دیوار مهربانی نه؛ دیوار بازیافت و ارضاء مهربانی

به گزارش سراج24،پرویز امینی، جامعه‌شناس در جدیدترین نوشته خود، به بررسی پدیده «دیوار مهربانی» پرداخته و ابعادی از آن را به تحلیل نشسته است. آنچه در ادامه می‌خوانید، متنی است که او در کانال تلگرامی خود منتشر کرده است:

پدیده گسترش یافته و اجتماعی شده «دیوار مهربانی» با شعار «نیاز نداری بزار و نیاز داری بردار»، بخشی دیگر از تغییرات زیست جهان ما، ناشی از پروژه-پروسه مدرنیزاسیون را به نمایش می‌گذارد. در این پدیده با نوعی تغییر معنایی درباره مهربانی روبروییم.

در زیست جهان مألوف و مأنوس ما ایرانی‌ها، اولا مهربانی عمدتا بر روابط غیرمادی و از جنس عواطف و احساسات بین طرفین اعم از زن و شوهر و والدین و فرزندان و دوستان با یکدیگر و... استوار بود یا می‌توان گفت هست. مادر، «نماد قله» مهربانی برای جامعه ایرانی است که اتفاقا در این مهربانی موضوعیت مادی و کالایی ندارد.

ثانیا مهربانی در وجه مادی نیز که البته در بستر غیرمادی آن معنادار است به شکلی بود یا هست که فرد، یا بهترین چیزهایی که می‌توانست مثل هدیه به مناسبت‌های مختلف یا سوغات از سفر و... را برای طرف مورد مهر و مهربانی خود تهیه می‌کرد یا چیزهایی را که برایش مهم بودند و یا خود نیاز داشت، به او می‌داد و در این صورت بود که کار مادی، معنای مهربانی به خود می‌گرفت. حتی اهدا مادی که در جشن عاطفه‌ها و نیکوکاری انجام می‌شد نیز بر همین سیاق بود.

ثالثا در این وضعیت، اهدا مادی، اعلام مهربانی نسبت به فرد دریافت کننده بود و برای دریافت کننده یا عزت آفرین بود یا لااقل از موضع ترحم به او تفسیر نمی‌شد.

اما آنچه در دیوار مهربانی رخ می‌دهد، اولا محدود شدن مهربانی به کالایی و مادی شدن است.

ثانیا فرد مطابق شعار نیاز نداری بزار چیزهایی را که دیگر لازم ندارد یا به هر دلیلی دیگر آنها را نمی‌خواهد، واگذار می‌کند (نه بهترین چیزها و نه چیزهایی خود نیاز دارد).

ثالثا چشم‌های زیادی در همه بخش‌های شهر متوجه این دیوار است و برداشتن این لباس‌ها ممکن است نیاز فرد را برطرف کند اما عزت نفس برایش نمی‌سازد.

درواقع دیوار مهربانی در زیست جهان ایرانی‌ها عمدتا اسمی بی‌مسما است و عنوان «دیوار بازیافت» پوشاک و لباس برایش موجه‌تر به نظر می‌رسد. البته این مسئله به معنای نفی کارکرد مثبت این کار و تأمین پوشاک و لباس برای برخی ناتوانان نیست اما مسئله این است که نام این کار را «دیوار مهربانی» گذاشتن، جفا به مهربانی و تغییر در زیست جهان ما ایرانی‌هاست. خصوصا که فضای ایجاد شده درباره دیوار مذکور، شرایطی فراهم می‌کند که نوعی ارضاء درونی در افرادی که در شرایط زندگی در زیست جهان مدرن که نمی‌توانند چندان مهربانانه با دیگران سلوک داشته باشد، به وجود بیاورد و احساس رضایت کاذب کنند.