بر اساس قانون «اقدام متقابل و متناسب دولت ایران در اجرای برجام» که ۱۹ مهرماه سال گذشته به تصویب مجلس رسید و ۹ شرط برای اجرای توافق هسته‌ای ایران و ۱ + ۵ تعیین کرد، وزارت امور خارجه موظف است هر سه ماه یکبار روند اجرای برجام را به کمیسیون امنیت ملی مجلس گزارش دهد و این کمیسیون نیز مکلف است، هر شش ماه یکبار، گزارش اجرای برجام را به صحن علنی مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
برجام با همه فراز و فرودهای آن، از ۲۶ دی ماه سال گذشته وارد فاز اجرایی شد؛ بر این اساس، نخستین گزارش سه ماهه وزارت خارجه، ۲۶ فروردین ماه و گزارش دوم، ۲۶ تیرماه امسال به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارائه شد و بعد از آن، نوبت به این کمیسیون رسید تا بر اساس این دو گزارش و بازدیدهای میدانی و دریافت گزارش کارشناسی دستگاهها، به عموم نمایندگان و ملت ایران بگوید که توافق هسته‌ای ایران و غرب تا امروز به کجا رسیده است.
اما حال و هوای این کمیسیون در سه ماه اخیر که اتفاقا مجلس تازه نفس نیز بر سر کار آمده، با وظیفه‌ای که قانون برای آن تعریف کرده فرق می‌کند!
چهار ماه فعالیت با ۵ هفته تعطیلی/ برجام هم‌چنان چشم‌انتظار!
نمایندگان دوره دهم مجلس شورای اسلامی که از شنبه ۸ خردادماه ساکن خانه ملت شدند، پس از کارهای مقدماتی و تصویب اعتبارنامه‌ها و تشکیل کمیسیون‌ها، در تیرماه به تعطیلات دو هفته‌ای رفتند و در مرحله بعد نیز، از ۱۰ شهریور به تعطیلات سه هفته‌ای رفتند و دیروز به تهران بازگشتند!
هرچند این تعطیلات عمدتا به سرکشی و بازرسی در حوزه‌های انتخابیه می‌گذرد، اما آنچه در اینطرف ماجرا رخ‌نمایی می‌کند، برنامه‌ها معطل مانده‌ای است که در غیاب نمایندگان معلوم نیست به کجا انجامیده یا می‌انجامد! الگوی جدید قراردادهای نفتی و حواشی الحاق ایران به کارگروه اقدام مالی (FATF) از جمله این برنامه‌ها بوده است. اما مهتر و واضح‌تر از این‌ها، تکلیف قانونی کمیسیون امنیت ملی مجلس برای تهیه و ارائه گزارش شش ماهه از توافقی است که به گفته رئیس کل بانک مرکزی، تا امروز «هیچ» مهمترین دستاورد آن برای کشور بوده است!
اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم، در نخستین گام خود برای تهیه گزارش شش ماهه اجرای برجام ۲۵ مردادماه به فردو رفتند و از تأسیسات هسته‌ای آن بازدید کردند؛ در گام دوم و بعد از حدود یک ماه، دوشنبه ۲۹ شهریورماه به اراک رفتند و از کارخانه آب سنگین و راکتور آن بازدید کردند و حالا تازه قرار است در اولین فرصت از تاسیسات نطنز و اصفهان نیز بازدید کنند تا ببینند برجام که به گفته حسن روحانی «هر روز یک گشایش داشته است»، بر روی تاسیسات هسته‌ای چه تاثیری گذاشته است.
در این بین، قرار است با کارشناسان نیز درباره آثار و تبعات اجرای برجام تا امروز گفتگو کنند و در نهایت، به صحن مجلس گزارش دهند؛ اما سوال اینجاست که چرا پرداختن مجلس به آثار اجرایی توافقی که در برخی زمینه‌های راهبردی هسته‌ای، کشورمان را تا ۱۵ سال یا بیشتر با محدودیت‌های غیرعادی مواجه می‌کند، با این تعلل پیش می‌رود و حکم قانونی مجلس، توسط خود مجلس زیر پا گذاشته می‌شود!؟
فعلا چارچوب کلی گزارش آماده شده است!
سید حسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره زمان تعیین شده برای بازدید از تاسیسات نطنز تصریح کرد که هنوز زمان تعیین نشده و احتمالا امروز و فردا معلوم می‌شود!
وی البته در پاسخ به این انتقاد که کار مجلس در این زمینه قدری کند پیش می‌رود، با صراحت گفت که «بیشتر از یه خورده کُند پیش می‌رود؛ به همین دلیل صحبتی با دوستان داشتیم که اگر بشود، همین هفته گزارش را تمام کنیم».
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس این نکته را هم یادآور شد که «چارچوب کلی گزارش در ۱۰ صفحه آماده شده، اما برای غنای بیشتر مطالب و ذکر مستندات، باید تا آخر هفته جمع‌بندی کنیم و تحویل هیات رئیسه بدهیم».
به گفته نقوی حسینی «آنچه از پاسخ دستگاهها به نامه رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس برمی‌آید، بدعهدی های مکرر آمریکایی‌هاست که مانع اجرای برجام شده و ان‌شالله در گزارش مجلس هم می‌آید».
روزگذشته و در حالی که نمایندگان بعد از سه هفته تعطیلی یا سرکشی به حوزه‌های انتخابیه به مجلس آمدند، وقتی محمدحسین فرهنگی نماینده تبریز نسبت به چرایی در دستور قرار گرفتن زودهنگام دو طرح و یک لایحه بدون دریافت پیشنهادات نمایندگان و نقض آیین‌نامه داخلی مجلس هشدار داد، علی لاریجانی پاسخ معناداری به وی داد.
رئیس مجلس در عین وارد دانستن تذکر نماینده تبریز، دلیل این اقدام را نداشتن دستور کافی عنوان کرد و با تذکر نماینده مذکور، این سه طرح و لایحه را که هنوزمهلت قانونی آنها برای دریافت پیشنهادات تمام نشده، از دستور خارج کرد. در همان لحظات بود که آقای رئیس جای خود را به نایب رئیس اول مجلس داد و رفت و از اینجا به بعد بود که آنقدر فضای جلسه بلاتکلیف شده بود که حدود ۵ دقیقه به سکوت مطلق گذشت! تا جایی که یکی از نمایندگان فریاد زد: «مجلس تعطیل است؟!».
مخاطبان مجلس هنوز یادشان نرفته که شهریورماه سال گذشته هم که مجلس سه هفته تعطیل بود، کمیسیون ویژه بررسی برجام، به طور منظم به کار خود ادامه داد و به صحن مجلس گزارش داد؛ اما حالا که برجام با همه نقاط ضعف و قوت آن به مرحله اجرا رسیده، این همه تعطیلی‌زدگی و کُندی برای ارائه گزارش شش ماهه اجرا برای چیست؟!
