دزدی کاشی‌های تاریخی در آشفته‌بازار میراث‌فرهنگی

وقتی تقاضا زیاد باشد عرضه نیز افزایش می‌یابد. فقط کافی است سری به مغازه‌های عتیقه فروشی خیابان منوچهری بزنید و یا به جمعه بازار بروید تا از ارقام نجومی که این کاشی‌ها دارند مطلع شوید. حتی خرید و فروش کاشی و دیگر تزئینات وابسته به معماری در سایت‌های آنلاین نیز ماجرایی است که هیچ کسی پیگیر آن نیست.

ماجرای دزدیده شدن کاشی های تاریخی، از اول زمستان سال 1394 پررنگ شد. بیش از 6 ماه از انتشار نخستین خبر از این واقعه می‌گذرد اما هیچ اقدام جدی از سوی مسئولان سازمان میراث فرهنگی برای پیگیری و جلوگیری از ادامه این روند صورت نگرفته است تا جایی که این بی تفاوتی برای خیلی از دوستداران میراث فرهنگی جای پرسش باقی گذاشته است.

بی تفاوتی مسئولان سبب شد کاشی دزدی که در تهران رواج پیدا کرده بود و باقی مانده طهران قدیم را به یغما می برد به دیگر شهرها از جمله شیراز نیز سرایت کند.

9 دی 1394 خبر از دزدیده شدن کاشی های سردر خانه «صدیق اعلم ادیب»، نویسنده و سومین رئیس دانشگاه تهران در خیابان برادران شهید قائدی تهران در منطقه 12 شهرداری تهران آمد.

دزدی این کاشی‌ها در حالی صورت گرفت که جداسازی آنها به دلیل ارتفاع سردر کار بسیار مشکلی بود.

اما با وجود پیگیری رسانه‌ها رئیس و معاون اداره میراث فرهنگی استان تهران، شهردار منطقه 12 و همچنین یگان حفاظت میراث فرهنگی استان تهران هیچ اقدامی درباره یافتن سارقان و جلوگیری از اتفاقات مشابه بعدی انجام ندادند.

21 دی 1394 سرقت کاشی‌های دو مسجد تاریخی در منطقه 12 شهرداری تهران رخ داد.

مسجد قنبرعلی خان کرد مافی و مسجد میرزا ‌ابوالحسن‌ معمارباشی دو مسجد تاریخی پایتخت بودند که افراد ناشناس کاشی‌های قدیمی آن را که حداقل عمر قاجاری داشتند، دزدیدند.

26 دی 1394 موج دزدی به خیابان سی تیر رسید و کاشی های یکی از خانه‌های تاریخی این خیابان در منطقه 12 شهرداری تهران سرقت شد.

با این تفاوت که سارق یا سارقان تنها توانسته بودند هفت قطعه کاشی از سردر را بدزدند و احتمالا به دلیل سختی در جداکردن کاشی‌ها از خیر دزدی مابقی گذشتند.

4 بهمن 1394 کتیبه کاشیکاری شده یکی از خانه‌های محله شاپور تهران در منطقه 12 شهرداری تهران دزدیده شد. اهالی محل مدعی شدند که ماه‌هاست خانه‌های این محله که کاشی دارند مورد دستبرد قرار می‌گیرند.

24 اسفند 1394 درست در هفته آخر سال کاشی‌های روزنامه ملی طوفان شرق وابسته به جمعیت نگهبانان اسلام و ایران و انجمن سخن سنج فردوسی در کوچه تنگ و باریک کنار مسجد حاج نایب در خیابان مصطفی خمینی (سرچشمه) در منطقه 12 شهرداری تهران دزدیده شد.

با اینکه این کاشی ها در سال 1321 خورشیدی ساخته شده بودند اما باز هم از دست دزدها در امان نماندند.

همچنین کاشی های مسجد آیت الله لواسانی در خیابان امیرکبیر کوچه جاویدی (میرزا محمود وزیر) در منطقه 12 شهرداری تهران نیز دزدیده شدند.

22 ‌اردیبهشت 1395 در یک سایت خرید و فروش آنلاین، شخصی یکی از کاشی‌های کاخ نیاوران را به قیمت 420 هزار تومان به فروش گذاشته بود. دزدها با سوء استفاده از خواب آرام مسئولان سازمان میراث فرهنگی و پیگیر نشدن دزدی دیگر کاشی‌ها آنقدر جرات پیدا کردند که این بار کاشی‌های کاخ نیاوران را برای فروش گذاشتند، اگر چه مسئولان کاخ نیاوران این آگهی را کذب و هرگونه دزدی از این کاخ را تکذیب کردند.

16 خرداد 1395 این بار دزدیدن کاشی‌ها از پایتخت به شیراز رسید. مسجد نصیرالملک شیراز که به دلیل رنگ خاص کاشی های آن به مسجد صورتی معروف است در تعطیلات خرداد مورد دستبرد سارقان قرار گرفت البته سارق این کاشی‌ها امروز اعلام شد که دستگیر شده است.

31 خرداد 1395 انجمن دوستداران میراث فرهنگی استان فارس خبر از دزدیده شدن کاشی‌های مدرسه خان شیراز دادند در حالی که مدیرکل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری استان فارس این دزدی را تکذیب کرد و مدعی شد که این کاشی‌ها خود به خود فرو افتاده‌اند.

دزدی کاشی‌ها، پنجره‌ها و کوبه‌ها از خانه های تاریخی همچنان ادامه دارد تعداد اندکی از آنها بازتاب رسانه‌ای دارند و بسیاری دیگر دزدیده می‌شوند و کسی هم خبری از آنها نمی‌گیرد و همچنان میراث فرهنگی نسبت به این اتفاق سریالی بی‌تفاوت است و نه تنها سارق یا سارقان را دستگیر و معرفی نمی‌کند بلکه از مالکان نیز پرس و جویی نمی کند. در حالی‌که به راحتی می توان رد این کاشی‌ها را در مغازه و پاتوق های عتیقه فروشی زد.

منبع:فارس