به گزارش«سراج24»، رابرت آینهورن مذاکره کننده امریکا در گروه 1+5 که به تازگی به موسسه بروکینگز پیوسته است، در گزارشی راهبردی برای این موسسه شرایط یک توافق جامع و نهایی میان ایران و 1+ 5 را ترسیم کرد.
با توجه به اینکه آینهورن تا چند ماه پیش مذاکره کننده ارشد امریکا و عضو تیم مذاکره کننده این کشور در گروه 1+5 بوده و قاعدتا به راهبردهای امریکا درباره برنامه هسته ای ایران دسترسی مستقیم داشته، نظرات وی حاوی اهمیت فراوان محسوب می شود.
«ایران هسته ای» به سبب اهمیت راهبردی این گزارش، خلاصه ای از آن را منتشر می کند.
تاریخ انتشار گزارش اصلی 10 مارس 2014 (19 اسفند) بوده است.
1- آینهورن در این مطلب می گوید در صورتی که نیازهای ایران برای غنی سازی به طور محدود پذیرفته و درباره ایجاد تغییرات فنی در رآکتور اراک و تبدیل سایت فردو به تاسیساتی برای تحقیق و توسعه توافق شود، ایران و شش قدرت جهانی می توانند به توافق هسته‌ای جامع دست پیدا کنند.
2- وی درباره مسئله «نیاز عملی» می گوید: در واقع نیاز واقعی ایران برای تولید اورانیوم غنی شده برای استفاده در سوخت رآکتورها محدود است. اصلاحات و تغییرات پیشنهادی برای اراک ممکن است برای تولید ایزوتوپ های پزشکی بهتر باشد. آمریکا درباره وسعت و اندازه برنامه غنی سازی ایران موضع دشواری اتخاذ کرده است.
3- آینهورن درباره تعداد ماشین های ایران در گام آخر می گوید: «در صورتی می توان توانایی ایران برای ساخت سلاح هسته ای را به تعویق انداخت که تعداد سانتریفیوژها را محدود کرد و ذخیره اورانیوم غنی شده را کاهش داد. تعداد و ترکیب این سانتریفیوژها هر طور که انتخاب شود، برای به تعویق انداختن زمان دستیابی ایران (به بمب اتمی)، کاهش چشمگیر سانتریفیوژهای کنونی و میزان ذخایر اورانیوم غنی شده امری لازم است».
4- آینهورن درباره اراک گفته است: «برای کاهش تولید پولوتونیوم تغییراتی در طراحی رآکتور باید ایجاد شود . بهترین راه این است که آن را به نیروگاه تحقیقاتی آب سبک تبدیل کرد اما گزینه‌های دیگر به ایجاد تغییرات کمتری نیاز دارد».
5- درباره احتمال دست یابی به توافق نهایی آینهورن اینگونه ابراز عقیده کرده است: «من فکر می کنم هر دو طرف انگیزه قوی دارند که این مسئله در مدت شش ماه حل شود و فکر نمی کنم که بخواهند این مدت را بیشتر کنند. در حالی که هر دو طرف واقعا می خواهند که به توافق برسند و می خواهند این ذهنیت را ایجاد کنند که رسیدن به توافق امکان پذیر است واقعیت این است که مواضع اساسی و بنیادی آنها همچنان از هم فاصله زیادی دارد».
6- وی تنظیم «مجموعه بی نظیری از تمهیدات» را پیشنهاد می دهد که سه شرط عمده را (برای توافق نهایی) مطرح می سازند . این شروط عبارتند از:
- ایجاد حداکثر فاصله ممکن بین تهران و توانایی رسیدن به نقطه غیرقابل برگشت،
- ایجاد حداکثر شفافیت ممکن پیرامون فعالیتهای مرتبط با برنامه هسته ای ایران،
- ایجاد حداکثر توافق ممکن بین رئیس جمهور آمریکا، کنگره و شرکای بین المللی واشنگتن درباره پیامدهای آشکار نقض این توافقنامه.
7- چند عنصر مهم چارچوب پیشنهادی اینهورن عبارت است از: شناسایی زودهنگام رسیدن ایران به نقطه غیرقابل برگشت (نقطه فرار هسته ای)، طولانی کردن مدت زمان رسیدن به این توانایی و اتخاذ واکنش بین المللی قوی نسبت به این مسئله.
8-آینهورن درباره بازرسی هایی که لازم است از برنامه هسته ای ایران انجام شود، می گوید: شناسایی زودهنگام رسیدن ایران به نقطه غیرقابل برگشت: نقطه شروع یک توافقنامه درازمدت موثر در مورد برنامه هسته ای ایران باید خاتمه دادن به رویه مشوش سازی و مرموزکاری باشد که یک بعد مهم نگرانی های جهان درباره مقاصد تهران بوده است. ایران در خصوص این مسئله سابقه اطمینان بخشی ندارد. دوازده سال گذشته الگویی از عدم تمکین ایران به تعهداتش طبق پیمان منع اشاعه هسته ای (ان پی تی) و عدم همکاری کافی با آژانس بین المللی انرژی اتمی را ترسیم کرده است. به این دلیل، یک برنامه نظارتی موثر باید شامل طیف بی سابقه ای از اختیارات و رویه ها فراسوی پروتکل الحاقی ان پی تی باشد».
9-وی درباره PMD می گوید: «حل سوالات معوقه آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته ای ایران و اولویت دادن به مسائلی که بیشترین ارتباط را با یک برنامه مخفی احتمالی دارند و می توانند بیشترین نقش را در دستیابی به توانایی ساخت یک وسیله انفجاری هسته ای داشته باشند، ضروری خواهد بود».
10- راهکار آینهورن برای طولانی کردن مدت زمان رسیدن به نقطه غیرقابل برگشت چنین است:
استدلال اینهورن این است که توافقنامه مورد نظر نه تنها باید تضمین کند که جهان می تواند در سریع ترین زمان ممکن به هرگونه فعالیت مرتبط با نقطه غیرقابل برگشت هسته ای در همان مرحله اول پی ببرد، بلکه باید مسیر تهران به سوی تولید ماده شکافت پذیر کافی برای یک بمب تا حد ممکن طولانی شود تا امکان یک واکنش بین المللی قوی و موثر وجود داشته باشد. حاکمیت ایران باید متقاعد شود که هیچ راه عملی برای دور زدن توافقنامه وجود ندارد. سازوکارهای تضمین این مسئله عبارت است از:
- اعمال محدویت هایی در مورد تعداد کل سانتریفیوژها برای طولانی کردن مدت زمان مورد نظر تا حداقل شش یا دوازده ماه،
- اعمال محدودیتهای مشابهی در خصوص سانتریفیوژهای تحقیقاتی،
- تغییراتی در طراحی و ساخت راکتور آی آر- چهل ایران در اراک به منظور جلوگیری از تولید پلوتونیوم،
- تمرکز بر نیازهای عملی یک برنامه غیرنظامی تولید برق هسته ای.
11- وی درباره واکنش بین المللی قوی به رسیدن ایران به نقطه غیرقابل برگشت می نویسد: «بعد سوم چارچوب لازم برای جلوگیری از رسیدن ایران به نقطه غیرقابل برگشت هسته ای عبارت است از مجموعه مشخصی از پیامدهای چنین اتفاقی که در آن مجازاتهای مربوط به نقض مفاد توافقنامه یا تلاش پنهان یا آشکار به سمت دستیابی به بمب تشریح می شود- و پیشتر به عنوان بخشی از توافق نهایی به ایرانیان منتقل می شود. این مجازاتها عبارت است از:
- تصویب قطعنامه ای در شورای امنیت سازمان ملل که این شورا را به اقدام در صورت هرگونه فعالیت ایران در جهت رسیدن به نقطه غیرقابل برگشت متعهد می سازد،
- اقدام کنگره، به عنوان بخشی از هر گونه کاهش یا لغو تحریم، در متعهد کردن واشنگتن به اعمال مجدد همه تحریم ها در صورت فعالیت ایران در جهت رسیدن به نقطه غیرقابل برگشت،
- صدور مجوز کنگره برای توسل به نیروی نظامی در صورت نقض قرارداد نهایی توسط ایران،
- بیانیه های رئیس جمهور جهت تقویت آمادگی آمریکا برای تشدید تحریم ها و درصورت لزوم، توسل به زور در واکنش به هرگونه فعالیت ایران در جهت رسیدن به نقطه غیرقابل برگشت».
