جشنواره عمار، تابلوی انقلاب اسلامی است

به گزارش سراج24،هفته‌نامه مثلث در شماره 296خود، گفت‌وگویی سینمایی درباره جشنواره عمار با محمد تقی فهیم منتقد سینما و تلویزیون داشته است.

در نسبت با دوره‌های گذشته فکر می‌کنید جشنواره امسال چه تغییراتی داشته است؟

اولین دوره‌های جشنواره به هر حال بسیار محدود برگزار شدند اما امسال جشنواره توانسته بود یک بخش بین‌المللی هم اضافه کند که پیشرفت بسیار خوبی محسوب می‌شود. منتها تعداد آثار رسیده به جشنواره‌ آنقدر زیاد بود که برگزارکنندگان ناچار شدند اعلام کنند که امکانات کافی برای ارزیابی آثار رسیده در بخش بین‌المللی ندارند. تا وقت برای رسیدگی به آثار بخش داخلی داشته باشند. این موضوع هر چند نشان دهنده رشد مثبت است اما از طرف دیگر نشان می‌دهد که مجریان‌ آن جشنواره که همگی جوان هستند و تجربه کافی ندارند با اینکه در بخش هایی عملکرد آنها خوب و قابل قبول بود هست اما در بخش‌هایی هم خطا داشته‌اند و باید گفت که از حداقل های مطلوب بسیار پایین‌تر بوده‌اند و هنوز باید چیزهای زیادی یاد بگیرند تا در این راه موفق باشند.

البته لازم است من اینجا تاکید کنم که تیم برگزارکننده جشنواره در سال جاری به نسبت سال قبل خیلی بهتر و پخته‌تر عمل کرده‌اند و در سال جاری بنا به ضرورتی که تشخیص داده‌اند مراسم افتتاحیه و اختتامیه جشنواره را در سالن بزرگ‌تری نسبت به سالن سینما فلسطین برگزار کرده‌اند رشد کمی و کیفی در تمام زمینه‌ها در جشنوراه کاملا قبال مشاهده است و سال به سال هم بهتر می‌شود. همین که از جاهای مختلف دنیا در جشنواره امسال حاضر شده‌اند و کار داده‌اند نشان دهنده پیشرفت این جشنواره است.

کارهایی که در سال جاری به جشنواره ارسال شده اند را چطور ارزیابی می‌کنید؟

ما نباید فراموش کنیم که جشنواره عمار موضوع محدودی دارد و رویکرد آن پذیرش کارهایی است که گفتمان انقلاب اسلامی را در جهان گسترش می‌دهند، یا متاثر از این گفتمان هستند، بنابراین کارهایی که به جشنواره ارسال می‌شوند باید به سختی از غربال جشنواره بگذرند و این موضوع باعث می‌شود هر کاری به راحتی نتواند در جشنواره حضور داشته باشد.

فکر می‌کنید برای اینکه عملکرد جشنواره در آینده بهتر شود باید چه مواردی مورد توجه قرار بگیرد؟

واقعیت این است که اگر جشنواره بخواهد برای سال‌های بعد عملکرد موفق‌تری داشته باشد و در حوزه‌های مختلف کارنامه‌اش قابل قبول باشد باید مسائل مالی‌اش را برطرف کند؛ اما مسئله مدیریت جشنواره هم مهم است و باید مورد توجه قرار بگیرد جشنواره باید از همه ظرفیت‌های موجود برای کمک به مطرح شدن خود استفاده کند. همین طور این نکته بسیار مهم است که جشنواره باید از یک سال قبل برنامه‌ریزی‌ها برای اینکه در جشنواره بعدی به کدام طرف حرکت کند را آغاز نماید. اینکه در جشنواره امسال گفته شده است که برای بررسی کارهای بخش بین‌الملل فرصت کافی وجود ندارد و برای همین آثار رسیده در این بخش را از داوری کنار گذاشته‌اند نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی‌های درستی انجام نشده است. نشان می‌دهد که اعتماد به نفس کافی در برگزارکننده‌های جشنواره وجود ندارد و خودشان هم خودشان را دست کم گرفته‌اند در حالیکه باید توجه شود که این جشنواره جشنواره خاصی است.

ما البته جشنواره‌های موضوعی دیگری هم داریم مثل جشنوراه مقاومت یا جشنواره دفاع مقدس، اینها هر کدام‌شان در چند روز برگزار می‌شوند و تمام می‌شوند. اما جشنواره عمار یک راه متفاوت است. هم در فرم و هم در ساختار و اجرا با جشنواره‌های دیگری که ما داریم فرق می‌کند و این موضوع باید مورد توجه قرار بگیرد. چون به هر حال این جشنواره تابلوی انقلاب است. ما غیر از جشنواره دفاع مقدس جشنواره دیگری نداریم که در چارچوب روشنی به انقلاب متعهد باشد. معمولا بیشتر جشنواره‌های ما دچار حاشیه‌هایی می‌شوند که گاهی کمر جشنواره‌ها را می‌شکند. چون در تدوین و تعیین مضامین و‌ آثاری که به جشنواره وارد می‌شود آیین‌نامه مدونی وجود ندارد اما در عمار این ضعف بزرگ باقی جشنواره‌ها خوشبختانه وجود ندارد. در این جشنواره همه چیز روشن است و در مورد پوشش و مسائل دیگر برای حضور شرکت‌کنندگان محدوده وجود دارد. همین طور در مورد روابط آدم‌ها. این موضوع از نقاط قوت انقلاب است. اتفاقا به دلیل همین رویکرد است که فیلم‌های این جشنواره مخاطبان گسترده‌ای دارند و فیلمسازان زیادی هم تعامل دارند که در این جشنوراه حاضر باشند. همانطور که می‌دانید ما در بخش توزیع فیلم و اکران با مشکل روبرو هستیم در نود درصد شهرها و در صددرصد روستاها سینما نداریم و این یکی از مسائل سینمای ماست. اتفاقا آدم‌هایی که در‌ آن مناطق زندگی می‌کنند هم بیشتر به دنبال فیلم‌هایی هستند که با گفتمان انقلاب اسلامی هماهنگی داشته باشد. حالا جشنواره عمار توانسته است با خلاقیت این مشکل را هم برطرف کند و از امکانات مساجد برای نمایش فیلم در مناطق مختلف ایران استفاده کند. این موضوع باعث می‌شود امکان اکران گسترده فیلم‌ها فراهم شود.

با این وجود جشنواره به روشنی در بخش اطلاع‌رسانی مشکل دارد

درست است. این هم یکی دیگر از انتقادهایی است که من به جشنواره و دوستان برگزار کننده آن دارم. هم در اطلاع‌رسانی و هم در اجرا در جشنواره مشکلات زیادی وجود دارد. با اینکه  برگزارکننده‌های جشنواره توانسته‌اند یک فرم ضد جریان جشنواره سینمایی به وجود بیاورند و از آن مدل تا حدودی فاصله بگیرند اما هنوز بی‌تجربگی در اجرا به چشم می‌خورد.

از طرف دیگر مشارکت افراد سرشناس در این جشنواره و جشنواره‌هایی از این نوع محدود است. به نظر می‌رسد این خطر در برابر جشنواره وجود دارد که به یک برنامه مسلکی تبدیل شود...

به نظر من هم این مشکل وجود دارد و به همین دلیل است که من بر اهمیت برنامه‌ریزی برای جشنواره تاکید می‌کنم. این جشنواره برای اینکه بتواند در بدنه اصلی سینما جای خود را باز کند باید برای آن برنامه‌ریزی شود. البته طبیعی است که این جشنواره به دنبال جذب موجودیت در جریان روشن‌فکری نیست که بخواهد در بدنه سینما خود را از آن چنان مطرح کند اما به جشنواره نیاز دارد برای اینکه دیده شود. از کسانی که می‌توانند ویترین جشنواره باشند، استفاده کند. جشنواره‌هایی مانند عمار نباید نسبت به چهره‌هایی که سالم هستند و از نظر اخلاقی قابل دفاع هستند زاویه داشته باشند. حضور چنین اشخاصی در این جشنواره‌ها در کنار تلاش‌ برای دیده‌شدن کسانی که معمولا دیده نمی‌شوند برای ایجاد یک ویترین لازم است. همچنین بسیاری از چهره‌های پیشکسوت هستند که می‌توانند در این جشنواره‌ها حاضر شوند و به این چهره‌های جوان که به دنبال ارائه یک راه جدید هستند کمک کنند. 10 روز جشنواره در واقع می‌تواند بهانه‌ای برای حضور و استفاده از این چهره‌ها باشد.

فکر می‌کنید که جشنواره عمار چقدر می‌تواند در گسترش آن چیزی که گفتمان انقلاب خوانده می‌شود موفق باشد و برای این هدف باید چه کاری انجام دهد؟

مهمترین چیز این است که برگزاری جشنواره باید حرفه‌ای باشد. نباید کار را صرفا با آزمون و خطا پیش برد و به تجربه خام متکی شد. جشنواره عمار این امکان را دارد که در سینما برای انقلاب تابلو باشد. درست است که این جشنواره می‌تواند جایی برای آماتورهایی که دغدغه دارند باشد اما در کنار آن باید حرفه‌ای‌هایی هم حضور داشته باشند که به جشنواره اعتبار بدهند.

جشنواره عمار می‌تواند بستر رشد هنرمندان تازه باشد که می‌خواهند در این حوزه کار کنند. البته جشنواره هنوز بستری برای فیلم داستانی بلند ندارد و اگر بتواند در این زمینه هم وارد شود می‌تواند در گسترش اخلاق و سکنات انقلاب اسلامی موثر باشد.

ما می‌توانیم در حوزه فرهنگی ایران بزرگ هم کار کنیم و جشنواره را به آن سمت هم هدایت کنیم. جشنواره عمار می‌تواند همان نقشی که جشنواره‌هایی مثل کن ونیز بازی کرده‌اند را در سراسر دنیا بازی کند می‌تواند به همان نحوی که جشنواره‌های دیگر در ایران فیلمسازی را کشف می‌کنند و آنها را نمک‌گیر می‌کنند، در دنیا فیلمسازهایی را کشف کند که به دنبال صلح و جامعه آرمانی هستند و به آنها امکان مطرح کردن خودشان را بدهد.

البته جشنواره‌های ما نباید به دنبال این باشند که از مدل جشنواره‌های خارجی پیروی کنند اما حتما می‌توانند از تجربه‌های آنها استفاده کنند و به سمت کار حرفه‌ای حرکت کنند. به نظر من جشنواره عمار و جشنواره‌هایی در این سبک می‌توانند آینده خوبی داشته باشند و ابزار گسترش فرهنگ انقلابی باشند.

به کانال تلگرامی ما بپیوندید

https://telegram.me/joinchat/CZFBeDvqGN8ZqY3U3m7RqQ