به گزارش « سراج24 »، در طول سال‌های گذشته همیشه دغدغه اول ما جوان بودن جمعیت کشور بود. جوان بودن و تازه نفس بودن نیروی انسانی یک روی ماجراست، سویه دیگر آن مسئله تامین شغل و مسکن و امکانات برای این جمعیت جوان است.
مسئله‌ای که در طول سه دهه اخیر دولت‌های مختلف با آن دست و پنجه نرم کردند. حالا آمار‌ها نشان می‌دهد با پیش رفتن در طول نمودار جمعیتی، تعداد سالخوردگان ما رو به افزایش هستند. این یعنی بار تازه‌ای بر دوش دولت‌ها گذاشته خواهد شد، مسئله تامین حقوق بازنشستگی و بیمه سالمندان. آمارهای اخیر نشان می‌دهد در طول سی سال گذشته جمعیت سالخورده‌های ایران سه برابر شده است. آماری که بدون شک در سال‌های آتی رو به افزایش خواهد بود و کفه ترازو به سمت جمعیت می‌انسال به بالا سنگین خواهد شد. 9 مهر ماه روز سالمند بود، به نظر می‌رسد از سال‌های آینده این تاریخ اهمیت ویژه‌ای می‌یابد.
رشد سریع جمعیت سالمندان
جمعیت سالخورده کشور طی 30 سال از 55 تا 85 تقریبا 3 برابر شده است. این مقیاس در مناطق شهری کشور چهار برابر است و از 800 هزار نفر به بیش از 3. 2 میلیون نفر افزایش یافته است. این نتیجه بررسی‌های مرکز آمار ایران است. بر اساس نتایج به دست آمده افزایش جمعیت سالمندان در مناطق روستایی کشور متفاوت با مناطق شهری است به طوری که این جمعیت از یک میلیون نفر در سال 55 به 1. 8 میلیون نفر در سال 1375رسیده است. به نظر می‌رسد دلیل اصلی این موضوع مهاجرت جمعیت جوان روستایی به شهر‌ها به هدف رسیدن به بازار کار است. جمعیت سالمندان مرد بین سال‌های 1385 تا 1390 در اکثر استانها بیشتر از زنان سالمند بوده است اما پیش بینی می‌شود تا 1400 تعداد زنان سالمند در تمام استانها بیشتر از مردان سالمند خواهد بود که حاکی از زنانه شدن جمعیت سالمند در سال‌های آتی است. در بین استان‌های کشور، گیلان با 7. 30، خراسان جنوبی با 30.7 و مرکزی با 6. 86 در مرتبه‌های اول تا سوم از نظر بیشترین تعداد جمعیت سالخورده قرار دارند. استان سیستان و بلوچستان با 2.95 درصد دارای کمترین جمعیت سالخورده در کشور است.
روند سالخوردگی و نسبت جمعیت 65 ساله و بیشتر به کل جمعیت در سال‌های مختلف استانها به طور تقریبی الگوی یکسانی خواهند داشت و طبق تعریف سازمان ملل از جمعیت سالمند (هفت درصد و بیشتر) در سال 1385 تنها در استان گیلان و خراسان جنوبی است که به سن سالخوردگی رسیده است. تعداد هفت استان از استان‌های کشور در سال‌های آتی به سن سالخوردگی (بیش از هفت درصد) خواهند رسید. بر اساس نتایج آخرین سرشماری در کشور، هم اکنون 5. 19درصد جمعیت کشور را افراد 65 سال به بالا تشکیل داده، این میزان برای مردان 5. 38 و زنان 4. 99 درصد است. با توجه به اینکه طبق آمارهای بین المللی هم اکنون هشت درصد جمعیت جهان سالخورده هستند، کشور ما همچنان کشوری با نیروی انسانی جوان محسوب می‌شود.
جمعیت سالخورده ایران افزایش می‌یابد
آمارهایی که از سوی سازمان ملل برای کشورهای جهان صورت گرفته نشان می‌دهد که ایران طی دهه‌های آینده به سوی سالخوردگی گام بر می‌دارد. سازمان ملل تخمین زده که جمعیت سالخورده ایران در سال 2009 میلادی پنج میلیون و 231 هزار نفر بود که این جمعیت تا سال 2050 میلادی به 27 میلیون و 239 هزار نفر افزایش می‌یابد. اگر این پیش بینی محقق شود درصد رشد جمعیت سالخورده در کشور از هفت درصد در سال 2009 میلادی به 28درصد در 2050 می‌رسد. سازمان ملل در گزارش خود آورده که 12 درصد از جمعیت ایران بالایی 80 سال سن دارند. نسبت جنسی سالخوردگان در این بررسی در سال 2009 میلادی برای جمعیت 60 و 80 سال به بالا به ترتیب 101 و 111 گزارش شده است.
به عبارتی اگر یک جامعه آماری از این گروه سنی را که حدود 201 و یا 211 نفر باشند را انتخاب کنید 100 نفر زن هستند و 101 یا 111 نفر مرد. نسبت جنسی افراد بیش از 60 و 80 سال در کشورهای توسعه یافته تفاوت زیادی با ایران دارد. یعنی جمعیت زنان مسن در این سن بیشتر است. سازمان ملل در گزارش خود آورده که از تفکیک جنسیت صد نفر سالمندی در این کشورها 74 زن و 49 مرد هستند. گفته می‌شود که کشورهایی که دارای ساختار سنتی هستند، همواره تعداد مردان سالخورده آن‌ها بیشتر از زنان است. زایمان‌های مکرر، سوء تغذیه و عدم مراقبت‌های بهداشتی از مهم‌ترین علل کاهش جمعیت زنان سالخورده نسبت به مردان است.
پیامدهای سالخوردگی
سالخورده شدن جمعیت ایران اما تنها محدود به همین عدد و رقم‌ها نیست. مشکلات و دردسرهای فراوانی به دنبال خودش دارد. جمعیت که پیر می‌شود، نیروی مولد تحلیل می‌رود، هزینه‌های دولت که باید حقوق بازنشستگی بپردازد، بالا‌تر می‌رود. بیمه‌ها، خرجشان بیشتر می‌شود و.... همین مشکلات سال هاست که گریبان برخی کشورهای اروپایی را گرفته و یکی از عوامل مهاجرپذیری نیز محسوب می‌شود. اوقات فراغت بازنشسته‌ها نیز داستان جداگانه‌ای است. به همین دلایل متنوع و مهم است که باید مسئله پیرشدن جمعیت در ایران را جدی‌تر گرفت. ده سال دیگر، دیگر مسئله اول تابستان، اوقات فراغت دانش آموزان یا جوانان نیست، باید برای اوقات فراغت پیرمرد‌ها و پیرزن‌ها چاره‌ای اندیشید. داستان دشواری‌های جمعیتی در ایران تازه شروع شده است.
نکته مهم دیگر این است که با افزایش سن احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن در سالمندان افزایش می‌یابد. پس به طور طبیعی توجه به عوامل حمایت کننده و سایر متغییر‌ها جهت توانمند سازی سالمندان که منجر به ارتقای کیفیت زندگی آنان می‌گردد اهمیت و ضرروت می‌یابد. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد شایع‌ترین عامل مرگ در گروه‌های سنی بالای 50 سال بیماری‌های قلبی-عروقی، سرطان‌ها، بیماری‌های تنفسی و حوادث هستند.
البته کار‌شناسان معتقدند این آمار با اصلاح سبک زندگی قابل پیشگیری خواهد بود. سبک زندگی سالم یک معیار ثابت جهانی برای محک زدن شیوه زندگی مردم جهان است. یعنی به طور کلی با اصلاح عادت‌های غذایی و تفریح منظم و کافی و مسائلی از این قبیل می‌توان از بروز خیلی مشکلات در افراد سالمند پیشگیری کرد. پس می‌توان نتیجه گرفت با زیاد شدن جمعیت سالمند کشور یکی از نیاز‌های اساسی ما، نیاز به آموزش سالمندان خواهد بود که از الان باید برای این مسئله برنامه ریزی‌های لازم صورت بگیرد.
برای اطلاع از بیماری‌های دوره کهنسالی و مشکلات ناشی از آن با دکتر حسین نجمی عضو هئیت امنای بنیاد بیماری‌های نادر تماس گرفتیم دکتر نجمی در اینباره به افکارنیوز گفت: «بیشترین بیماری که برای سالمندان بالای 65 سال رخ می‌دهد آلزایمر است.
به طوری که از سال‌ها پیش این بیماری توجه همه محافل پزشکی را به خود جلب کرده است و از هر 10 نفر یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شود. این بیماری که توانایی ادراکی فرد را کاهش می‌دهد و در زندگی اجتماعی او را دچار مشکل می‌کند را زوال عقل پیری یا Dimension هم می‌نامند. در این بیماری بافت سالم مغز دچار اضمحلال می‌شود و بیمار قدرت شناسایی نسبت به مکان و زمان را از دست می‌دهد. بیماری‌های دیگری هم مثل افسردگی و اختلالات روحی و اضطراب هم معمولا سراغ سالمندان می‌آید» اما در کشورهای غربی که جمعیت پیرتری دارند برای حل این مشکل چه تدابیری اندیشیده‌اند؟
این روانپزشک توضیح می‌دهد «در تمام کشورهای پیشرفته سازمان‌های بهداشتی و درمانی به خانواده‌هایی که یکی از اعضای آن‌ها کهنسال هستند با ارائه خدمات درمانی و اجتماعی لازم کمک می‌کنند و امکاناتی برای درمان سرپایی یا به صورت بستری ارائه می‌دهند. ارائه آموزش‌های لازم برای دوره کهنسالی ضروری است و باید راه‌های پیشگیری از بیماری‌ها آموزش داده شود. استمرار فعالیت بدنی و ورزش یکی از راهکار‌های موثر برای مقابله با مشکلات پیری است.
معمولا توصیه می‌شود هر فرد در دوره می‌انسالی روزانه 6 کیلومتر یا یک ساعت پیاده روی کند یا ورزش‌های هوازی انجام دهد. همینطور مصرف میوه‌های حاوی آنتی اکسیدان‌ها و ویتامین‌های A، E، C باعث جلوگیری از بیماری‌هایی مثل سکته‌های قلبی و مغزی، انواع سرطان و فشار خون می‌شود.»
اینک به راستی باید پرسید مسئولان و برنامه ریزان کشور برای سونامی سالمندان در دهه های آینده چه تدبیری اندیشیده‌اند، معزلی که می‌تواند بزرگترین مشکل پیش روی ایران فردا باشد./افکار
