مراتب نبوت از دیدگاه شیعیان‏

سراج24: پرسش: آیا شیعه بر خلاف آیه شریفه لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ براى نبوت مراتبى قائل است؟

پاسخ: در مقام دعوت و هدف بعثت که همانا دعوت به مبدا و معاد و تربیت جامعه است، همه انبیا یکسان مى‏ باشند. اما در فضیلت، کمال و سایر ویژگى‏ها داراى مراتب متفاوتى هستند. براى مثال پیغمبرى که بر هزار نفر مبعوث شده با پیغمبرى که بر صد هزار نفر مبعوث گشته، با رسولى که بر عموم مردم مبعوث شده، یکسان نمى ‏باشند.

همانطور که معلم دبستان، معلم دبیرستان و معلم دانشگاه را- در عین حالى که از یک وزارتخانه و با احکام یکسانى منصوب مى‏ شوند- نمى‏ توان برابر دانست و بر حسب فضیلت‏ها و کمالاتى که هر کدام دارند، محل خدمتشان بالاتر و متفاوت است؛ انبیا نیز همین گونه‏ اند، از جهت رتبه و مقام متفاوتند. چنانچه خداوند در قرآن کریم مى‏ فرماید:

تِلْکَ الرُّسُلُ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ مِنْهُمْ مَنْ کَلَّمَ اللَّهُ وَ رَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجاتٍ؛ بعضى از پیامبران را بر بعضى دیگر برترى و فضیلت دادیم و درجات برخى از آن‏ها را بلند گردانیدیم .۱
چنانچه در قرآن مجید آمده است، خداوند با برخى از این انبیا مثل حضرت آدم:
یا آدَمُ اسْکُنْ أَنْتَ وَ زَوْجُکَ الْجَنَّةَ ۲ یا با حضرت موسى: أَنَا رَبُّکَ فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ ۳یا در شب معراج با پیغمبر خدا: فَأَوْحى‏ إِلى‏ عَبْدِهِ ما أَوْحى‏۴سخن گفته است.

مهمترین این ویژگى‏ها، مقام خاتمیت است که از آن پیغمبر اسلام مى‏ باشد.
بنابراین، بر اساس آیات قرآن مجید، نبوت مراتب متفاوتى دارد که بالاترین آن، در وجود مبارک خاتم الانبیاء خلاصه شده است. مقام ایشان، مادون مقام واجب و مافوق تمام مراتب امکانیه است. چون رسول‏اللَّه صلى الله علیه و آله به بالاترین مرتبه ممکن نایل شدند، نبوت هم به وجود ایشان ختم گردید.

حضرت ابراهیم، پس از امتحان‏هاى سه گانه که با جان و مال و فرزند خویش داد، خداوند آن بزرگوار را بلند مرتبه گردانید و ایشان را پس از مقام‏هاى نبوت و رسالت به مقام امامت هم منصوب گردانید.

از آیه شریفه: وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّی جاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِماماً قالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی قالَ لا یَنالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ؛ هنگامى که خداوند ابراهیم را به امورى امتحان کرد و او همه را به جاى آورد سپس خداوند فرمود: من ترا براى مردم امام و پیشوا قرار دادم. ابراهیم پرسید آیا این امامت را به فرزندان من هم عطا خواهى کرد؟
خداوند فرمود: امامت که عهد من است به ستمکاران نخواهد رسید (۵)چنین استنباط مى‏ شود که، امامت بالاتر از نبوت است؛ چون به شخصى که داراى مقام نبوت، خلافت، رسالت و نیز اولوالعزم بوده، عطا شده است.

پی نوشت:
۱- بقره/ ۲۵۳.
۲- بقره/ ۳۵.
۳- طه / ۱۲.
۴-نجم/۱۰.
۵-بقره/۱۲۴.
۶- پاسخ به شبهات در شبهاى پیشاور، ص ۷۵و۷۶.

منبع:افکار