزنی که علاوه بر افکار عمومی افغانستان، روسیه یکی از مخاطبان جدی آن است. به صورتی که واشنگتن قصد دارد با انجام این سلسله از عملیاتها علاوه بر نمایش قدرت نظامی؛ در فاز میدانی و سیاسی مسکو را مورد خطاب قرار دهد که حرف اول و آخر در بحث مبارزه با تروریسم از سال ۲۰۰۱ میلادی تاکنون را آمریکا خواهد زد.
بنابراین بر اساس آمارهای منتشر شده و همچنین نقاط عملیاتی هواپیماهای بدون سرنشین ایالات متحده و آمار تلفات غیرنظامیان این معنا استنباط میشود که عمده تلاش ایالات متحده آمریکا از به کارگیری گسترده پهپادها در خاک افغانستان و پاکستان نه تنها جنبه مبارزه با تروریسم و برجسته سازی موضوع حقوق بشر را به تصویر نمیکشد بلکه ابعاد نظامی و اطلاعاتی آن برای پررنگ کردن پرستیژ ایالات متحده مدنظر است که حداقل تا سال ۲۰۲۴ که نظامیان آمریکا در افغانستان حضور دارند این روند ادامه خواهد داشت اما بر اساس راهبردهای دموکراتها و جمهوریخواهان حاکم بر کاخ سفید فراز و فرودهای آن متغیر خواهد بود.