همدستی گنگستری جانی با پلیس اف.بی.آی/ راز مافیای ایتالیایی شمال بوستون/ ارزش‌های تاریک جامعه آمریکا

گروه فرهنگی «سراج24»- سیدمحمد کاظمی آونجی: «توده سیاه»، فیلمی به کارگردانی اسکات کوپر اثری است مبتنی بر واقعیت که ما را کاملا به دنیای تاریک جنایت و فساد می کشاند. فیلمی که این روزها با بازی جانی دپ در نقش جیمز وایتی بولگر، ستاره فیلم روی پرده سینما های آمریکا در حال اکران است. ستاره فیلم مرد دنیای خشن جنایت های سازمان یافته و قاتلی تمام عیار است که بر سرزمین جانیان بوستون حکومت می کند. حکومتی که سالهاست بدلیل معامله ای سری که وی با اف.بی.آی داشته، پایدار مانده است. این بازیگر فیلم های جنایی که تقریبا نسبت به نقش روتین هالیوودی خود احساس تنفر می کند در فیلم توده سیاه به روش دلخواه خود عمل می کند که البته همین امر منتج به یکی از بهترین فیلم های ژانر جنایی او شده است.داستان این فیلم از کتابی غیر تخیلی با همین نام اقتباس شده که توسط گزارشگران بوستون گلوب، دیک لهر و جرارد اونیل نوشته شده است. کوپر، کارگردان این اثر به همراه فیلمنامه نویسان خود، مارک مالوک و جز باترورث مساله ای تازه به این ژانر افزوده اند. آنها این نکته را مطرح می کنند که گنگسترها علائم فساد سیاسی اند، انگل هایی که خود آژانس های دولتی و همچنین ماموران ضعیف و ساده لوح قانون آنها را به وجود آورده اند. در این میان جانی دپ با خنده ای اهریمنی و حال و هوایی غیرقابل پیش بینی و سرد کاملا بر کاراکتر بولگر احاطه می یابد و با جای گرفتن در نقش این جانی روانی کاملا رعب آور می گردد. شومی و شرارتی که دپ در این فیلم دارد بی سابقه است و نظیر نمی تـوان آن را در نقش هایی که قبلا بازی کرده یافت. 

فیلم «توده سیاه» بطور جسته گریخته تلاش می کند تا وجهه ای انسان دوستانه  به بولگر بدهد و این کار را از طریق به تصویر کشیدن جزئیات ریز روابطش با مادر و زن جوانش که فرزندی نیز از او دارد انجام می دهد. وی به طور منظم در صحنه های فیلم ظاهر می شود و درس هایی از زندگی به قانون وایتی بولگر را به مخاطب می آموزد مثلا اینکه " اگر اتفاقی رخ داد و  کسی ندید، پس اتفاقی نیافتاده!"   بولگر که از اسم مستعارش یعنی "وایتی" متنفر است و اسم جیمی را ترجیح می دهد شخصیتی است که درست و نادرست وضعیت خاص خود را دارد. مثلا از کمک کردن به پیرزنان در حمل میوه ها و خوارباری که خریده اند لذت می برد با این حال مستعد این است که ناگاه خبیث و خطرناک شده و کار و پیشه اش قتل و کشتار شود. در صحنه ای از فیلم بولگر، سر میز شام، روبروی افسر مافوق کانولی پلیس، و البته دوست دوران کودکی اش قرار می گیرد. در این نقطه از فیلم مخاطب شاهد ابراز محبت بولگر و دفاع وی از بستگان خویش است که یکی از آنها برادر وی، بیلی، یک سناتور مجلس سنای ماساچوست است ولی در عین حال همزمان با این ابراز محبت، مخاطبان تمایل وی به قتل و جنایت  را نظاره می کنند. در این جریان وایتی بولگر در قبال مصنونیت از پیگردی که کانولی پلیس برایش تامین می کند با وی قرار می گذارد اطلاعاتی را در مورد مافیای ایتالیایی شمال بوستون به او بدهد ولی رییس پلیس که نقش آن را کوین بیکن بازی می کند بعدا می فهمد که اطلاعات بولگر سوخته بوده و وی احتمالا کانولی را با چرب زبانی فریب داده است. کانولی و بولگر در کودکی در یک مدرسه بوده اند. همان زمان هم  بولگر با تحکم بر حیات مدرسه قدرت خود را اعمال می کرده و کانولی هم تابع و مطیع وی بوده است.

«توده سیاه» عنوانی است که احتمالا تماشاگرش را به این سوق می دهد تا اهمیت و احترام زیاد کلیسای کاتولیک را جستجو کند جایی که در بوستون جنوبی بسیار مهم محسوب می شود- جاییکه بچه های آن بعدها کشیش و پلیس و دزد می شوند. ولی واقع امر این است که کلیسا ربط زیادی به این قضیه ندارد. این داستان داستانی سکولار و بدبینانه ای است حول این که گنگسترها چگونه مانند میکروب در فضای فاسد جامعه رشد می کنند. بوستون در این فیلم پشت صحنه ای است گویا و رسا، با زمین های بایر کنار دریایی اش که به گورستان قربانیان جانیان بدل گشته، خانه های سقف دلفریبش که به مکانی سهل الوصول برای قتل های وحشتناک تبدیل شده و میخانه های زنگار گرفته از دود تنباکو با آن نورپردازی کدرش که فضای داستان را تشدید می کند و رفقایی که برداشت اشتباهشان از وفاداری و افتخار همه و همه موتور دراماتیک این فیلم را  برای به تصویر کشیدن آن سوی تاریک ارزش های جامعه آمریکا نشان داده است.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که کوپر با آثار قبلی اش نظیر "دل دیوانه" و "بیرون از کوره" راه تاثیر گذاری عمیق بر مخاطب را خوب می داند. خشونت های شوک آوری که به وفور در صحنه های فیلم به چشم می خورد، دال برهمین قدرت اثرگذاری کارگردان است. ولی اگر می بینیم که نتیجه نهایی این فیلم نمی تواند به لحاظ احساسی از فیلمی چون "رودخانه اسرار آمیز" به کارگردانی کلینت استوود جلو بزند باید بدانیم که عیب از کارگردانی و اجرا نیست بلکه ناشی از ماهیت ظالمانه نهفته در مواد و محتوای فیلم است. اسکات کوپر دراین اثر علاوه بر جانی دپ از بازی کسانی چون جویل ادگارتون در نقش کانولی، بندیکت کامبربچ در نقش بیلی برادر بولگر، کوین بیکن در نقش رییس پلیس، و دوکاتا جانسون در نقش همسر بولگر بهره جسته است. همان گونه که در ابتدا گفته شد، داستان این فیلم را مارک مالوک و جز باترورث  از کتابی نوشته دیک لهر و جرارد اونیل تحت همین عنوان یعنی «توده سیاه» اقتباس کرده و بصورت فیلمنامه درآورده ند. تصویر برداری و موسیقی این اثر نیز به ترتیب برعهده ماسانوبو تاکایاناگی و تامی هولکنبرگ بوده است.

منابع:

وب سایت های  گاردین، اسکرین دیلی، لس آنجلس تایمز، و یو. اس. ای تودی