نقد و بررسی بازی صفحه ای اسرائیل و ایران اتمی

به گزارش سراج24، پس از این که در سال 2012 بازی صفحه ای Oil War: Iran Strikes، توسط شرکت Decision Games رونمایی شد، اینبار نوبت به شرکت آمریکایی Clash of Arms Games رسید تا نسخه جدیدی از بازی صفحه ای خود به نام اسرائیل و ایران هسته ای: تهاجم فارس ها (Israel and a Nuclear Iran: Persian Incursion) را به بازارهای جهانی عرضه نماید.

همانطور که از نام این بازی هم پیداست، سوژه اصلی آن بر مبنای تقابل احتمالی دو کشور ایران و اسرائیل پایه ریزی شده است. با این دیدگاه که تولید کنندگان بازی با استفاده از نام فارس، قصد دارند با ایجاد یک پروپاگاندای تبلیغاتی علیه ایران، او را متهم به سودای بازسازی امپراطوری باستانی خود کنند!
آن ها هدف خود از ساخت این بازی را ایجاد دیدگاهی منطقی! در هنگام رویارویی احتمالی دو کشور بیان می دارند و منطق پیش بینی این دیدگاه را عوامل مختلفی از جمله آنالیز اوضاع اقتصادی، اجتماعی و نظامی ایران می دانند. بخشی از اطلاعات بدست آمده از این آنالیز که در دفترچه راهنمای بازی به بازیکن ارائه می شوند، عبارتند از :

1- تاریخ ایران در قرون 19 تا 20 تحت تأثیر سلطه فرهنگی کشورهای بیگانه ای چون روسیه، بریتانیا و آمریکا بوده و برخی از این کشورها (روسیه و آمریکا) بارها سعی نموده اند تا با ایجاد کودتای مهندسی شده در این کشور، خط و مشی آن را تغییر دهند که البته در بیشتر موارد با شکست مواجه شده اند.
2- دولت انقلابی ایجاد شده در ایران همچنان خود را در مقابل آمریکا می بیند.
3- آن ها در مقابل مخالفان خود از قدرت نظامی کمتری برخوردارند و حکومت ایران هم این موضوع را به خوبی می داند.
4- ایران پس از پایان جنگ با عراق، از زیرساخت های بسیار ضعیف و ناپایداری برخوردار است و نیروی نظامی آن سال هاست که به روز رسانی نشده است:
سیستم پدافند هوایی ایران در سال 2009 در ستاد فرماندهی خاتم الانبیاء تأسیس شد. این سیستم پدافند هوایی یک سیستم یکپارچه و منسجم نیست و از بخش های مختلف و متنوعی ساخته شده و هماهنگی بسیار ضعیفی در بخش های دفاع هوایی آن وجود دارد.
سیستم راداری ایران هم مبتنی بر سیستم زمینی است که فناوری آن در سال 1950 توسط شوروی و چین ایجاد شده است. جدیدترین این سیستم هم JY-14 نام دارد که تکنولوژی آن متعلق به سال 1970 میلادی است.

نیروی هوایی ایران هم بسیار قدیمی و ناکارآمد است. برخی از این نیروها عبارتند از:

28 MiG-29 Fulcrums in two squadrons: 11th, 23rd
36 F-14A Tomcats in three squadrons: 81st, 82nd, 83rd
48 F-4D/E Phantom II in seven squadrons: 32nd, 33rd, 61st, 62nd, 91st
58 F-5E/F Freedom Fighter in seven squadrons: 12th, 21st, 22nd, 41st
40 F-7M/FT-7N Airguard in three squadrons: 51st, 52nd, 53rd – IRGC

5- آن ها در اثر جنگ با عراق، خصوصاً حملات شیمیایی این کشور، تلفات بسیار زیادی متحمل شده اند.
6- ایرانی ها خواستار رهبری جهان اسلام هستند.
7- دولت ایران خواستار احترام جهانی به پروژه هسته ای این کشور است و از طرفی قصد دارد تا با ساخت سلاح هسته ای توازن قدرت خود در برابر اسرائیل را حفظ کند.

موارد ذکر شده در بالا، از جمله مهمترین مواردی هستند که شرکت تولید کننده به عنوان انگیزه اصلی ساخت این بازی بیان نموده است. بازی برای افراد بالای 12 سال! طراحی شده و از 2 تا 6 بازیکن به صورت همزمان پشتیبانی می کند. 
برای شروع، در کتابچه راهنمای بازی، در مورد کشور ایران و اهداف آن به بازیکن ها اینگونه توضیح داده می شود: 
1- ایران کشوری است که تمایل دارد تا برای نشان دادن اقتدار و قدرت ملی خود، حداقل یک بمب هسته ای در اختیار داشته باشد (این ادعا دقیقاً خلاف اصول اعتقادی ایران است)
2- حکومت ایران با تهدید انتقال بمب هسته ای به تروریست ها قصد اخاذی بین المللی دارد! (کاری که آمریکا و متحدان عرب منطقه ایش بارها به انجام آن تهدید کرده اند)
3- ایران به بهانه ایجاد توان بازدارندگی داخلی، با داشتن موشک های بالستیک، کشورهای حوزه خلیج فارس، اسرائیل و ترکیه را تهدید می کند! همچنین این کشور با خرید موشک های میان برد موسودان بی‌ام ۲۵ (BM-25 Musadan) از کره شمالی، تهدیدی برای اروپا هم به حساب می آید! (این در حالی است که ایران بارها و بارها برنامه موشکی خود را صلح آمیز معرفی کرده و هیچگاه در طول تاریخ تهدیدی برای همسایگان منطقه ای خود نبوده است)
4- کنترل سلاح های بالستیک و برنامه هسته ای ایران در اختیار سپاه پاسداران قرار دارد (باز هم ادعایی بی اساس که سعی دارد چهره ای خشن و تروریست از سپاه پاسداران ارائه دهد)
5- حکومت ایران در بیانیه های رسمی خود بارها از نابودی اسرائیل سخن به میان آورده است.
6- فلسفه کشورداری در ایران تقابل با قدرت های جهانی است (بخش مهمی از پروژه ایران هراسی روی این ادعا تمرکز دارد)
7- ایرانی ها به عنوان شیعیان 12 امامی به دنبال فراهم سازی زمینه ظهور منجی خود هستند (ارائه چهره ای مخدوش از شیعیان 12 امامی و معرفی آن ها به عنوان افرادی که برای ظهور منجی خود حاضر به ایجاد هرج و مرج جهانی هستند. با اتکا به همین روش، آن ها چهره ای خشن و بی رحم از منجی شیعیان در دنیا ترسیم کرده اند. این در حالی است که یهودیان، بیشترین اقدامات را برای زمینه سازی ایجاد آرماگدون انجام می دهند!)

در این بازی، به عنوان راهنمایی ابتدایی، پیشنهادهایی به بازیکن داده می شوند تا پیش از تقابل نظامی با ایران راهکارهای دیگری را نیز مورد ارزیابی قرار دهد. گر چه این پیشنهادها عملاً بی نتیجه بوده و تنها راه ممکن، تقابل نظامی خواهد بود، اما مرور آن ها می تواند در تحلیل هدف شرکت تولید کننده بسیار مفید و موثر باشد. برخی از این پیشنهادها عبارتند از:
- 1استفاده از راهکارهای دیپلماتیک، شامل فشار نهادهای بین المللی برای توقف برنامه هسته ای ایران و ممانعت از دستیابی این کشور به سلاح هسته ای.
- 2اعمال فشارهای اقتصادی و تحریم ها برای کشاندن ایران به پای میز مذاکره.
- 3تحریم خرید و فروش نفت و گاز ایران.
- 4قانع کردن روسیه و چین برای پیوستن به تحریم های وضع شده آمریکا.

اما ایران هم کشوری نیست که به همین سادگی در برابر تحریم و فشارها ساکت بنشیند و دست روی دست بگذارد. طبق پیش بینی طراحان بازی، سرانجام دنیا چاره ای جز تقابل نظامی با ایران ندارد و جنگ اجتناب ناپذیر است. آن ها دلایل خود در این مورد را اینگونه بیان می کنند:
- 1تحریم های اعمال شده علیه ایران، سرانجام این کشور را به عکس العمل واداشته و دنیا چاره ای جز حمله نظامی به ایران ندارد (منظور از عکس العمل در اینجا، تولید بمب هسته ای توسط ایران است(
- 2ایران در پاسخ به این حملات دست به اقدام متقابل خواهد زد.
- 3کشورهای مهاجم زیرساخت های هسته ای ایران را هدف قرار داده و از بین می برند.
- 4در این حملات، هدف، تنها بازداشتن ایران از دستیابی به سلاح هسته ای است و تغییر حکومت در دستور کار قرار ندارد!
سازندگان بازی در پروپاگاندای خود، جناح مقابل ایران را کشوری بسیار قوی و مقتدر توصیف می کنند و پیروزی او در جنگ با ایران را تضمین شده می دانند! آن ها اسرائیل و توانمندی های نظامی او را به این شکل معرفی می کنند که:
اسرائیل کشوری است که معمولاً به صورت مستقل از جامعه جهانی، مشکلات بین المللی خود را حل کرده و کمتر وابسته به همکاری های جهانی است ( این در حالی است که در واقعیت اسرائیل بدون حمایت کشور آمریکا و برخی کشورهای اروپایی و عربی منطقه خاورمیانه، حتی ساعتی هم دوام نخواهد آورد. آن ها به مدد کمک های بی دریغ نظامی و اقتصادی آمریکا تا به امروز توانسته اند ماهیت وجودی خود را حفظ نمایند.)
این کشور دارای تاریخچه ای پر افتخار از اقدامات یکجانبه است و از این رو در برابر معضل هسته ای ایران هم چنین رویکردی را در پیش خواهد گرفت (ای کاش سازندگان بازی بخش از این تاریخچه پر افتخار را هم ذکر می کردند! شاید منظور آن ها جنگ 33 روزه و سرنوشت غرور آفرین اسرائیل در این نبرد است(!

پس اگر در پروژه حمله نظامی به ایران، آمریکا، اروپا، آسیا و کشورهای حوزه خلیج فارس این کشور را همراهی نکنند، اسرائیل به منظور حفظ منافع خود، به تنهایی اقدام خواهد کرد.
بر خلاف تصور، اسرائیل استفاده از موشک های بالستیک خود علیه ایران را در اولویت اقدامات خود نمی بیند، بلکه او تهاجم هوایی به تأسیسات هسته ای را در رأس برنامه های خود دارد.
مشخص است که اسرائیل بهترین نیروی هوایی در منطقه را داراست و نیروی هوایی ایران دارای ضعف های بسیار جدی است. همچنین دوری این اهداف از مناطق غیرنظامی، آن ها را مجاب کرده که حمله هوایی بهترین گزینه برای نابودی تأسیسات هسته ای ایران خواهد بود (می بینید که چقدر اسرائیل جنایتکار به فکر مردم غیرنظامی ایران است و به علت دوری تأسیسات هسته ای از مراکز مسکونی، طرح حمله هوایی را برنامه ریزی کرده است. ای کاش سازندگان بازی کمی هم درباره رفتار اسرائیل در حمله به نوار غزه و کرانه باختری توضیح می دادند که در آنجا چگونه ارتش اسرائیل از جان مردم غیرنظامی محافظت می کرد و چقدر حفظ جان مردم برای آن ها مهم بود(!
توجه داشته باشید که این پروپاگاندای عجیب و غریب به همینجا ختم نمی شود و دست اندرکاران تولید بازی با ارائه آماری از توان نظامی اسرائیل سعی در ایجاد رعب و وحشت در بین ایرانیان دارند. طبق آمار ارائه شده در بازی، برخی از توان تسلیحاتی اسرائیل که می تواند از آن ها علیه ایران استفاده نماید، عبارتند از:

F-15I : 69th at Hatzerim
F-16I: 107th at Hatzerim, 119th, 201st, 253rd at Ramon
24 planes per squadron
First-line EW and avionics
Conformal tanks on both types
AIM-120C-5, Python 5 AAMs
Range of PGMs, including EGBU-28, JDAM series, HARM, STAR-1
5 other squadrons of F-16C/D, 3 of F-15A/B/C/D, they can’t reach
Tanker fleet of 8 KC-707 Sankyee in 120th Squadron at Nevatim
SIGINT, ELINT, Communications for a command staff, and Suter attacks
IAI Eitan (Heron TP MALE UAV) in 200th Squadron at Palmachim

اما علی رقم پیش بینی تمام احتمالات موجود برای پیروزی اسرائیل، در بخشی از دفترچه راهنما به مواردی اشاره می شود که بر اساس آن ها ممکن است استراتژی حمله به ایران با مخاطراتی نیز همراه باشد:
- 1اسرائیل برای رسیدن به خاک ایران مجبور است تا از مرز هوایی برخی از کشورها عبور کند که این موضوع ممکن است کمی برای او ایجاد مشکل نماید.
- 2در صورت ساقط شدن یکی از هواپیماها و اسارت خلبان آن، ایران صاحب گروگانی گران قیمت خواهد شد.
- 3هر گونه حمله به ایران، به این کشور اجازه می دهد تا در نقش قربانی علیه اسرائیل در مجامع بین المللی اعلام دعوی کرده و دردسرهایی برای این کشور به وجود آورد.
- 4ایران می تواند با اتکا به موشک های بالستیک خود اسرائیل را هدف قرار داده و خسارات جدی به آن وارد نماید.
- 5همچنین، ایران می تواند در پاسخ متقابل به حمله اسرائیل تنگه هرمز را مسدود کرده و مانع عبور و مرور کشتی ها شود. این اتفاق می تواند با یک بحران بین المللی همراه شود که دود آن دامن در چشم اسرائیل هم برود.

6نقطه قوت دیگر ایران در پاسخگویی به اسرائیل، استفاده از نیروهای حزب الله لبنان است. کارآمدی این موضوع در جنگ سال 2006 ثابت شده است.
- 7در این بین، از نقش نیروی قدس سپاه پاسداران و اقدامات غیرقابل پیش بینی آن ها هم نمی توان غافل شد.

مشاوران نظامی بازی (در بازی کارت های مشاوره ای وجود دارند که بازیکن می تواند با مطالعه آن ها استراتژی دلخواه خود را انتخاب نماید) برای حمله به ایران سه محور اصلی را پیشنهاد می دهند:
- 1مسیر شمال، مرکز و جنوب.
- 2اسرائیل می تواند از سه پایگاه در کشورهای ترکیه، عراق و عربستان سعودی علیه ایران اقدام نماید.
- 3عبور از مرز هوایی سوریه و اردن می تواند برای اسرائیل مشکل آفرین باشد.

اما طبق پیش بینی های سازندگان بازی، این حمله چندان هم برای اسرائیل بی دردسر نیست:
- 1بر اساس اطلاعات ارائه شده، گروهی از مسلمانان ساکن در ترکیه، عراق و عربستان که خواهان نابودی اسرائیل هستند و با ایران جبهه فکری مشابهی دارند، می توانند برای کشورهایشان مشکل سازی کرده و عملیات اسرائیل را با مخاطره مواجه نمایند.
- 2رهبر ایران بارها اعلام کرده که مخالف دستیابی به سلاح اتمی است و این پروپاگاندا می تواند در مخالفت جامعه جهانی با حمله نظامی به ایران نقش تعیین کننده ای داشته باشد.

حال با توجه به موارد ذکر شده در بالا، آیا اسرائیل می تواند با کنار گذاشتن گزینه نظامی، ایران را وادار به ترک برنامه هسته ای خود کند؟
اطلاعات موجود، حاکی از این واقعیت است که در ایران علاوه بر نیروی نظامی و جنگ طلب، عوامل تعیین کننده دیگری هم وجود دارند که می توانند در لحظات آخر مانع حمله نظامی اسرائیل به این کشور شوند. فقط اسرائیل باید از این موقعیت ها به بهترین شکل استفاده نماید:
- 1ایران خواستار صادر کردن انقلاب خود به کشورهای دنیا و رهبری جهان اسلام است، با این اوصاف شاید بتوان با دادن برخی امتیازها به کشور فلسطین (که مورد حمایت ایران است) ایران را در مسیر همکاری بین المللی قرار داد.
- 2همچنین، پیوستن اسرائیل به برنامه منع گسترش سلاح های اتمی و برخی همکاری های بین المللی در جهت تأمین انرژی های لازم برای رونق صنعت در ایران هم می تواند از دیگر مشوق های موجود باشد.

اما سوال مهم مطرح در این بازی، این است که در صورت شکست راهکارهای دیپلماتیک و بروز درگیری، چه نتایج مثبت و منفی برای هر دو کشور ممکن است به وجود آید؟
طبق دسته بندی های ارائه شده، این مزایا و مضرات برای هر دو کشور عبارتند از:
مزایا برای دولت اسرائیل:
- 1سنجیدن قدرت نظامی خود.
- 2بزرگترین پیروزی تاریخ اسرائیل پس از سال ها.
- 3رفع بزرگترین تهدید جدی علیه اسرائیل.

مضرات احتمالی برای اسرائیل:
- 1شکست، مساوی است با تغییر حکومت در اسرائیل.
- 2بی اعتباری جهانی اسرائیل.

مزایا برای حکومت ایران:
- 1فهمیدن این موضوع که دوستان واقعی این کشور چه کسانی هستند.
- 2نابودی اسرائیل و تحقق آرزوی دیرینه ایران.
- 3بالا رفتن قیمت نفت.

مضرات احتمالی برای ایران:
1- بی ثباتی بزرگ در منطقه.
2- از دست دادن اعتبار و موقعیت فعلی در منطقه.

در نهایت، بازیکن باید با توجه به این اطلاعات (که انصافاً بسیار فراتر از نیاز یک بازی ساده و مفرح است) تصمیم گیری نماید و با انتخاب یکی از گزینه های موجود تکلیف بازی (جنگ) را یکسره کند. همانطور که مشخص است، این بازی کاملاً با هدف جهت دهی فکری علیه برنامه هسته ای ایران (و حتی فراتر) تولید شده و در صدد است تا مخاطب خود را برای پذیرش حمله به ایران، با توجیه خطرناک بودن ایران برای اسرائیل (کل دنیا!) آماده نماید.
در ادامه، به گزارش یکی از کاربران اسرائیلی این بازی و نتیجه گیری وی از این تجربه ویژه توجه کنید:
مدت ها بود که در مورد احتمال حمله اسرائیل به مراکز هسته ای ایران در رسانه ها می شنیدم و همیشه نگران حمله متقابل ایران علیه اسرائیل بودم، اما با انجام این بازی جذاب و تجربه جنگ در فضای غیر واقعی (البته با داده های کاملاً واقعی) دریافتم که جنگ احتمالی با ایران چگونه خواهد بود.
انجام این بازی به من 5 درس مهم آموخت:

- 1بمباران مراکز هسته ای ایران، کاری بسیار پیچیده است. در این بازی به وضوح یاد گرفتم که اسرائیل برای بمباران ایران چگونه باید از مرز هوایی یکی از کشورهای عراق، عربستان سعودی و یا ترکیه استفاده نماید. تازه اینجا بود که به میزان بالای اهمیت داشتن روابط حسنه با این کشورها پی بردم.
- 2ایران نمی تواند از حمله نیروی هوایی اسرائیل بگریزد. تأسیسات نظامی قدیمی ایران به ارتش اسرائیل این اجازه را می دهد که بدون کوچکترین مشکلی تأسیسات هسته ای او را نابود کنند. ما فراهم شدن این موقعیت ناب را مدیون تحریم های سخت آمریکا و اروپا هستیم.
- 3اسرائیل هم نمی تواند از حمله تلافی جویانه ایران در امان بماند. با انجام این بازی، به وضوح دریافتم که قدرت موشکی ایران تا چه حد می تواند برای اسرائیل خطرناک باشد. البته کمک ایران به حزب الله لبنان و حماس هم از دیگر نکاتی است که می تواند حملات تلافی جویانه ایران به اسرائیل را مرگ آور نماید.
- 4در این بازی، یاد گرفتم که بر خلاف ماجرای بمباران تأسیسات هسته ای عراق توسط اسرائیل در سال 1981، بمباران تأسیسات هسته ای ایران به عملیاتی گسترده (حدود یک هفته) نیازمند است که همین موضوع می تواند برای اسرائیل طبعات مهمی را در پی داشته باشد که از جمله مهمترین آن ها افزایش میزان احتمالی تلفات ارتش و مردم اسرائیل است.
- 5با توجه به اطلاعات دقیقی که از پایگاه های هسته ای ایران در بسته عملیاتی این بازی ارائه شده، به نظر می رسد که دستیابی اسرائیل به برخی از این پایگاه ها (آن دسته که در اعماق زمین قرار دارند) کاری بس دشوار و پیچیده باشد. این موضوع می تواند به یکی از مهمترین چالش های ارتش اسرائیل در اجرای عملیات بمباران تبدیل شود.

متأسفانه در داخل کشور، علی رغم ایجاد نهادهای مختلف مرتبط با بازی، محتوای موجود در بازی های رایانه ای و صفحه ای چندان جدی گرفته نمی شوند و دید تجاری سازی بر دید محتوایی غالب شده است. به طور حتم، اگر دیدگاه محتوایی در کنار دیدگاه تجاری از رشد و بلوغ قابل قبولی برخوردار شود، این موضوع می تواند به عاملی موثر برای مبارزه با چنین تبلیغات پروپاگاندایی شود و چهره ای واقعی و درست از ایران را به دنیا معرفی نماید. این راه یکی از کم هزینه ترین و موثرترین راهکارهای تبلیغاتی در سراسر دنیا به شمار می آید که باید رویکرد توجه و پرداختن به آن به مرور در میان مسئولین ایرانی هم ایجاد شود و در آینده ای نه چندان دور شاهد تولید بازی هایی با مضامین ضد پروپاگاندای غربی-اسرائیلی علیه ایران باشیم

منبع:گیم ویک