علی حیدری | به‌تازگی نشستی با موضوع بررسی قابلیت‌ها و توان سایبری ایران در اندیشکده شورای آتلانتیک برگزار شد که شرکت‌کنندگان در آن اذعان کردند؛ ایران به طور گسترده‌ای توانایی‌های سایبری خود را بالا برده است. در این نشست یکی از تحلیلگران ارشد اطلاعاتی و فناوری‌های امنیتی گفته است که ایران در حال بالا بردن توانایی خود در امور سایبری مانند دیگر امور است. ولی با نگاه به آینده، باید فهمید که آیا ایران توانایی سایبری خود را بالا می‌برد تا در مسئله‌ای ویژه از آن بهره برد و یا پیشرفت‌های سایبری‌اش، صرفاً برای این است تا در صورت نیاز از آن بهره گیرد.
موضوع دفاع سایبری در کشورمان از زمانی مطرح شد که حدود پنج سال پیش بدافزار «استاکس‌نت» برای خرابکاری در تأسیسات هسته‌ای ایران تولید شد؛ بدافزاری که بعدها فاش شد، به‌دستور رئیس‌جمهور آمریکا و با مشارکت صهیونیست‌ها طراحی و ساخته شده بود. اگرچه این بدافزار در ابتدا مشکلات محدودی را در تأسیسات هسته‌ای، به‌ویژه در روند غنی‌سازی اورانیوم نطنز ایجاد کرد، اما بلافاصله با تلاش جوانان متخصص و آشنا به حوزه سایبر ناکام ماند. این اولین حمله سایبری به جمهوری اسلامی بود، اما آخرین آن نبود؛ چرا که با گذشت یک سال از این ماجرا، بدافزار دیگری به نام «استارس» تولید شد که پیچیدگی‌های بیشتری نسبت به استاکس‌نت داشت، به‌طوری‌که این نگرانی وجود داشت که با پرونده‌های اجرایی دستگاه‌های دولتی اشتباه گرفته شود.
این موضوع جرقه‌ای شد برای توجه ویژه به مقوله دفاع سایبری در کشورمان که در طول مدت زمان نه چندان طولانی، گام‌های بزرگی در این زمینه برداشته شد، تا جایی که از چندی پیش، زمزمه‌هایی اعتراف‌گونه از ارتقای توان سایبری ایران از سوی دشمنان به گوش می‌رسد.
در چنین وضعی باید توجه داشته باشیم که تغییر و تحول ساختار قدرت در جهان معاصر سبب پدید آمدن ابزارهای جدیدی از قدرت شده است، تا جایی که جهان امروز را جهان اطلاعات می‌نامند. در چنین فضایی، داشتن اطلاعات و حفظ آن از عوامل برترساز در میدان‌های بین‌المللی است. به تَبَع آن قدرت سایبری هم واقعیتی است که در عرصه‌های گوناگون شکل گرفته است و ما چه بخواهیم و چه نخواهیم ابعاد قلمروی دفاعی و امنیتی کشورمان در حوزه سایبر تعریف می‌شود. اهمیت و ارزش این موضوع به حدی است که آمریکایی‌ها به‌منزله کسانی که جزو پیشتازان استفاده از قدرت سایبری هستند، در سال2011 رسماً اعلام می‌کنند که هرگونه ورود، نفوذ و خرابکاری در شبکه‌های زیرساختی این کشور با برخورد فیزیکی و نظامی روبه‌رو خواهد شد. این امر از یک سو نشان‌دهنده اهمیت این شبکه‌ها در نظام‌های حاکم بر این کشور است و از سوی دیگر حاکی از این واقعیت است که این توان و قدرت منحصر به یک یا چند کشور نمانده و امروز کشورهای دیگری هم می‌توانند با تجهیز خود به فناوری‌های این حوزه دو بُعد نرم‌افزاری و سخت‌افزاری از این امکان بهره‌مند شوند.
نکته قابل توجه این است که با توجه به گسترش و توسعه روزافزون فناوری‌های ارتباطی، تضمینی نیست که از توان سایبری تنها در رویارویی با کشورها و به منظور ورود و نفوذ به شبکه‌های رایانه‌ای برای تهدید منافع ملی و راهبردی یک کشور استفاده شود، بلکه رفته‌رفته می‌تواند به تهدیدی جدی برای حریم خصوصی، امنیت فردی و خلوت افراد تبدیل شود.
کوتاه سخن اینکه؛ با توجه به اقدامات ارزنده‌ای که در سال‌های اخیر برای تقویت قدرت سایبری کشور با محوریت سازمان پدافند غیرعامل در نهادها و سازمان‌های مختلف انجام شده، به نظر می‌رسد باید ضمن تدوین خط‌مشی و سیاست‌های کلی در این بخش حساس و مهم، محدوده‌هایی که باید از آنها دفاع سایبری صورت گیرد بازتعریف و تعیین شود و با اتکا به توان بومی و پرهیز از نگاه صِرف به دستاوردهای خارجی در این حوزه، همچون گذشته با قدرت در این مسیر گام برداریم.
