آخرین وضعیت درنای بلژیکی

به گزارش سراج24؛ "‌رویا "‌ که زمانی قرار بود یار و همسفر"امید" تک درنای سیبری باشد از بلژیک بار سفر به مازندران بست وششم بهمن پارسال با هماهنگی دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست کشور به تالاب بین المللی فریدونکنار منتقل شد.

رویا سفر خود را از یک قفس شروع کرد و در تمامی مسیر بلژیک تا مازندران را مجبور به حبس در این قفس بود و به امید روزی که بتواند از این قفس رها شود پا به این خطه از شمال کشور گذاشت و البته این امیدش هم نتیجه داد.

پروژه همسفر شدن رویا و تلاش ها برای همزادی طبیعی و محیطی این دو پرنده با رهاسازیش از قفس ادامه یافت و پس از گذشت پنج روز از زمانیکه به مازندران آمد با فراهم شدن همه شرایط، درنا همسفر بلژیکی با رها شدن از قفس طبیعی استتار شده در کنار درنای سیبری تالاب فریدونکنار قرار گرفت.

در این مدت پنج روز، کارشناسان حیات وحش تمام رفتار بین ۲ پرنده را تحت کنترل و پایش قرار داده بودند و خبری که در آنزمان دل هر دوستدار حیات وحش و حفظ کریدور مهاجرت تک درنای سیبری را شاد کرد این بود که درنا بلژیکی در کنار درنا سیبری در تالاب فریدونکنار قرار گرفت و فاصله آنان به حداقل ممکن رسید.

رویا و امید روزهای خوبی را در تالاب فریدونکنار با هم سپری کردند و کم کم همه حدس و گمان ها به این سمت رفته بود که حتما درنای بلژیکی همسفر تک درنای سیبری خواهد شد.

چشم انتظاری ها برای پرواز این دو پرنده به نوعی پایان چشم انتظاری به دوران ۱۵ ساله تنهایی امید بود اما رویا تاب سفر طولانی مدت را نداشت.

آن دو روز ۱۴ اسفند ماه پس از ۳۴ روز اقامت به صورت مشترک، تالاب بین المللی فریدونکنار را به سمت سیبری ترک کردند اما رویا که تمام طول عمر زندگیش را در یک مرکز محدود و محصور نگهداری در بلژیک سپری کرد بود نتوانست مسیر را ادامه دهد و در ۲۱ اسفند ماه در منطقه ای در عباس آباد تنکابن در مازندران فرود آمد و این بار او را به منطقه "اجاکله"‌در نزدیکی تالاب فریدونکنار منتقل کردند.

بنا به اظهار نظر آنزمان مسوولان محیط زیست مازندران قرار بود رویا تا اواسط اردیبهشت ماه در اجاکله بماند؛ ‌درناها در دمای بالای ۳۰ درجه و همچنین مناطق با رطوبت بالا با مشکل مواجه می شوند و گزینه های مختلفی برای مهاجرت درون استانی رویا در نظر گرفته شد تا او را به آنجا منتقل کنند اما بعد در مشاوره با مرکز اصلی نگهداری و تکثیردرناها در بلژیک، ‌ همانجایی که زادگاه و محل هشت سال زندگی رویا بود آنها اعلام کردند از هرگونه جابه جایی غیر ضرور او جلوگیری شود چرا که رویا پرنده حساسی است که با هر جابه جایی دچار استرس می شود و استرس برای او زیانبار است.

امروز، ‌سی و یکم اردیبهشت ماه ۷۰ روز از آن روزی که رویا در عباس آباد زنده گیری و به اجاکله منتقل شد می گذرد و مسوولان محیط زیست مازندران همچنان در تلاشند تا محیط آرام و مطبوع به همراه شرایط مناسب زندگی این پرنده محفوظ بماندو برای این کار گزینه های مختلفی از انتخاب مکان جدید نگهداری در مناطق بالادست و خنک گرفته تا ایجاد فواره های آبی در اجاکله محل فعلی نگهداریش را مطرح کرده اند و اما هنوز به تصمیم قطعی در این خصوص نرسیدند.

رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران روز یکشنبه در گفت‌و‌گویی گفت:‌ در تشریح شرایط زندگی قبلی و فعلی رویا گفت: این پرنده پیش از انتقال به مرکز حفاظت و تکثیر درناها در کشور بلژیک نیز در حالت اسارت و فضای محدود زندگی می کرد.

انتقال رویا تنها گزینه نیست

کوروس ربیعی افزود:‌ این پرنده پس از انتقال به مازندران قبل از رهاسازی در تالاب فریدونکنار بمدت ۳۰ روز باز هم در وضعیت اسارت قرار داشت و این وضعیت زندگی برای پرنده قابل تحمل و درک است.

وی از درنا به عنوان پرنده ای که قادر به سازگاری در شرایط مختلف آب و هوایی است نام برد و گفت: با توجه به اینکه درنا پرنده زمستان گذر است و در فصول بهار و تابستان تالاب فریدونکنار پرنده ای در آن نیست این موضوع باعث شده تا رویا به منطقه جنگلی "اُجاکله" منتقل شود .

رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران توضیح داد : تالاب فریدونکنار در واقع شالیزارهای اهالی منطقه است که در فصول گرم سال به زیر کشت محصول برنج می رود و پس از برداشت محصول در فصول سردسال با آبگیری و ذخیره سازی آب به صورت تالاب درمی آید که قابلیت حضور پرندگان زمستان گذر را دارد.

وی گفت: با کوچ پرندگان زمستان گذر از این تالاب و پرکشیدن امید تک درنای سیبری از این منطقه و همچنین نبود آب به عنوان گزینه مهم برای محیطی مناسب حضور درنا، رویا به اجاکله منتقل شده است.

ربیعی با اشاره به اینکه درنا یک پرنده آسیایی به شمار می رود، افزود: اما قدرت تحمل خوب و همچنین وفق دادن با شرایط باعث شده تا در برخی از کشورها از جمله کشورهای اروپایی این پرنده در حالت اسارت پرورش داده شود به طوریکه در حال حاضر روسیه، بلژیک و حتی کشور جنوب ایران، امارات متحده عربی نیز این پرنده پرورش داده می شود.

وی توضیح داد : با این اوصاف رویا نیز پس از انتقال به اجاکله و با در نظر گرفتن شرایط لازم حفاظتی در محیطی محدود قادر به حرکت و پرواز است شرایطی که در مرکز نگهداری و تکثیر درناها در بلژیک نیز داشته است.

فواره های آبی برای کمک به خنک کردن محیط زیست رویا

رییس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران در خصوص گزینه انتقال رویا به مناطقی با آب و هوای خنک در ماههای گرم سال اظهار داشت: این موضوع از سوی بخش پرندگان دفتر حفاظت سازمان محیط زیست و نیز با مشورت مرکز نگهداری و تکثیر درناها در بلژیک در حال بررسی و ارزیابی است تا در این خصوص تصمیم گیری لازم صورت گیرد.

وی با تاکید بر اینکه برای حفظ شرایط جسمی و روحی درنا از جابه جایی های غیر ضرور باید جلوگیری شود، توضیح داد: انتقال رویا به منطقه ای دیگر با توجه به گرمای هوا در حد بیان طرح است و امکان دارد این پرنده قادر به تحمل شرایط محیطی اجاکله باشد.

ربیعی ادامه داد :‌ با توجه به اینکه در این مدت ۱۰ هفته اخیر و همزمان با حضور رویا در اجاکله شرایط جوی مطبوع و مطلوبی برای زیست حیوانات از جمله درنا می باشد جابه جایی رویا انجام نشده است.

وی گفت :‌علاوه بر این موضوع جابه جایی رویا بدلیل همان کم کردن استرس و نیز مناسب نبودن موقعیت محیطی و مکانی گزینه ها مطرح شده همچنان در حال بررسی است و تاکنون به گزینه متقنی در این زمینه نرسیده ایم.

رییس اداره حیات وحس محیط زیست مازندران در خصوص گزینه های مطرح شده برای انتقال رویا اعلام کرد:‌یک نقطه در نزدیکی شهرهای مرکز استان، ‌ نقطه دیگر در مناطق بالادست، ‌اجاکله نیز نقطه دیگر برای این موضوع است و منطقه جدید دیگر نیز به این لیست نقاط اضافه شده است که در مشاوره با مرکز تکثیر بلژیک در حال بررسی تمامی جوانب امر هستیم.

وی اظهار داشت :‌ البته مشاور این مرکز به ما اعلام کرده که با وضعیت دمای فعلی مازندران نگرانی برای نگهداری این پرنده در استان وجود ندارد و رویا همچنان می تواند شرایط آب و هوایی فعلی اجاکله را تحمل کند.

درناها برای زندگی به آب وابسته اند به طوری که تغذیه، لانه‌سازی، زادآوری و زمستان‌گذرانی این پرنده در تالاب‌های ترجیحا وسیع و کم عمق (حداکثر ۳۰ سانتیمتر) آب شیرین با میدان دید مناسب است و بیشتر از ریشه‌ها، جوانه‌ها، دانه‌های گیاهان آبزی، حشرات، ماهی‌ها و جوندگان کوچک تغذیه می‌کنند که در ایران تالاب فریدنکنار هر ساله میزبان یک درنا که باقیمانده از جمعیت غربی آن است، می شود که اگر این یک عدد درنا هم از بین برود جمعیت غربی آن کامل منقرض می شود.

ربیعی خاطرنشان کرد که جابه جایی تنها گزینه در نظر گرفته شده برای رویا نیست و حتی روی گزینه های دیگر نیز متمرکز شده است.

وی از ایجاد فواره های آبی برای خنک کردن و ایجاد رطوبت محیط نگهداری فعلی رویا در اجاکله به عنوان یکی از این گزینه ها نام برد و گفت :‌به هر حال کارشناسان محیط زیست ایران و مازندران با بهره گیری از مشاوره کارشناسان مرکز تکثیر درناها در بلژیک بدنبال انتخاب بهترین گزینه برای تابستان گذرانی رویا هستند.

"امید" تک درنای سیبری پرنده‌ای که ۱۵ سال است برای زمستان گذرانی به تنهایی از سیبری به ایران می‌آید و با این مهاجرت مسیر پروازی غربی به ایران را حفظ کرده اما نگرانی سازمان محیط‌زیست این است که با تلف شدن این تک درنا، مسیر پروازی ایران هم از بین برود از این رو در صدد آوردن جفتی برای امید شد.

درنای سیبری به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می شد که جمعیت مرکزی آن به هند مهاجرت می کرد که منقرض شد، جمعیت غربی به ایران می آمد که الان فقط یک درنای نر با نام امید از آن باقی مانده که با تلف شدن آن این جمعیت نیز کامل منقرض می شود اما جمعیت شرقی آن هنوز وجود دارد و می گویند که سه هزار درنا از آن همچنان به چین مهاجرت می کند.

درناها برای زندگی به آب وابسته اند به طوری که تغذیه، لانه‌سازی، زادآوری و زمستان‌گذرانی این پرنده در تالاب‌های ترجیحا وسیع و کم عمق (حداکثر ۳۰ سانتیمتر) آب شیرین با میدان دید مناسب است و بیشتر از ریشه‌ها، جوانه‌ها، دانه‌های گیاهان آبزی، حشرات، ماهی‌ها و جوندگان کوچک تغذیه می‌کنند که در ایران تالاب فریدنکنار هر ساله میزبان یک درنا که باقیمانده از جمعیت غربی آن است، می شود که اگر این یک عدد درنا هم از بین برود جمعیت غربی آن کامل منقرض می شود.

البته برای حفظ این گونه از انقراض اقدامات ملی و بین المللی زیادی انجام شده است، بنیاد جهانی درناها در دهه ۷۰ شمسی طرح احیای درناها را در ایران آغاز کرد، در واقع یک کار بین المللی با بودجه صندوق جهانی محیط زیست و حضور کارشناسان خارجی و همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، روسیه و بنیاد جهانی درناها انجام شد و می خواستند جمعیت این پرنده را احیا کنند که شواهد نشان می دهد با وجود هزینه بسیار، موفق نشدند.

اما امید تک درنای سیبری ۱۵ سال است که تنهایی کریدور غربی را حفظ کرده است و امسال هم پنجم آبان ماه وارد ایران و تالاب فریدنکنار شد، داستان تنها شدن امید هم شنیدنی است به طوری که جفت خود آرزو را در یک شب سرد و توفانی با شلیک گلوله شکارچیان از دست داد اما همچنان به مسیر پروازی خود در غرب وفادار مانده و هر سال تنها برای زمستان گذرانی در تالاب فریدونکنار به زمین می نشیند.

سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی حفاظت از گونه های جانوری نگران از بین رفتن امید و نابود شدن کریدور غربی ایران است از این رو در صدد است تا جفتی را برای امید پیدا کند که حداقل این مسیر حفظ شود.

همه ساله در زمستان ۱۵۰ گونه پرنده زمستان گذران با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و ۵۰۰ هزار بال به تالاب و آبنبدان های مازندران از جمله تالاب بین المللی میانکاله می آیند.