به گزارش سراج24،از وقتی طنز در صدا و سیما در حد «ساختمان پزشکان» سخیف شد و قاسم خانی ها «شمعدونی» را نوشتند و سریال های مهران مدیری هم در شبکه‌ی خانگی پخش شد کمیت طنز در صدا و سیما لنگ ماند و تلاش صدا و سیما به جایی جز «خنده بازار» و نمونه های دیگر نرسید اما «خندوانه» روح تازه ای به طنازی در برنامه های صدا و سیما دمیده به گونه ای که شبکه تازه تاسیس و دسته چندمی نسیم به برکت وجود آن امروز در ساعاتی از شبانه روز پربیننده ترین شبکه تلویزیونی است.
وقتی صحبت از خندوانه می شود در اصل درباره یک دنیا صحبت میکنیم، دنیایی که مردمش بدون نگاه به جیبشان می خندند و آوازهای بوشهری می خوانند. دنیایی که شاید از پایتخت نشینی فاصله گرفته باشد و فارس و افغان و آلمانی بودن در آن ملاک نباشد، و حتی با خاطرات جانبازان در جبهه ها هم بتواند مردم را به خنده بیاورد؛ دنیایی که ساعتی ما را در خود غرق می کند تا فارغ از هر مشغله و دغدغه بخندیم.
بررسی تحلیلی برنامه «خندوانه» نیاز به ساعت ها مطالعه جامعه شناختی و روان شناختی دارد؛ چنانچه رامبد جوان در مصاحبه ای در خصوص علل موفقت خنوانه گفته بود "فکر ساخت چنین برنامه ای حدود 13 سال است که با من همراه بوده، شاید باورتان نشود ولی در طول این مدت درباره تاثیرات خندیدن، تحقیقات بسیاری به همراه دکتر اردکانیان انجام دادیم. حدود دو هزار مقاله در جهان درباره تاثیرات شگرف خندیدن به ثبت رسیده است و ما چیزی حدود 900 مقاله را انتخاب و ترجمه کردیم. همین مقالات پایه و اساس ساخت خندوانه شد." اما اجمالاً به نکاتی که درباره این برنامه اشاره خواهیم کرد:
شاید یکی از دلایلی که به موفقیت این برنامه کمک شایانی کرده باشد تادیده شود ساعت پخش مناسب آن باشد. بدون احتساب تکرارهای برنامه، شب موقعی که مرد خانواده از سر کار برگشته و اتمام کارهای خانه فرصت فراغت به مادر خانواده می دهد؛ خندوانه فرصت خوبیست برای دورهم بودن، برای وقت گذراندن همراه خانواده و بیرون آمدن از حصار مجازی! شاید اگر یک پژوهش آماری انجام شود ثابت کند که در زمان پخش خندوانه درصد استفاده از اینترنت و یا شبکه های موبایلی و... چقدر پایین می آید.
یکی دیگر از ویژگی های این برنامه استفاده ی خلاقانه و طراحی هوشمندانه ی دکور است، استفاده از رنگ های مکمل یعنی قرمز و سبز باعث جذابیت بصری شده و طراوت و شادابی حاصل از استفاده این دورنگ انکار ناپذیر است؛ علاوه بر آن نوع چینش جمعیتی داخل سالن از هر قشر و گروه بصورت محفلی دایره شکل و دور همی به هم افزایی انرژی بین افراد کمک می کند.
کمبود منابع مالی مشکلیست که گریبانگیر خیلی از برنامه های رسانه ملی است و آنها را مجبور به جذب حامیان مالی کرده اما طرز استفاده از آنها و چگونگی تبلیغات نکته ایست که خندوانه را متمایز می سازد. برخلاف اکثر برنامه ها که مجری می خواهد خود را بیطرف نشان دهد رامبد ترسی از بردن نام حامیان مالی خود ندارد و در جاهای مختلف از آنها استفاده های زیادی می کند. اما این حمایت مالی و این تبلیغ امروز خود تبدیل به یک فرهنگ سازی برای یک هدف بالاتر یعنی صرفه جویی در مصرف آب شده است.
شاخصه ی دیگری که موفقیت را برای تیم رامبد به ارمغان آورده محصور نبودن برنامه در قاب تلویزیون است، همانطور که می بینیم دغدغه مندی برنامه برای مسائلی مانند حفظ محیط زیست، کم مصرف کردن آب، ترویج فرهنگ کتابخوانی، کمک به کودکان کار و..... باعث شده تا اقدامات متناسبی در هر زمینه انجام شود که این خود شایسته تقدیر است که بدون صرف هزینه های هنگفت همایش و .... اقدامات گسترده انجام شود و البته همراه کردن فضای مجازی از طریق اینستاگرام و ... نیز به این مقوله کمک شایانی کرده است.
نکته ی دیگر ساختار شکنی برنامه و بیرون کشیدن برنامه از قالب مجری دو صندلی مهمان و یک میز است که نمونه هایش را حتما دیده ایم. از مسابقه دادن با مهمان ها (دارت و پرتاب حلقه و ...) تا دراز کشیدن در فضای دکور و بستن میهمان به صندلی!
دیگر نکته حائز اهمیت وجود یک شخصیت عروسکی دوست داشتنی به اسم «جناب خان» است که با ترانه های محلی جنوبی و داستان خواستگاری اش و لبوفروشی دنیای خاص خودش را دارد که موفقیتش غیرقابل انکار است. موفقیتی که بعد از «مجید جان دلبندم» کمتر دیده شده بود.
حضور مهمانان مختلف از هر قشر و صنف، از بازیگر و ورزشکار و خواننده و فوتبالیست و... تا چهره های سیاسی باعث جذابیت هرچه بیشتر برنامه شده است.
تعامل کارآمد با تماشاچیان و بینندگان از طریق خواندن سرودهای دسته جمعی و مسابقه های مختلف باعث شده تا هر کس شاهد برنامه است دنیای خندوانه را مال خود بداند.
شاید اما مهمترین ویژگی خندوانه که هم علت موفقیت آن است و هم توانسته مخاطب را پای برنامه نگه دارد بیان نقدهای جدی در حوزه های مختلف فرهنگی سیاسی اجتماعی و اقتصادی و حتی سیاست خارجه در قالب طنز است که باعث شده بی آنکه کسی از این حرفها رنجیده خاطر شود و هرگونه نگاه حزبی و سیاسی خاص در آن باشد، جان کلام و انتقاد به نقطه مورد نظر منتقل کند و صدای مردم و اقشار مختلف در نقد مسئولین و عملکردهای آنها باشد؛ کاری که در دهه شصت کیومرث صابری با «گل آقا»ی خود به نحو احسن انجام می داد.
بزرگترین کاری که در خندوانه انجام شد؛ این بود که به همه نشان داد با وجود ضوابط موجود در صدا و سیما و محدودیت هایی که در ارائه بصری محتوا در نگاه ارزشی به نسبت تصویرگری هالیوودی وجود دارد باز هم می توان مخاطب را خنداند، و البته که این برنامه بر جذب مخاطب صداوسیما تأثیر بسزایی داشته است.
منبع:خبرنامه دانشجویان ایران
