به گزارش «
سراج24» سران شورای همکاری خلیج فارس در 24 دسامبر در شهر منامه برای برگزاری نشست سالانه خود گرد هم آمدند. بحران سیاسی که خاور میانه را در بر گرفته هنوز تمام نشده و میتواند از حکومتهای سلطنتی شیخ نشین های حوزه خلیج فارس قربانیان دیگری هم بگیرد. این موضوع سران کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را نسبت به آینده به وضوح نگران کرده است. بحرین درگیر کشمکشهای مسلمانان سنی و شیعه است و این مسئله میتواند روی استانهای نفت خیز شرقی عربستان سعودی تاثیر بگذارد. اننتخابات اخیر کویت توسط رای دهندگان، که از تغییرات اعمال شده توسط خانواده سلطنتی حاکم خشمگین بودند، تحریم شد؛ و قطر، امارات متحده عربی و عمان سریعا دست به کار شدهاند تا با انتقاداتی که از نظام سیاسی آنها در فضای مجازی شکل گرفته مقابله کنند.
■ هدف اولیه تاسیس شورای همکاری خلیج فارس چه بود؟■
شورای همکاری خلیج فارس در سال 1981 تاسیس شد. هدف ابتدایی این شورا پیدا کردن راهی بود برای عدم مداخله کشورهای محافظه کار خلیج عربی در جنگ ایران و عراق، که از یک سال قبل آغاز شده بود و تا سال 1988 ادامه یافت. ایران هم چنان یکی از نقاط مهم مورد توجه است و هرچند عراق کنونی که حکومتی شیعه دارد دیگر مثل زمان صدام، قدرت منطقه به حساب نمیآید اما سران شورای همکاری خلیج فارس دوست ندارند عراق و ایران با هم روابط نزدیک داشته باشند. با این همه، با وجود احتمال زیاد برای بحث کشورهای شورا بر سر موضوع ایران و اختلافات آن با دولت اوباما درباره نیاز به اصلاحات داخلی، اطلاعیه نهایی به گمان بسیار بیشتر به مسئله اسرائیل و فلسطین خواهد پرداخت چرا که در بین شرکت کنندگان اجماع بیشتری درباره این موضوع وجود دارد.
■ سوریه از مسائل مهم نشست این دوره است■
یکی دیگر از مسایلی که خاصا مورد علاقه واشنگتن است و در دستور کار قرار دارد، سوریه است که در این مورد بین عربستان سعودی و قطر بر سر اینکه از کدام گروههای مسلح پشتیبانی کنند رقابت دیپلماتیک وجود دارد. در گذشته قطر (و به میزان کمتر امارات متحده عربی) با فراهم کردن نیروی هوایی، سلاح و آموزشهای نظامی از شورشیانی که با دولت قذافی میجنگیدند حمایت میکرد- این تاکتیک مسلما در بی قانونی کنونی لیبی و شاید در کشته شدن سفیر ایالات متحده و دیگر پرسنل آمریکایی سفارت موثر بوده است. یکی از راههای قضاوت درباره اهمیت نشست سرانی هستند که در این اتفاق عملا حضورخواهند داشت. ملک عبداله، پادشاه عربستان، که از حامیان مهم نشست شورای خلیج فارس است، به تازگی تحت عمل جراحی کمر بوده و بعید به نظر میرسد بتواند در نشست شرکت کند. سلطان قابوس، پادشاه عمان، یکی از ضعیفترین سوابق حضور در نشست را دارد و مشخصا زمانی شرکت کرده که مسایل دستور کار نشست برایش خیلی مهم بوده باشد. یکی از رهبران کلیدی میتواند امیر قطر، شیخ حمد الثانی باشد که با ایران حوزه گازی مشترک زیادی دارد و از قدیم با بحرین روابط خوبی نداشته است. از جمله آخرین اهداف دیپلماتیک او دیدار از رام الله در کرانه باختری رود اردن است که قرار است هفته آینده صورت پذیرد. شیخ حمد چند هفته پیش از بخشهای غزه تحت کنترل حماس بازدید کرده بود و با این کار پشت محمود عباس را به نوعی خالی کرده بود ولی سفر هفته آینده میتواند موجب تقویت روابط با رئیس جمهور تشکیلات خود گردان فلسطین بشود.
■ مهمترین اقدام شورای همکاری خلیج فارس چراغ سبز دادن به مداخله نظامی عربستان سعودی و امارات متحده عربی در بحرین بود■
مهمترین اقدام شورای همکاری خلیج فارس در سالهای اخیر چراغ سبز دادن به مداخله نظامی عربستان سعودی و امارات متحده عربی در بحرین طی ناآرامیهای ماه مارس سال 2011 بوده است. با این همه شورا در راه توسعه سازمانی قدمهای کمی برداشته است. ملک عبداله در نشست سال گذشته در ریاض، پیشنهاد تشکیل یک «اتحادیه خلیج» را داد که بتواند دولتهای متبوع اعضا را در یک کنفدراسیون تجمیع کند، اما هنوز نشانهای دال بر عملی شدن این نظر دیده نمیشود. در این فاصله، سران عربستان سعودی باید در راه پیشنهادی که در اواسط سال 2011 مبنی بر پذیرش مراکش و اردن به عضویت شورای همکاری دادهاند اقداماتی پیاده کنند. در مورد اردن به نظر میرسد دولت عربستان سعودی به دلیل ناتوانی در ارسال حمایتهای مالی وعده داده شده، این کشور را معطل نگه داشته است. دولت اردن هم به همین دلیل مجبور شده یارانهها را قطع کند که این خود موجبات اعتراضات خیابانی را فراهم کرده است.
■ از نظر واشنگتن، شورای همکاری خلیج فارس سکوی برای افزایش تواناییهای نظامی آنان علیه ایران است■
از نظر واشنگتن، شورای همکاری خلیج فارس سکوی خوبی است که با کمک آن میتوان نیروهای خلیج عرب را برای مقابله با تروریسم آموزش داد و تواناییهای نظامی آنان علیه ایران را بالا برد. نشست منامه نمایشی عمومی از اتکا به نفس شورای همکاری خلیج فارس خواهد بود- این خاصیت نشان دهنده توانایی عملی شورا در متحد کردن کشورهای منطقه در هنگامه ایست که فشارها برای تغییرات سیاسی رو به فزونی گذاشته و تا رسیدن به پیشرفت در حل مسئله اتمی ایران راه زیادی در پیش روست.