به گزارش «سراح24»، علی باقری معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی شب گذشته در برنامه زنده گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما به تشریح روند مذاکرات ایران و گروه 1+5 مخصوصا آخرین دور مذاکرات پرداخت.
وی در ابتدای این گفتگو ضمن عرض تسلیت شهادت حضرت صدیقه طاهره و همچنین گرامیداشت روز ملی فناوری هسته‌ای که سه‌شنبه هفته جاری بود گفت: جا دارد به سهم خودم از سربازان و فرماندهان صنعت و فناوری هسته‌ای کشور تجلیل و تکریم کنم، چرا که این مردان مدافعان صنعت مقدس هسته‌ای بوده و همانطور که در دفاع مقدس مردم از حریم مرزهای جمهوری اسلامی ایران دفاع کردند، این رادمردان و شیرزنان هم در حال دفاع از مرزهای نرم جمهوری اسلامی هستند.
معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان ادامه داد: تقدیر و تشکر از این عزیزان از آنجایی اهمیت پیدا می‌کند که برخی دستاوردهای‌مان در عرصه گفتگو ناشی از اقتداری است که این افراد در عرصه عمل توانسته‌اند به ثبوت برسانند.
باقری در پاسخ به این پرسش مجری که تفاوت آخرین دور مذاکرات با دورهای قبلی در چیست چرا که سیاستمداران و تحلیل‌گران معتقدند این دور از مذاکرات با دورهای قبلی فرق می‌کند اظهار داشت: سوال مهمی را مطرح کردید، اگر بخواهیم به طور ملموس و روشن بفهمیم که این دور از گفتگوها چه جایگاهی در طول گفتگوهای گذشته داشته است شاید نگاه به روند گذشته ما را بیشتر متعجب کند که ما در چه شرایطی هستیم و چه چشم‌اندازی را پیش رو داریم و چه آوردهایی را تا الان به همراه خودمان داریم و چه دستاوردهایی را انتظار داریم به دست بیاوریم.
وی افزود: ما در عرصه هسته‌ای سه بخش متشکل از بخش سیاسی، حقوقی و فنی داریم.
معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در ادامه به برهه‌ای از تعلیق فعالیت هسته‌ای کشورمان اشاره کرد و گفت: ما یک زمانی در عرصه فنی با پذیرش برخی محدودیت‌ها که کشورهای اروپایی اعمال کردند عملا ابزار فنی را از دست داده و به عبارتی خودمان را خلع سلاح کردیم.
باقری افزود: بالاخره وقتی گفتگو صورت می‌گیرد باید دید درباره چه بحثی صحبت می‌شود و عملا باید واقعیتی وجود داشته باشد تا گفتگو صورت بگیرد؛ وقتی که شما چیزی ندارید جایی برای گفتگو باقی نمی‌ماند، البته مستحضر هستید که در انتهای آن مقطع (تعلیق داوطلبانه 2 و نیم سال فعالیت هسته‌ای کشورمان) گفتند شما باید تاسیسات و تجهیزات را تخریب کنید و همه را از بین ببرید، انگار نه انگار که چنین صنعتی در ایران وجود دارد و بعد با پررویی تمام گفتند ما برای دانشمندان و کارشناسان و متخصصانی که درگیر موضوع هسته‌ای شما بودند، چون شما دیگر موضوع هسته‌ای ندارید داخل ایران برای آنها کار پیدا می‌کنیم (این موضوع در بسته پیشنهادی آنها هست).
وی در ادامه به بحث حقوقی اشاره کرد و گفت: در عرصه حقوقی هم با پذیرش برخی محدودیت‌ها ناخودآگاه به دست غربی‌ها یک ابزار دادیم که به عنوان یک رویه در مورد ما اعمال کنند، اصلا چرا طرف مذاکره‌کننده غربی پرونده هسته‌ای ایران را به شورای امنیت برد؟ چون می‌گفتند ایران تعلیق را شکست، در صورتی که تعلیق داوطلبانه و براساس یک توافق دوطرفه بود، اما چون آنرا پذیرفته بودیم آنها این مسئله را به عنوان یک امر خلاف قلمداد کردند و موضوع را به شورای امنیت کشاندند.
معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان به بخش سیاسی این موضوع نیز پرداخت و گفت:در عرصه سیاسی هم تقریبا چنین وضعی را داشتیم چرا که ما ابزارهای میدانی و فنی در صحنه نداشتیم و خودمان را خلع سلاح کرده بودیم و بعضا با صلابت لازم در گفتگوها حاضر نمی‌شدیم که البته نمی‌خواهم وارد این مباحث شوم ولی این نکته را عرض کنم بر اساس اسناد موجود در یکی از ادوار و گفتگوها که در یک کشور اروپایی برگزار شد در بخشی که در خصوص مباحث کارشناسی صحبت می‌کردند، طرف غربی - اسم کشور را نمی‌برم- متن را با کمال بی‌احترامی به سمت طرف ایرانی پرت می‌کند و می‌گوید شما راجع به این دارید بحث می‌کنید! ما حتی حاضر نیستیم یک «ویرگول» این متن عوض شود! یعنی مذاکرات با چنین وضعی همراه بود.
باقری در ادامه تصریح کرد: اما در حال حاضر ما در عرصه دیگری گفتگو می‌کنیم و به نظرم در این مقطع دستاوردهای بسیار زیادی را در عرصه‌های فنی، حقوقی و سیاسی داشتیم.
وی گفت: به عرصه فنی اشاره نمی‌کنم چرا که واقعیت‌های مشخصی است که مردم با آن آشنا هستند، از جمله می‌توان به چرخه کامل سوخت که در اختیار داریم و رادیوایزوتوپها تا عرصه کشاورزی، صنعت و ... که هر روز هم در حال پیشرفت است، اشاره کرد؛ در عرصه حقوقی هم به طور جدی و مکرر تاکید داشتیم و عملیاتی کردیم که در روند گفتگوها حقوقی که ما در چارچوب NPT و چارچوب عضویت‌مان در آژانس داریم را استیفا می‌کنیم در حالی که تکالیف‌مان را هم انجام می‌دهیم.
معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان اظهار داشت: وقتی غربی‌ها وارد گفتگو شدند با همان ذهنیت قبلی بود که در هر جلسه‌ای که وارد می‌شدند ایده و متن مورد نظرشان را روی میز گذاشته و مقداری صحبت می‌کردند اگر طرف مقابل پذیرفت که پذیرفت اگر نپذیرفت اقدام دیگری را انجام داده و روند را مسدود می‌کردند و می‌گفتند مذاکرات شکست خورد و پس از آن عامل شکست را ایران معرفی می‌کردند و می‌گفتند عامل شکست مذاکرات کدام طرف بود؟ ایران! چرا؟ چون چیزی را که ما می‌خواستیم نپذیرفت؛ البته ما معتقدیم این روند مذاکره نیست بلکه دیکته است.
باقری در ادامه به مذاکرات استانبول 1 اشاره کرد و گفت: خاطرم است وقتی مذاکرات استانبول 1 به پایان رسید، خانم اشتون در یک مصاحبه‌ای گفت آن چیزی که مد نظر بود محقق نشده و ما ناامید شدیم، بعضا می‌دیدم می‌گویند این مذاکرات، مذاکرات خوبی نبود، گفتم از چه نظر خوب نبود اگر از این نظر که این مذاکرات به توافقی منجر نشد ممکن است درست باشد اما مذاکرات اگر موجب نشد که ما به سمت دستیابی به حقوق‌مان حرکت کنیم، غلط است.
وی ادامه داد: به یاد دارم در این مذاکرات وقتی طرف غربی پیشنهادشان را مطرح کردند دکتر جلیلی صریحا گفتند؛ با این ترتیب که شما می‌گویید ما این را نمی‌پذیریم و طرف غربی گفت اگر بر این نظرید پیشنهاد ما روی میز است هر وقت شما پذیرفتید درب اتاق‌های ما باز بوده و تلفن‌های ما نیز روشن است، شما تماس بگیرید تا با هم صحبت کنیم؛ آقای جلیلی هم گفتند؛ هر وقت که شما در خصوص حقوق ملت ما به جمع‌بندی رسیدید که آنرا به رسمیت بشناسید و دشمنی‌ها که محور اصلی آن تحریم‌ها است، در مورد آنها تجدید نظر کرده و رفع کنید، تلفن‌های ما هم روشن است و می‌توانید با ما تماس بگیرید.
معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان تصریح کرد: مذاکرات به همین منوال تمام شد. چهار ماه بعد خانم اشتون به عنوان نماینده گروه 1+5 نامه‌ای را به آقای جلیلی نوشت – این نامه در حالی نوشته شد که ما پیشنهاد آنها را نپذیرفته بودیم – که در آن نامه نوشته شده بود؛ ما حقوق هسته‌ای ایران را برای داشتن یک فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای در چارچوب NPT می‌پذیریم و این موضوع را در دو نامه بعدی قبل از مذاکرات استانبول 2 نیز تکرار کرد.
باقری اظهار داشت:می‌خواهم این نکته را عرض کنم که با رویه‌ای که از قبل طرف غربی را عادت داده بودیم توانستیم آنها را به سر خط برگردانیم بنابراین چند مرحله مشکل را پشت سر گذاشتیم و به نظرم استانبول 1 یکی از نقاط عطف بود چرا که دیدند جمهوری اسلامی ایران بر سر حقوق هسته‌ای خود نه تنها معامله حتی مذاکره هم نمی‌کند چرا که حق ماست، اما در مورد مباحث دیگر می‌توانیم در چارچوب موضوع بحث و یک به یک به جمع‌بندی برسیم.
وی به ادامه مسیر مذاکرات اشاره کرد و گفت: وقتی در این مسیر حرکت می‌کنیم شاهد هستیم که در مذاکره بغداد طرف مقابل پیشنهادی را مطرح می‌کند البته این پیشنهاد در همان چارچوب پیشنهاد استانبول است ولی با توجه به تغییر شرایط و عمدتا تغییر شرایط میدانی و فنی که توسط ایران انجام شده بود، ما 20 درصد غنی‌سازی را تولید کردیم، صفحه سوخت راکتور هسته‌ای تهران تولید شد، البته من فنی نیستم ولی کسانی که فنی هستند می‌توانند نظر بدهند که این کار با حساسیت‌های زیادی همراه بود چرا که برای اولین بار بود و واقعا اقدامی در حد یک معجزه صورت گرفت. معمولا روند چنین اقداماتی با چندین بار خطا روبرو می‌شود ولی با ضرورتی که می‌بایست صفحه سوخت تولید و برای تولید رادیوایزوتوپها به منظور درمان بیماران به نتیجه برسد این اقدام با موفقیت در همان مرحله اول روبرو شد.
معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان اظهار داشت: با توجه به تغییر شرایطی که صورت گرفت طرف غربی در مورد پیشنهادی که در بغداد ارائه کردند تغییر دادند و از طرفی هم گفتند ما یک سری اقداماتی را انجام می‌دهیم، البته عده اقدامات آنها اقداماتی بود که در چارچوب همکاری هسته‌ای شکل می‌گرفت مثلا گفتند؛ رادیو دارو به شما می‌فروشیم، این در حالی است که اگر رادیو دارو بفروشند پولش را خواهند گرفت یا مثلا گفتند؛ حاضریم در خصوص بحث راکتور تحقیقاتی آب سبک با شما کار کنیم؛ این نیز در حالی است که اگر قرارداد ببندند پولش را خواهند گرفت(مواردی که در پیشنهاد بغداد بود و منتشر هم نشد).
باقری افزود: این موضوع ارزش افزوده‌ای در عرصه مذاکرات ایجاد نکرد چیزی که در عرصه مذاکرات ارزش افزوده ایجاد می‌کند چیزی است که اعتماد طرفین را جلب کند، همان مسئله‌ای که دکتر جلیلی در جلسه اخیر تاکید کردند که اعتمادسازی جاده دوطرفه اگر شما می‌خواهید اعتماد طرف مقابل را جلب کنید باید از طرفی اقداماتی را انجام دهید که اعتماد طرف مقابل هم جلب شود.
وی در ادامه اظهار داشت: در فاصله زمانی مذاکره بغداد و مسکو تلاش کردند تا بتوانند پیشنهاد خود را در همان چارچوب به طرف ایرانی بقبولانند که ما هم پیشنهاد 5محوری و پنج‌گانه مسکو را مطرح کردیم که سوال بزرگ و جدی برای آنان مطرح شد چرا که دو پیشنهاد روی میز بود، در نتیجه جمع‌بندی مذاکرات مسکو این شد که یک جلسه کارشناسی تشکیل و در این چارچوب صحبت شود که یک جلسه برگزار و بسیار خوب و پرمحتوا بود و حدود 16 ساعت طرفین صحبت کرده و ابهام‌های طرف مقابل را رد کردیم.
معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در ادامه این سوال را که چرا بعد از مذاکرات مسکو، مذاکرات طرفین 9 ماه متوقف شد؟ را مطرح کرد و گفت: بعد از 9 ماه طرف غربی پیشنهاد تجدیدنظر شده ارائه کرد به طوری که خود آنها بالای پیشنهاد نوشته بودند "پیشنهاد تجدیدنظر شده آلماتی"، که به نظرم از این منظر نشست آلماتی 1 نقطه عطف در طول تاریخ مذاکرات ایران و 1+5 است به جهت اینکه اولا آنها برای اولین بار متنی را که ارائه کرده بودند، تغییر دادند؛ سابقه ندارد که در دفعات قبل شما ببینید از گفتگوهایی که در تهران انجام و منجر به بیانیه سعدآباد شد و بقیه گفتگوها متنی را ارائه می‌دهند، تغییر دهند و می‌گفتند این متنی که ما ارائه می‌دهیم خروجی مذاکرات است نه جمع‌بندی و مذاکره در مورد آن.
وی افزود: نکته دیگر اینکه تعدیلات موقعی انجام شد که 9 ماه فشار شدید و جدی غربی‌ها علیه ملت ایران را داشتیم و وقتی مذکرات مسکو تمام شد هنوز تحریم‌های نفتی شروع نشده بود و تشدید تحریم‌های مالی و بانکی در این مقطع 9 ماهه صورت گرفت؛ در ثانی اگر تعدیلی می‌خواست صورت بگیرد باید از جانب طرفی که فشار وارد می‌شود صورت گیرد.
باقری تصریح کرد: اما برای چه به ایران فشار وارد می‌آوردند؟ برای آنکه به دو هدف برسند؛ نخست تغییر محاسبات رهبران ایران در مورد موضوعات راهبردی از قبیل بحث هسته‌ای و دوم به منظور فلج کردن مردم ایران.
معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان ادامه داد: به اذعان گزارش سالانه که در سال 2013 منتشر شد خود آمریکایی‌ها اذعان کردند که در این دو هدف تحریم‌ها ناکام مانده‌اند، یعنی نه اینکه توانستند در محاسبات رهبران ایران در عرصه هسته‌ای تغییر ایجاد کنند و نه مردم ایران را فلج کنند و به عبارتی خودشان در محاسبات خود تغییر ایجاد کردند.
وی افزود: بنابراین همین موضوع باعث شد آنها پیشنهاد تجدید نظر شده آن هم تجدیدنظر در محتوا و شکل در مذاکرات آلماتی 1 ارائه کنند، اما چیزی نبود که بتواند طرفین را به توافق برساند.
