به گزارش سراج24؛ مهدی بلالی‌مود، پدر علم سم‌شناسی ایران و مریم خوردی متخصص دندانپزشکی اطفال، از سرآمدان عرصه علمی پژوهشی، اساتید برجسته کشوری و زوج خوشبخت ایرانی که به مناسبت هفته کتاب و کتابخوانی و با هدف ترویج فرهنگ مطالعه به خراسان جنوبی سفر کرده‌اند تا در جمع گروه‌های مختلف نخبگان و استعدادهای درخشان، دانش آموزان و دانشجویان، معلمین و اساتید، کتابداران و کتابخوان های برتر و... به ایراد سخنرانی بپردازند. در آیین گرامیداشت هفته کتاب دانشگاه علوم پزشکی بیرجند نیز از پدر علم سم‌شناسی ایران مهدی بلالی مود، کتابخوانان و کتابدارن برتر دانشگاه علوم پزشکی بیرجند تجلیل و از کتاب «از مود تا لاهه» رونمایی و معرفی شد. به این بهانه بر آن شدیم تا بیشتر به معرفی این فرهیخته خراسان جنوبی بپردازیم.
مهدی بلالی‌مود در 15 شهریور 1321 شمسی در روستای مود، شهرستان سربیشه پا به عرصه وجود نهاد. تحصیلات ابتدایی را در مود و زاهدان و متوسطه را در دبیرستان شوکتی بیرجند (خرداد ماه 1340) به پایان رسانید. تحصیلات دانشگاهی را ابتدا در رشته شیمی و سپس در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران آغاز کرد و در خرداد 1343 به أخذ لیسانس شیمی و در خرداد 1349 به دریافت دکتری پزشکی نائل آمد.
وی در تیرماه 1357 جهت گذرانیدن دوره تخصصی سم‌شناسی بالینی در دانشکده پزشکی دانشگاه ادینبورگ عازم بریتانیا شد. نامبرده در کوتاه‌ترین زمان ممکن، به أخذ دکتری تخصصی (Ph.D) با درجه ممتاز در رشته فارماکولوژی و سم‌شناسی بالینی نائل آمد.
قهرمانی متفاوت از جنگ تحمیلی
بلالی‌مود، قهرمان جنگ از نوعی دیگر است. هرچند وی جراحت جنگی ندارد، اما حرفه تخصصی و زندگی خود را وقف هم‌وطنانی کرده که درگیر تاثیرات سمی سلاح‌های شیمیایی استفاده شده در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران (1367- 1359) هستند.
وی که برنده جوایز متعدد در زمینه شیمی و فیزیک است. در زمان آغاز جنگ، تنها ایرانی متخصص سم‌شناسی بود. در حقیقت در آن زمان وی مرکز سم‌شناسی پزشکی در بیمارستان دولتی شهر محل زندگی‌اش، مشهد را راه‌اندازی کرده بود. اندکی قبل از آغاز جنگ، او و همسرش مریم که دندانپزشک کودکان است، برای ادامه تحصیل به ادینبورگ در اسکاتلند رفته بودند.
وی تا اوایل سال 1361 دکتری خود را در رشته سم‌شناسی (تخصص درمانی) گرفته و مشغول به تدریس در دانشگاه ادینبورگ بود. در همین زمان بود که برای اولین بار خبر استفاده از سلاح‌های شیمیایی توسط رژیم صدام علیه ایرانیان را شنید و به همراه همسرش به ایران برگشت تا به مجروحان جنگی کمک کند.
هرچند نیروهای صدام از گاز خردل و اعصاب در اوایل جنگ به طور آزمایشی استفاده کرده بودند. در سال 1362 هنگامی که پروفسور بلالی تصمیم به اقدام عملی در کمک به مجروحان جنگی گرفت، وی و دیگر متخصصان حوزه درمان بلافاصله مشغول درمان و مراقبت از مصدومین شیمیایی ایرانی شدند. وظیفه اصلی دکتر بلالی، همکاری با کمیته پزشکی بیمارستان دولتی بود تا دستورالعملی را برای درمان قربانیان سلاح‌های شیمیایی تهیه کنند.
عشق من خدمت به جانبازان شیمیایی است
مهدی بلالی از قهرمانان گمنام جنگ تحمیلی به شمار می‌رود. وی درباره خاطرات خود با جانبازان شیمیایی در گفتگو با خبرنگاران گفت: یکی از مجروحان شیمیایی، مهندس مخابرات بود که نخستین موبایلی را که وارد مشهد شد را برایم آورد. شماره رندی بود که اکثر جانبازان شیمیایی کشور آن را حفظ کرده‌اند. یکی از آشنایان به من می‌گفت: این شماره رندی است آن را 7 میلیون تومان می‌خرم. گفتم این شماره را عزیزی به من داده است و آن را 7 میلیارد تومان هم نمی‌فروشم. این شماره متعلق به تمام جانبازان شیمیایی است. عشق من خدمت به جانبازان شیمیایی است.
اگر جانبازان شیمیایی نبودند، شاید هیچ وقت به ایران برنمی‌گشتم
بلالی‌مود تأکید کرد: از ته دل جانبازان شیمیایی را دوست دارم، چون به‌خاطر آنها برگشتم. خوشحالم چون آنها باعث شدند که به وطنم برگردم و به کشورم خدمت کنم.
وی با بیان اینکه اگر جانبازان شیمیایی نبودند، شاید هیچ وقت به ایران برنمی‌گشتم گفت: برخی همکارانم که رفتند، گاهی به من ایراد می‌گرفتند که تو اشتباه کردی برگشتی درحالی که من به هموطنانم خدمت کردم و در سطح بین‌المللی هم کار کردم.
پدر سم‌شناسی ایران خاطرنشان کرد: یک عامل برگشت من به ایران، همسرم بود که می‌گفت چطور ما آخر هفته‌ها برویم، تفریح درحالی که مردم کشورمان در آتش جنگ می‌سوزند.
بلالی‌مود درباره جایزه سازمان منع گسترش سلاح‌های شیمیایی و اختصاص آن به جانبازان شیمیایی نیز گفت: بخشی از این جایزه را برای تهیه داروهای کمیاب جانبازان شیمیایی اختصاص دادم. 45هزار یورو از این جایزه سهم من بود که بخشی از آن را به خرید داروهای جانبازان شیمیایی اختصاص دادم.
مشورت برای درمان بیماران شیمیایی در بیمارستان‌های صحرایی
پرفسور بلالی با بیان اینکه هنگام وقوع حملات سنگین شیمیایی عراق علیه ایران در مرزهای غربی کشور، وسیله‌های ارتباطی بسیار ضعیف بود ادامه داد: هر شب شیفت بودم و پزشکان حاضر در بیمارستان‌های صحرایی مرتب تماس می‌گرفتند تا در مورد شیوه درمان مصدومان شیمیایی با من مشاوره کنند. واقعاً آمادگی لازم برای این همه قربانی سلاح شیمیایی را نداشتیم. لباس‌های محافظ مناسب در اختیارمان نبود به همین جهت بسیاری از افراد کادر پزشکی خودمان به دلیل تماس با مصدومانی که شست‌وشوی اولیه و رفع آلودگی آنان به صورت ناقص انجام شده بود در معرض آلودگی ثانوی قرار گرفتند. ولی مشکل اصلی این بود که اطلاعات ما از کمک‌های اولیه در صورت وقوع حمله شیمیایی به هیچ عنوان کافی نبود.
پدر سم‌شناسی ایران با اشاره به اینکه چیزی که باعث سختی کار می‌شد این بود که خردل گوگردی یک ماده شیمیایی پایدار است یادآور شد: از همین‌رو، هرچند بیماران چندین بار حمام کرده و لباس‌هایشان را عوض کرده بودند، خردل همچنان باقی بود و آسیب می‌رساند. به همین جهت ما در هر دو بیمارستان دوش‌هایی برای کمک به رفع آلودگی بدن بیماران ایجاد کردیم.
وی تأکید کرد: میزان مرگ‌و میر کسانی که در معرض گاز خردل قرار می‌گیرند می‌تواند بین یک تا سه درصد باشد. به هر حال گاز خردل (که هیچ پادزهری و یا درمانی ندارد) به تدریج با ایجاد حمله‌هایی در بدن؛ تنفس، بینایی و پوست را متاثر می‌کند و به این ترتیب فرد تا پایان عمر در رنج خواهد بود.
راه‌اندازی اولین بیمارستان مصدومان سلاح شیمیایی در مشهد
بلالی‌مود با بیان اینکه چند سال پس از جنگ، من اولین کسی بودم که کلینیک ویژه‌ای را برای مصدومان سلاح‌های شیمیایی در مشهد راه‌اندازی کردم ادامه داد: برخی از همکاران و همین‌طور پزشکان ارتش از کلینیک بازدید و مدل آن را در دیگر شهرهای ایران اجرا کردند.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه به دلیل قطع بودجه دولتی و تاثیرات تحریم‌های دوجانبه و چند جانبه علیه ایران بسیاری از این کلینیک‌ها به اجبار تعطیل شدند یادآور شد: کلینیک مشهد نیز بسته شد و تهران نیز تنها یک کلینیک ویژه برای مصدومان شیمیایی دارد.
بلالی‌مود با اشاره به اینکه تحریم‌ها واقعاً تأثیرات منفی زیادی داشته‌اند اضافه کرد: همچنین دسترسی به داروهای باکیفیت خارجی نیز سخت شده و بسیاری از قربانیان باید قیمت بالایی را برای آنها در بازار سیاه بپردازند.
تحقیقات و تجربیات جهانی پرفسور بلالی مود
وی در سفرهایش به نقاط مختلف دنیا، تخصص و تجربه خود را در اختیار دیگران گذاشته است. وی همچنین علیه کاربرد سلاح‌های شیمیایی فعالیت می‌کند، در کنفرانس‌های بین‌المللی متعددی شرکت کرد و تحقیقات علمی زیادی را در زمینه سم‌شناسی انجام داده است. به علاوه در کنار تدریس در دانشگاه نیوکاسل انگلستان به عنوان استاد مدعو، مقاله‌ها و کتاب‌های متعددی در زمینه مطالعاتی خود به چاپ رسانده است.
در سال 2005، پروفسور بلالی با مشارکت تعدادی از همکاران ایرانیش مرکز تحقیقات سم‌شناسی پزشکی را در دانشگاه علوم پزشکی مشهد بنیان نهاد. این مرکز در سال 2007 به تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسید. تحقیقات آنها شامل سم‌شناسی بالینی و سلامت شغلی و محیطی است.
پرفسور بلالی یک محقق و پزشک برجسته است، ولی همچنان فروتنی و اشتیاق عمیق وی برای کمک به سایرین از بارزترین ویژگی‌های وی به شمار می‌رود.
وی یادآور شد: هنگام بمباران شیمیایی روزهای متوالی بدون استراحت کار می‌کردم. خانواده‌ام سرزنشم می‌کردند و از من می‌خواستند بیشتر مراقب سلامت خودم باشم. ولی من آنچه انجام می‌دادم را «کار» تلقی نمی‌کردم. بر این باور بودم که از مرگ افراد جلوگیری می‌کنم و اعتقاد داشتم که تأثیرگذارم.
تجلیل از پدر علم سم شناسی ایران در بیرجند
آیین گرامیداشت هفته کتاب دانشگاه علوم پزشکی بیرجند از پدر علم سم‌شناسی ایران مهدی بلالی‌مود، کتابخوانان و کتابدارن برتر دانشگاه علوم پزشکی بیرجند تجلیل و از کتاب «از مود تا لاهه» رونمایی و معرفی شد.
بلالی‌مود در این مراسم با بیان اینکه کتاب «از مود تا لاهه» براساس زندگی‌نامه من نوشته شده است، گفت: مود زادگاه مادری من در خراسان جنوبی و لاهه نیز محل سازمان منع سلاح های شیمایی است که در آنجا در سال 2015 (1394) جایزه جهانی صلح شیمیایی به من اعطا شد.
وی با اشاره به اینکه این کتاب در چهارم شهریورماه در تهران رونمایی شده است، اظهار داشت: با توجه به اینکه اینجانب متولد خراسان جنوبی هستم، دوستان تصمیم گرفتند که یک رونمایی و معرفی کتاب را در استان زادگاه زندگی من نیز داشته باشند.
ایرانی نسل برتر است
پدر علم سم شناسی ایران با بیان اینکه به زادگاه و وطنم افتخار می‌کنم، گفت: ایران برترین کشور دنیاست. نام ایران و ایرانی در هر جا دنیا که باشد می‌درخشد و مغزهای متفکر ناسا، بهترین پزشکان، مهندسین و استادان در آمریکا و اروپا ایرانی هستند و به اعتقاد من ایرانی نسل برتر است.
یادآور می‌شود، مود شهری با قدمت تاریخی در جنوب استان خراسان جنوبی و در 30 کیلومتری جاده ارتباطی بیرجند به زاهدان واقع شده‌است.
