گروه فرهنگی سراج24- پس از ترکیب طلایی اکران نوروزی امسال که منجر به فروش میلیاردی سه فیلم از میان پنج فیلم شد، سینمای ایران چندان روزهای خوبی را در بخش اکران و میزان استقبال مخاطب پشت سر نگذاشت. اگرچه در این فاصله، دو فیلم «چه خوبه که برگشتی» و «گذشته» به مدد نام کارگردانانشان، فروشی میلیاردی داشتند اما فارغ از این دو فیلم کلیت اکران در یک خاموشی محض به سر می‌برد.
بی برنامگی برای اکران رمضان که می‌توانست اکرانی طلایی لقب بگیرد، نیز سبب تیره تر شدن این وضعیت ناخوشایند شد. اما حالا با مشخص شدن پنج فیلم اکران اول عید فطر، جرقه‌های امید در میان سینماگران روشن شده است چرا که عمده این فیلم‌ها در جشنواره فیلم فجر سال گذشته، توفیقات بسیاری را به دست آوردند و همچنین با توجه به تیم بازیگری، امید بسیاری به رقم زدن اتفاقات خوشایندی در گیشه دارند.
برای روشن تر شدن ابعاد کیفی هر یک از این فیلم ها و میزان اقبالی که هر یک از آنها می‌توانند در گیشه داشته باشند، به صورت جداگانه به آنها می‌پردازیم. با این توضیح که تقدم و تاخر نام فیلم‌ها تنها بر اساس حروف الفبا صورت پذیرفته است :
«جابه‌جا»، تنها کمدی اکران عیدفطر
«جا به جا» نخستین تجربه بلند سینمایی «علی توکل نیا» می‌باشد که مشکلات بسیاری را در راه پروانه نمایش به خود دید. این فیلم که تنها فیلم کمدی اکران عید فطر به شمار می‌رود، تنها فیلمی در میان این پنج فیلم است که احتمالا به دلیل مشکلاتی که بر سر راه پروانه نمایش داشت، در جشنواره سال گذشته حضور نداشت. «جا به جا» با امید به اینکه تنها فیلم کمدی اکران عید فطر است و از تیم بازیگران مطرح برخوردار است، امیدهای بسیاری به موفقیت در گیشه دارد. در یک اتفاق عجیب، «حوزه هنری» پخش این فیلم را بر عهده گرفته بنابراین باید منتظر تماشای یک کمدی قابل قبول باشیم. «جا به جا» در گروه سینمایی «عصر جدید» به روی پرده می‌رود.
«دهلیز» و تولد یک فیلمساز
«دهلیز» هم که در گروه سینمایی آزادی به روی پرده می‌رود، یک فیلم خاص است. دلیل نخست این خاص بودن آن است که فیلم، نخستین تجربه بلند فیلمسازی «بهروز شعیبی»، بازیگر سینما است. دلیل دوم خاص بودن این است که «دهلیز» توانست سر و صداهای زیادی را در جشنواره سی و یکم به پا کند. این فیلم موفق شد علیرغم دریافت تندیس بهترین فیلم اول، در بسیاری از رشته ها نامزد دریافت سیمرغ شود و در نهایت به سیمرغ بهترین بازیگر زن نقش دست یابد. سومین دلیلی که می‌تواند منجر به خاص شدن «دهلیز» شود، تیم بازیگران این فیلم است. در «دهلیز» رضا عطاران و هانیه توسلی بازی می‌کنند. این دو بازیگر برای نخستین بار است که روبروی یکدیگر ظاهر می‌شوند. ضمن اینکه نقش آفرینی جدی عطاران در این فیلم نیز می‌تواند برای همه مخاطبان کنجکاو تماشای این فیلم جالب باشد. تمام این دلایل سبب می‌شود تا همه در انتظار یک فروش قابل قبول از این فیلم باشند. «دهلیز» به لحاظ فنی نیز فیلم قابل قبولی است و به خوبی مشخص است که تیمی حرفه‌ای پشت دوربین این فیلم ایستاده‌اند.
«فرزند چهارم» و بحث همیشگی فیلم‌های فاخر
«فرزند چهارم» که در گروه سینمایی قدس اکران می شود به نوعی خنثی ترین فیلم اکران عید فطر است. به احتمال قوی این فیلم کم فروش ترین فیلم لقب می‌گیرد. فیلم قرار بود یک اثر فاخر باشد اتفاقی که بارها توسط کارگردان فیلم نفی شده است. ساختار فیلم مورد بحث و گفتگوی فراوانی در جشنواره قرار گرفت و منتقدان معتقد بودند که این یک اثر کاملا معمولی در سینمای ایران تلقی می‌شود که تنها سوژه ای فرامرزی دارد. این فیلم بدون آنکه بتواند رضایت جامعه منتقدان یا آرای مردمی را به دست آورده یا موفق به دریافت سیمرغ شود از جشنواره خارج شد. با این حال تنها امید گیشه‌ای «فرزند چهارم» محدود به تیم بازیگران است.
«هیس، دخترها فریاد نمی‌زنند»، امید اول گیشه
جدیدترین ساخته «پوران درخشنده» امیدهای بسیاری به گیشه دارد. استقبال مردم و منتقدان در طول جشنواره سی و یکم از این فیلم یکی از دلایل امید به گیشه این فیلم است. «هیس، دخترها فریاد نمی‌زنند» توانست سیمرغ بهترین فیلم مردمی را از آن خود نماید و موفق به دریافت سیمرغ های دیگری نیز شود. تیم بازیگران این فیلم می‌تواند نقش بسیار مهم و پررنگی در جریان سازی حضور مردم برای استقبال از این فیلم داشته باشد.
ستاره‌ها در «هیچ‌کجا هیچ کس»
آخرین فیلم اکران فطر، سومین تجربه بلند «ابراهیم شیبانی» است. «هیچ کجا، هیچ کس» که در گروه سینمایی استقلال به روی پرده می‌رود، تمام امیدهای خود را معطوف به تیم بازیگری‌اش کرده است. این فیلم که در جشنواره سال گذشته نیز به روی پرده رفته بود، حتی موفق نشد در یک رشته نیز نامزد دریافت سیمرغ شود. اشکال فیلم اما تعلیق بیش از اندازه داستان و شکل تدوین لایه لایه آن است که سبب می‌شود خطوط اصلی داستانی که اپیزودهای بسیاری هم دارد، از دست مخاطب خارج شود. بازی‌های قابل توجه فیلم به همراه ریتم تند فیلمنامه، از جمله مزیت‌های فیلم است که می‌تواند برای مخاطبان جالب توجه باشد.
با نگاهی به این پنج فیلم مشخص شد که ترکیب اکران اول عید فطر، ترکیبی موفق و پررونق در گیشه است اما با توجه به چینش چنین ترکیب‌هایی برای ایام خاص سال و عدم رغبت صاحبان آثار سینمایی به نمایش فیلمشان در دیگر ماه‌های سال، حال این نگرانی به وجود آمده است که سینمای ایران تنها در مواقعی چون عید نوروز، عید فطر و ماه‌های تابستان و تا حدودی اکران دی ماه، با نام‌های قابل قبولی در اکران مواجه باشد و فیلم‌های اکران یافته در دیگر ماه‌های سال در حالت اغما به سر ببرد همچنان که این اتفاق در ماه های گذشته نیز رخ داد. بسیاری از این قبیل فیلم ها، در دی ماه سال گذشته به روی پرده رفت و پس از آن تا اکران نوروزی، دیگر فیلم شاخصی رنگ پرده را به خود ندید. از اکران نوروز تا عید فطر هم تنها دو فیلم که شرایطی خاص داشتند با استقبال مواجه شدند و دیگر فیلم ها عملا نتوانستند کف انتظارات سازندگان خود را برآورده سازند. در شرایط کنونی، مهم ترین وظیفه شورای صنفی نمایش، رضایت صاحبان فیلم های قابل قبول و بفروش در تمام طول سال، ساماندهی و چینش صحیح اکران و مهندسی اکران با توجه به فضا و تم فیلم ها با موضوعات و ایام سال است تا این بحران اکران و گیشه به روزهایی خوب و پررونق بینجامد.
مجتبی اردشیری- تسنیم
